Trong buổi tiếp xúc cử tri quận 2, thành phố Hồ Chí Minh diễn ra sáng ngày 23/6, trước những yêu cầu của cử tri đề nghị sớm giải quyết dứt điểm vụ đền bù giải tỏa đất tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm, Đại biểu Quốc hội Phan Nguyễn Như Khuê - Trưởng Ban Tuyên giáo Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh đã xin người dân tha thứ vì để vụ việc kéo dài trong nhiều năm.
Báo trong nước loan tin đã trích dẫn nguyên văn phát biểu của ông Khuê như sau: "Xin bà con tha thứ vì thời gian qua các cơ quan chuẩn bị chưa nhanh lắm. Sự việc Thủ Thiêm kéo dài nhiều năm, sự chịu đựng của bà con thời gian qua đã quá sức... Các cơ quan không có sự tránh né, vẫn thường xuyên lắng nghe cử tri và đang cố gắng sớm giải quyết".
Trao đổi với RFA vào tối 23/6, Mục sư Nguyễn Hồng Quang, một trong những người dân khiếu kiện Thủ Thiêm hàng chục năm qua đề nghị giải pháp cho chính quyền thành phố như sau:
“Giải quyết vấn nạn Thủ Thiêm cần những người giải quyết không vi phạm pháp luật, có ý thức bảo vệ luật pháp quốc gia, bảo vệ quyền và lợi ích của người dân. Những anh em kế nhiệm triều đại ông Lê Thanh Hải có những phát biểu như ông Nhân không đúng thực tế pháp lý lẫn thực tế xảy ra tại Khu Đô thị mới Thủ Thiêm, hay anh Phong dù xin lỗi, nhận thức vấn đề sai lầm những cách giải quyết của mấy anh không đạt được sự đồng thuận của người dân. Chân thành muốn giải quyết nhưng vẫn muốn áp đặt chủ quan duy ý chí của mấy ảnh trên cách giải quyết nên nó xa rời ý người dân cũng như nguyện vọng người dân và chính sách pháp luật nên người dân tiếp tục khiếu nại, kiếu kiện khắp nơi và phẫn nộ nhiều hơn xưa.”
Với kinh nghiệm luật pháp lâu năm, Luật sư Đặng Đình Mạnh từ Sài Gòn cho rằng những sai phạm đất đai tại Thủ Thiêm đã được Thanh tra chính phủ công bố rõ ràng, nên việc giải quyết có thể thực hiện bằng cách:
“Thật ra dưới góc độ pháp luật chỉ có thể chế tài những người có hành vi sai trái trong quá trình giải tỏa Thủ Thiêm thôi. Rõ ràng lãnh đạo thành phố trong những thời kỳ quản lý đã gây ra những sai phạm rất nghiêm trọng về vấn đề pháp lý đối với Thủ Thiêm. Một phần trong số những người đó hiện nay vẫn chưa bị xử lý như ông Tất Thành Cang hoặc ông Lê Thanh Hải – Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố chẳng hạn. Những người này gần như chưa bị pháp luật sờ gáy thì khó có thể nói gì khác được. Tôi nghĩ trong trường hợp chưa giải quyết bồi thường cho người dân một cách thỏa đáng nhưng nếu giải quyết được về phương diện pháp lý như xử lý những người gây ra sai phạm với dân thì điều đó chắc chắn cũng làm dân an tâm phần nào.”
Cũng tại buổi tiếp xúc cử tri ngày 23/6, nhiều người dân đã yêu cầu mời ông Nguyễn Thiện Nhân – Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh đối thoại với dân để thực hiện lời hứa giải quyết dứt điểm tình trạng Thủ Thiêm mà ông Nhân đưa ra trước đây.
Nói rõ hơn về yêu cầu này, ông Cao Thăng Ca, một người dân Thủ Thiêm và cũng là người đại diện cho những hộ dân khiếu kiện nhiều năm cho biết:
“Tại vì ông Nguyễn Thiện Nhân khi về tiếp xúc với cử tri ở Thủ Thiêm, quận 2 thì ông hứa sẽ về đây tới khi nào giải quyết xong vụ Thủ Thiêm rồi ông mới đi. Nhưng 1 năm nay ông không về tiếp xúc với cử tri quận 2 nên dân muốn yêu cầu ông về để ông ấy giải thích xem tại sao ông đã hứa nhưng mà ngày 1/10/2019 thì ông lại nói mở bản đồ ra thấy 5 khu phố thuộc 3 phường trong ranh khu quy hoạch Thủ Thiêm. Người ta thấy ông phát biểu như vậy là luận điệu để bảo vệ cho nhóm lợi ích.”
Do đó, ông Cao Thăng Ca cho hay người dân muốn gặp ông Nguyễn Thiện Nhân để hỏi xem ông ấy căn cứ vào đâu, bản đồ nào mà xác định 5 khu phố 3 phường nằm trong ranh quy hoạch.
Vẫn theo ông Cao Thăng Ca, đây cũng là dịp để ông Nguyễn Thiện Nhân có thể sửa sai trước phát biểu không có căn cứ, vô trách nhiệm vừa nêu của ông.
Trong trường hợp ông Nguyễn Thiện Nhân không quay lại đối thoại với người dân Thủ Thiêm, ông Ca cho biết người dân sẽ làm mạnh hơn:
“Không về thì khi đối thoại Thanh tra chính phủ chủ trì mà ông vẫn giữ luận điệu đó thì chúng tôi yêu cầu khởi tố hình sự việc Ủy ban Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh bao che cho những sai phạm tại Dự án Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Việc này rõ ràng vì người làm sai là Ủy ban Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh nhiệm kỳ trước nhưng người bảo vệ những người làm sai này gấp hai nên chúng tôi yêu cầu khởi tố Ủy ban Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh giải quyết khiếu nại sai nhằm bao che nhóm lợi ích.”
Theo Luật sư Đặng Đình Mạnh từ Sài Gòn cho rằng nếu quyết định thì người dân Thủ Thiêm nên chọn thời điểm này tố cáo là tốt nhất.
“Đang chuẩn bị bước chân vào đại hội đảng, một đợt sinh hoạt chính trị và sắp xếp về nhân sự nên chắc chắn cán bộ đảng viên rất e ngại nếu giai đoạn này họ bị khiếu nại, tố cáo hành vi sai trái. Nên nếu người dân định có động thái pháp luật thì nên có động thái vào thời điểm này là hay nhất, sẽ hiệu quả nhất. Hoặc tố cáo ông Nguyễn Thiện Nhân có lời hứa và không bảo đảm lời hứa của lãnh đạo đối với dân, như vậy là hành vi thất tín và những hành vi như vậy đều khiếu nại được.”
Phát biểu tại cuộc họp ngày 4/6, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hồ Chí Minh Nguyễn Thành Phong đã yêu cầu các đơn vị liên quan phải quyết liệt bám sát Kết luận 1037 để giải quyết rốt ráo các vấn đề tại Thủ Thiêm trong tháng 7.
Tuy nhiên, Mục sư Nguyễn Hồng Quang cho rằng ông cùng nhiều người dân không còn hy vọng gì nhiều về việc chính phủ sẽ giải quyết thỏa đáng những khiếu kiện của người dân Thủ Thiêm trong thời gian ngắn trước mắt:
“Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch nước kiêm Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình có chỉ đạo tuy nhiên đến giờ thành phố Hồ Chí Minh chưa thực hiện rà soát lại báo cáo trước ngày 1/6/2019-1/6/2020 thì nại lý do COVID-19 hay đại hội đảng, chuyện này chuyện nọ để trì hoãn đối thoại làm rõ những sai phạm ở Thủ Thiêm từ pháp lý quy hoạch, pháp lý điều chỉnh quy hoạch, pháp lý thu hồi, pháp lý ranh quy hoạch, pháp lý đền bù, pháp lý tái định cư và quyền lợi tái định cư. Nói chung họ vi phạm đặc biệt nghiêm trọng theo kết luận của Ủy ban Kiểm tra trung ương và Trung ương đảng.”
Dự án quy hoạch Khu đô thị mới Thủ Thiêm đã kéo dài hơn 20 năm qua, nhiều người dân vẫn ròng rã khiếu kiện để đòi lại quyền lợi chính đáng của mình nhưng vẫn chưa được giải quyết.
Các quan chức đứng đầu thành phố liên tục gặp gỡ người dân, hứa sẽ sớm giải quyết dứt điểm cho người dân nhưng sau ngần ấy năm, nhiều người dân Thủ Thiêm vẫn từng ngày sống trong những khu tạm bợ chờ được đền bù thỏa đáng.