“Chính sách hình sự đặc biệt” là vô pháp luật
Theo Kết luận điều tra của Bộ Công an xác nhận rằng ông Phạm Nhật Vũ là cựu chủ tịch AVG và Trương Minh Tuấn được áp dụng “chính sách hình sự đặc biệt” khi lượng khung hình phạt.
Ông Vũ được đánh giá là đã thành khẩn khai báo hành vi phạm tội, tích cực hợp tác với cơ quan điều tra, chủ động hủy bỏ thỏa thuận và hợp đồng chuyển nhượng cổ phần, tự nguyện trả lại Mobifone toàn bộ số tiền cả gốc và lãi, chi phí dự án góp phần tối đa làm giảm thiệt hại cho nhà nước.
Ngoài ra gia đình bị can Vũ được cho là có công với cách mạng, bản thân bị can có nhiều đóng góp với Giáo hội Phật giáo Việt Nam, các Hội chất độc màu da cam và các hoạt động an sinh xã hội…
Cựu bộ trưởng Trương Minh Tuấn thành khẩn khai báo, có nhiều thành tích trong công tác và tự nguyện nộp lại tiền hưởng lợi bất chính nên cũng được cơ quan điều tra đề nghị tương tự.
Còn ông Nguyễn Bắc Son được xem xét các tình tiết giảm nhẹ khi vì có nhiều thành tích trong công tác, có mong muốn nộp khắc phục số tiền nhận hối lộ.
Theo Luật sư Hà Huy Sơn, “chính sách hình sự đặc biệt” này là “vô pháp luật”:
"S au khi đọc b à i báo n à y, tô i c ó kiể m tra l ại bộ luật h ì nh s ự nă m 2015 v à bộ luật tố tụng h ì nh s ự năm 2015 th ì không thấy c ó một điều luật n à o quy đị nh về chí nh sá ch h ì nh s ự đặc biệ t là cá i gì cả.
Nếu luật không quy định th ì đâ y l à một sự á p d ụ ng v ô că n c ứ, hay nó i c á ch kh á c là vô phá p lu ật."
Luật sư Võ An Đôn cho biết ông cũng chưa từng được nghe đến cụm từ “chính sách pháp luật đặc biệt” mà cơ quan điều tra bộ Công an đề nghị áp dụng với hai bị cáo Trương Minh Tuấn và Phạm Nhật Vũ:
"Đ ó giờ tôi mớ i nghe đến cụm từ "chí nh s á ch hình sự đặc biệt". T heo lu ật phá p Vi ệ t Nam quy đị nh , mọ i c ô ng d ân đều b ì nh đẳng trước phá p lu ật, không c ó ai được á p d ụng "chí nh s ách phá p lu ật đặc biệt" hết.
Thông thường, với nh ững t ì nh ti ết đặc biệ t nh ư phạm tội lần đầu, nh ân thân tốt th ì sẽ được giả m nh ẹ h ì nh phạt thôi chứ vẫn xử khung h ì nh phạ t truy t ố. Cũ ng nh ư đối với tội hối lộ, nếu hồ i ph ụ c hai ph ần ba số tiền đã nh ận th ì sẽ được chuyển từ tử h ì nh xu ống chung thân."
Lãnh đạo nói một đằng làm một nẻo!
Cũng theo kết luận điều tra, ông Nguyễn Bắc Son đã khai nhận hối lộ ba triệu đô la Mỹ từ Phạm Nhật Vũ tại nhà riêng sau khi hoàn tất thương vụ mua lại 95% cổ phần AVG. Còn ông Trương Minh Tuần thì được ông Vũ mang 200 ngàn đô đến văn phòng để hối lộ trong vụ này.
Nhà báo tự do Lê Văn Dũng bình luận với RFA từ Hà Nội rằng con số ba triệu đô la Mỹ chưa phải là con số thực:
"Bá o ch í được cung cấp nguồn tin từ các cơ quan điề u tra th ôi. Mộ t phi v ụ mà đến 8.100 tỷ th ì không thể chỉ c ó hối lộ ba triệu đô. Số đó c ó đáng bao nhi ê u tiền đâu, chỉ v à i ch ục tỷ. Nhưng m à tạm thờ i c ơ quan điều tra ch ỉ muốn công bố nh ư vậy.
Bộ trưởng có vai trò ký chính các quy ết đị nh đó. Nhưng đằng sau ông ấy c ò n c ó nh ững người lớn hơn, ví dụ nh ư cấp chính phủ qu ả n l ý nữa. Bộ trưởng chưa phải l à người to à n quy ền nên không phả i ch ỉ c ó v à i tri ệu đô m à m ì nh nh ỉ nghĩ phải l à v à i ch ục triệu."
Đặc biệt, cả hai ông Trương Minh Tuấn và Nguyễn Bắc Son đều từng được đánh giá là đảng viên tốt, có trách nhiệm.
Năm 2016, Ông Nguyễn Bắc Son được tạp chí của ban Tuyên giáo Trung ương ca ngợi là “luôn thực hiện đúng chức năng, trách nhiệm, luôn sống và làm việc theo tấm gương đạo đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh, luôn có tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.”
Còn ông Trương Minh Tuấn là tác giả của cuốn sách “Phòng, Chống ‘Tự Diễn Biến’, ‘Tự Chuyển Hoá’ Về Tư Tưởng Trong Cán Bộ, Đảng Viên Hiện Nay”. Ông cũng nổi tiếng với phát biểu “Tôi có thể khẳng định Tết này tôi không nhận bất cứ món quà nào, của bất kỳ một ai đem tặng” hồi năm 2017.
Tuy nhiên, tội trạng mà ông Tuấn đang bị truy tố là nhận hối lộ nằm trong danh sách 27 biểu hiện “tự chuyển hoá, tự diễn biến” của cán bộ đảng viên theo nghị quyết của đảng Cộng sản năm 2016.
Nhà báo Lê Dũng cho rằng các cuốn sách hay phát biểu “rao giảng đạo đức” của cán bộ đảng viên chỉ là trò bịp dân mà thôi:
"Hầu hế t c án bộ các bộ ng à nh ông n à o c ũng đi thu ê người viết một hai cu ốn sá ch nh ưng m à viết để lừa bị p d ư luận thôi. Các ông ấy n ó i một đằ ng nh ưng l à một nẻo. Đó là điều từ xưa đế n gi ờ ai c ũ ng bi ế t c ả. Những tr ò viết sá ch của hầu hế t c ác ông bộ trưởng cũng như nh ững ông l ãnh đạ o ch ó p bu xuất bản cho ra vẻ l à hiểu biết v à v à thể hiệ n l à người biết viế t l ách, chứ thậ t ra to à n đám trợ lý l à m.
Những cuốn sách, nh ững lời của ông ấy ở tr ên c ộng đồng mạng hay rao giảng đạo đức rồi thậ m ch í đe doạ cộng đồng mạ ng nh ư ông Nguyễ n B ắc Son hồi xưa đã từng đe dọa rằ ng d ù ng Facebook để tuy ê n truy ề n ch ống phá nh à nước th ì sẽ bị thế n à y thế kia là chỉ muố n do ạ thi ê n hạ, doạ nh ững ngườ i c ó thể vạch ra lỗ i c ủ a c ác ông ấy thôi. Bây giờ người ta biết hết rồi, viết sách chỉ để bịp thô i ch ứ đâ u ph ải kiến thức g ì để giúp được nh à nước."
Đồng quan điểm, luật sư Võ An Đôn cũng cho rằng những lời nói và hành động của cán bộ nhà nước không đi đôi với nhau:
"Cái miệng quan chức thườ ng hay nó i tôi số ng v à l à m việc theo hiến phá p v à phá p lu ật, theo đạo đức Hồ Chí Minh , nhưng m à thực sự người ta không l à m theo lờ i n ó i c ủa người ta đâu, n ó i một đằng l à m một nẻ o.
Cán bộ Việ t Nam kh ông hối lộ, thực sự li ê m ch í nh l à rất kh ó . Bởi v ì ai c ũng lương thấp, cao nhấ t là các bộ trưởng chỉ kho ảng 15 triệu, tối đa l à 17 tri ệu thôi nhưng m à ai c ũng cũng c ó nh à lầ u xe h ơi, con c ái đi học h à nh ở nước ngo à i, sống rấ t gi à u sang sung s ướng th ì nói không hối lộ là rất khó."
Cùng nhận hối lộ, người bị truy tố, kẻ lại thoát tội
Cơ quan Cảnh sát điều tra đề nghị truy tố cựu bộ trưởng Nguyễn Bắc Son, Trương Minh Tuấn về hai tội danh là "Vi phạm quy định về quản lý đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng" và "Nhận hối lộ”.
Theo khoản 4 điều 354 Bộ Luật hình sự 2015, tội “nhận hối lộ” có khung hình phạt 20 năm, chung thân và lên đến tử hình.
Tuy nhiên, trong quá khứ, không phải cán bộ nào có hành vi nhận hối lộ cũng bị trừng phạt theo quy định của pháp luật.
Điển hình là vụ án bạc ngàn tỉ liên quan đến hai cựu tướng công an Phan Văn Vĩnh và Nguyễn Thanh Hoá. Bị cáo Nguyễn Văn Dương khai đã đưa cho tướng Vĩnh hơn 60 tỷ đồng. Ngoài ra, Dương cũng tặng nhiều quà cho ông Nguyễn Văn Hoá trị giá hàng chục nghìn đô la Mỹ.
Quá trình điều tra cơ quan điều tra đã chứng minh làm rõ nội dung lời khai này của Nguyễn Văn Dương là có thực.
Nhưng theo Kết quả điều tra vụ án nói rằng tiền và hiện vật nêu trên là có cơ sở nhưng chưa đủ căn cứ chứng minh hành vi đưa và nhận hối hộ. Vì thế, trong vụ này không có ai bị truy tố về các tội liên quan đến hối lộ.
Lý giải về vấn đề này, luật sư Hà Huy Sơn nói rằng:
"K hi m à chư a c ó mộ t nh à nước phá p quy ề n v à cơ quan điề u tra , cơ quan công tố v à t ò a án không được độ c l ập theo phá p lu ật th ì bả n ch ấ t c ủ a c ác vụ án khó mà xác định được sự thậ t ra là m sao.
Ngườ i d â n ch ỉ được biết thông tin như vậy thôi, c ò n sự thật th ì không c ó că n c ứ n à o m à biết được."
Còn luật sư Võ An Đôn cho rằng sở dĩ có tình trạng như trên là vì Tòa án ở Việt Nam không có quyền quyết định bản án theo đúng quy định của pháp luật:
"Ở Việ t Nam kh ông c ó t am quy ền phâ n l ập. Hệ thống t ò a án không độ c l ập. Viện kiểm sát, công an và t ò a á n d ưới sự chỉ đạ o c ủa đảng n ê n khi m à cá c quan ch ức phạm tội th ì thực ra đảng đã chỉ đạo mức án trước rồi.
T ò a án không c ó quy ền g ì để xen v à o quy ết định của bản án theo đúng quy định của phá p lu ật."
Nhữ ng v ụ á n li ê n quan đến an ninh quố c gia , tô n gi áo, dân tộc v à cán bộ chức vụ lớn thường th ì họ sẽ họp trước khi xử. Trước đây tôi c ó l à m trong nộ i ch ính tỉ nh u ỷ, b ê n đảng n ê n biết việc n à y."
Với khung hình phạt lên đến chung thân hoặc tử hình, luật sư Đôn nhận định các tội liên quan đến “nhận hối lộ” thường có mức án rất nhẹ:
"N ó i l à khung h ì nh phạt tử h ì nh nh ưng m à thực sự d ù c ó nh ận một v à i tỷ đ i n ữa th ì mức á n c ũng chỉ kho ảng năm đến bảy năm, cao nh ấ t là 10 năm, ch ứ c ò n chung thân tử h ì nh th ì hồ i gi ờ giờ tôi chưa thấy.
Q uan ch ức người ta c ó quy ền, c ó công trạng lớn, c ó thế lực cho n ê n n ê n bị truy t ố trước phá p lu ậ t là rất kh ó khăn, d ù cho ph á p lu ật đã quy đị nh r ằng mọ i c ô ng d ân đều b ì nh đẳng trước phá p lu ật."
Nhà báo Lê Dũng cho rằng bản án “nhận hối lộ” nặng chỉ dành cho cán bộ cấp thấp:
"Trên thực tế cũng c ó tộ i ph ạm bị xử chung thân hoặc tử h ì nh nh ưng đó hầu hế t là cán bộ công chức thấp củ a c ác cơ quan m à n ó không nằm l à m trong h à ng ngũ củ a c ác bộ ng à nh chính phủ hay Qu ốc hội. Ví dụ các doanh nghiệp, các ngân h à ng khi l à m vậy th ì c ó thể bị tử h ì nh ho ặc chung thân.
Nhưng hầu hết ở nh ữ ng v ị trí lớn, c ó chức vụ từ cấ p Quốc hộ i tr ở l ê n v í dụ nh ư Đ inh La Th ăng hoặ c nh ững uỷ vi ê n Trung ương th ì rất hiế m c ó án tử h ì nh ho ặc chung thân.
Luật pháp của m ì nh kh ông c ó cơ quan gi ám sát thực thi phá p lu ật cho n ê n toà án thích xử thế n à o th ì xử.
Nếu mà n ó i tr ê n 500 triệu theo luậ t qu ố c gia s ẽ bị tử h ì nh th ì sẽ phải tử h ì nh kh á nhi ều."
Bộ Công an đã khởi tố vụ án về thương vụ Mobifone mua lại 95% cổ phần công ty AVG vào 7/2018.
Đến nay, đã có tổng cộng 14 bị can bị bắt và khởi tố với các tội danh “Vi phạm quy định của Nhà nước về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng, nhận hối lộ, đưa hối lộ và Vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng.
Theo kết quả điều tra vừa công bố, cựu bộ trưởng TT&TT Nguyễn Bắc Son chính là chủ mưu của toàn bộ thương vụ này.