Ban chỉ đạo kỳ thi Trung học phổ thông quốc gia 2018 cùng công an Hà Nội vừa đề ra hàng loạt giải pháp để chống gian lận thi cử như kiểm tra các cửa hàng bán thiết bị điện tử, photocopy... gần điểm thi.
Liệu việc gia tăng kiểm soát các dịch vụ ngoại vi có giúp giảm tiêu cực trong thi cử?
Không hợp lý
Trong cuộc họp của Ban chỉ đạo kỳ thi trung học phổ thông quốc gia thành phố Hà Nội 2018 diễn ra vào ngày 24 tháng 5, trung tá Nguyễn Quốc Hùng, Phó trưởng phòng PA83 công an Hà Nội cho biết, để chống gian lận trong thi cử, công an sẽ tăng cường kiểm tra các cửa hàng bán thiết bị điện tử, photocopy...
Ông Hùng cũng tuyên bố sẽ yêu cầu các cửa hàng photocopy gần các điểm thi phải đóng cửa trong suốt thời gian thi.
Tuy chưa có văn bản chính thức nhưng thông tin vừa nêu cũng gây bức xúc cho giới kinh doanh dịch vụ in ấn và photocopy.
Cách đây 10 năm về trước thì biện pháp này hiệu quả, chứ thời điểm hiện nay biện pháp này không có tác dụng gì hết. Chưa kể anh cấm người ta mở cửa tiệm photocopy trong ba ngày thi là anh vi phạm cái quyền sản xuất kinh doanh của người ta trong giấy phép.<br/>-Thầy Đỗ Việt Khoa
Trao đổi với phóng viên Đài Á Châu Tự Do, một chủ tiệm photocopy trên đường Trần Đại Nghĩa, phường Bách Khoa, quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội, cho biết:
“Tôi nghĩ rằng chuyện đóng cửa là hoàn toàn bất hợp lý, mùa này là tháng 5, tháng 6, là mùa các bạn sinh viên làm luận án tốt nghiệp thì làm rất nhiều liên quan chuyện in ấn, đóng đồ án… và in bản vẽ để phục vụ chuyện tốt nghiệp của các bạn ấy vào cuối năm. Các hộ kinh doanh ở đây cũng ảnh hưởng, mùa này là mùa các bạn in nhiều, vì vậy sẽ ảnh hưởng cực kỳ đến thu nhập của hộ kinh doanh photocopy.”
Cũng cùng lo ngại việc buộc đóng cửa tiệm photocopy sẽ ảnh hưởng hoạt động kinh doanh, người quản lý Dịch Vụ Photocopy Hoàng Anh ở đường Chùa Láng, Phường Láng Thượng, Quận Đống Đa, Hà Nội chia sẻ:
“Đương nhiên nó sẽ có phần ảnh hưởng nhất định rồi. Nhưng theo quy định là chỉ đóng cửa một số cửa hàng, tức là những cửa hàng ở những khu vực gần điểm thi. Hiện tôi chưa nhận được thông báo nào cả.”
Một cửa hàng photocopy trên đường Tạ Quang Bửu, Hà Nội cho biết:
“Nếu mà cấm thì nó rất vô lý, chỉ có thể là kiểm tra, xem như thế nào, ví dụ như trước khi đưa ra quyết định để chuẩn bị cho kỳ thi thì các cửa hàng photo cam kết, mặc dù trong kinh doanh bình thường đã cam kết rồi là không photo thu nhỏ tài liệu.”
Thầy giáo Đỗ Việt Khoa, người được mệnh danh ‘anh hùng chống tiêu cực’ tại trường trung học phổ thông Vân Tảo, Thường Tín, Hà Nội cũng cho rằng việc cấm đoán này đến nay không còn hợp lý:
“Theo tôi thì trước kia, cách đây 10 năm về trước thì biện pháp này hiệu quả, chứ thời điểm hiện nay biện pháp này không có tác dụng gì hết. Chưa kể anh cấm người ta mở cửa tiệm photocopy trong ba ngày thi là anh vi phạm cái quyền sản xuất kinh doanh của người ta trong giấy phép.”
Theo Luật sư Nguyễn Mạnh Thuật, thuộc công ty Luật Hợp danh Đông Nam Á, nếu các tiệm photocopy có đăng ký kinh doanh, không vi phạm an ninh trật tự hay vi phạm điều 9, 25, 26 Nghị định 60/2014 của chính phủ về hoạt động in, mà yêu cầu đóng cửa thì không đúng luật pháp. Ông xác nhận với Đài Á Châu Tự Do:
“Cái việc ấy (công an buộc các tiệm photocopy ở gần trường học phải đóng cửa trong mùa thi cử) theo tôi là không phù hợp, chưa phù hợp pháp luật.”
Luật sư Nguyễn Mạnh Thuật cũng cho rằng, nếu vì lý do an ninh đặc biệt, cần tạm thời đóng cửa các cơ sở kinh doanh dịch vụ thì công an cần phải thoả thuận với chủ cơ sở trên tinh thần tự nguyện.
Phải ngăn chặn từ ý thức của thí sinh?
Sở dĩ tiệm photocopy bị công an Hà Nội cho rằng góp phần không nhỏ vào việc để xảy ra tiêu cực trong thi cử, vì nhiều năm qua hình ảnh “phao thi trắng sân trường” không phải là hiếm tại các điểm thi trung học phổ thông quốc gia khu vực phía bắc. Chưa kể nạn in ấn “sao chép luận văn tốt nghiệp” thời gian gần đây.
Tuy nhiên theo vị chủ tiệm photocopy trên đường Trần Đại Nghĩa, không phải cứ cấm dịch vụ photocopy là chấm dứt được vấn nạn “phao thi”, bà nói tiếp:
“Ngành công an làm cái chuyện đấy cứ như là đẽo cày giữa đường đấy, muốn ngăn chặn ‘phao thi’ thì phải ngăn chặn từ ý thức của các bạn sinh viên đi thi.”
Một giáo viên không muốn nêu tên ở Hà Nội cho biết ý kiến của mình:
“Nói là chống tiêu cực trong thi cử là không đúng, mà cái khâu quan trọng nhất là cách thức tổ chức thi và bảo vệ của hội đồng thi, chứ không phải những dịch vụ vệ tinh ở xung quanh trường học.”
Ngành công an làm cái chuyện đấy cứ như là đẽo cày giữa đường đấy, muốn ngăn chặn 'phao thi' thì phải ngăn chặn từ ý thức của các bạn sinh viên đi thi.<br/>-Chủ tiệm photocopy
Một sinh viên tại Hà Nội đưa ra nhận định:
“Em thấy điều này là không cần thiết, vì nếu có đóng cửa những cửa hàng ở gần… thì cũng có những cửa hàng khác sẽ mở…”
Theo thầy Đỗ Việt Khoa, việc cấm hoạt động photocopy trong mùa thi là không có tác dụng. Vì theo thầy Khoa, những năm gần đây các môn thi đã chuyển qua thi theo hình thức trắc nghiệm, chỉ còn môn văn là thi theo hình thức tự luận. Thầy nói tiếp:
“Môn văn thì học sinh vẫn có thể đem phao thi photo cỡ nhỏ, nhưng những phao thi đó chúng đã kiếm từ trước khi thi rồi, do đó trong ba ngày thi mà cấm hoạt động photo thì cũng không có ý nghĩa gì hết, không có tác dụng gì hết.”
Sau gần một tuần đưa ra tuyên bố gây tranh cãi, công an Hà Nội đã đính chính thông tin buộc cơ sở photocopy đóng cửa trong thời gian diễn ra kỳ thi Trung học phổ thông quốc gia 2018. Cụ thể là trung tá Nguyễn Quốc Hùng giải thích với báo giới, do phát biểu quá nhanh nên một số phóng viên, báo đài đã hiểu lầm nội dung ông muốn truyền đạt!?
Ông Hùng cho rằng chỉ nói sẽ đi kiểm tra, tuyên truyền và vận động chủ các cửa hàng photocopy gần các địa điểm thi không photo tài liệu cho thí sinh”, nhưng đã bị nhà báo hiểu nhầm từ “tuyên truyền, vận động” thành “cấm”!?
Việc các quan chức, lãnh đạo các ngành trong chính phủ Việt Nam tuyên bố “gây sốc” không phải là hiếm trong thời gian gần đây. Đặc biệt các phát biểu liên quan đến giáo dục.