Tại hội nghị thông tin về công tác trật tự, an toàn giao thông 6 tháng đầu năm 2019 tổ chức tại Hà Nội sáng 10 tháng 6, Cục Cảnh sát giao thông (thuộc Bộ Công an) đề xuất người dân khi đi đăng ký xe phải có tài khoản ngân hàng.
Không khả thi
Trung tướng Vũ Đỗ Anh Dũng, Cục trưởng Cảnh sát giao thông dựa theo kết luận 45 của Ban bí thư về cải cách hành chính, áp dụng công nghệ thông tin vào điều hành thì cảnh sát giao thông chỉ xử phạt qua tài khoản. Như thế mỗi chủ xe khi mua xe, đăng ký xe phải có một tài khoản riêng.
Theo ông Dũng, việc bắt buộc chủ xe khi đăng ký phải có tài khoản sẽ rất thuận lợi cho việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông. Nhiều trường hợp mua bán xe hay sang tên đổi chủ mà không nộp lại giấy chứng nhận đăng ký xe.
Ngay sau khi Cục CSGT đưa ra đề xuất này thì có nhiều ý kiến cho rằng cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng để tránh việc lạm dụng quy định, gây khó khăn, phiền hà người dân.
Anh V., một người dân Sài Gòn cho rằng đây chỉ là biện bạch vì các vi phạm đều có quy định pháp luật chế tài hết, không liên quan gì đến tài khoản ngân hàng. Theo anh thì đề xuất của CSGT chỉ là thăm dò phản ứng xã hội chứ không thể nào thực hiện được hết. Một hình thức kiểm soát tài sản của dân:
Đề xuất quá vô lý. Ai cũng cần chiếc xe nhưng không phải ai cũng có tài khoản ngân hàng. Lao động phổ thông thì đa số trả lương bằng tiền mặt. Đâu phải sống văn minh như ở nước ngoài đâu. Ở quê khổ sở đâu có hiểu biết nhiều làm sao xài thẻ hay tài khoản ngân hàng. - Bà Lan
" Đây chỉ là "ném đá dò đường" để thăm dò phản ứng tro ng dân chúng chứ không thể nào thực hiện được . Thật ra đó là hình thức thanh toán văn minh, có lợi cho kinh tế, nhưng ở một nước độc tài như Việt Nam thì tôi nghĩ mục đích chính là nhà nước muốn nhìn vào túi tiền của dân, muốn kiểm soát nguồn tiền của dân. "
Với bà Nguyễn Thị Kim Lan ở vùng quê Phú Yên thì đề xuất này quá vô lý. Bà cho biết nơi bà ở gần như chẳng ai biết tài khoản ngân hàng là gì. Bà được con trai ở Sài Gòn mở tài khoản để con bà chuyển tiền hàng tháng, bà cũng không biết rút tiền như thế nào chứ đừng nói tới chuyện chuyển khoản:
" Đề xuất quá vô lý. Ai cũng cần chiếc xe nhưng không phải ai cũng có tài khoản ngân hàng. Lao động phổ thông thì đa số trả lương bằng tiền mặt. Đâu phải sống văn minh như ở nước ngoài đâu. Ở quê khổ sở đâu có hiểu biết nhiều làm sao xài thẻ hay tài khoản ngân hàng. "
Báo cáo “Số hóa tiền mặt ở ASEAN” của Standard Chartered công bố hồi tháng 5 vừa qua chỉ ra tỉ lệ dân số Việt Nam có tài khoản ngân hàng hiện mới chỉ đạt 31%, thấp nhất trong 6 quốc gia khu vực Đông Nam Á. Đặc biệt ở các vùng sâu vùng xa, miền núi cao, là những nơi hệ thống ngân hàng chưa thể vươn tới. Báo cáo cũng cho thấy hơn 90% giao dịch giao dịch mua hàng trực tuyến tại Việt Nam thanh toán bằng tiền mặt khi nhận hàng.
Chuyên gia tài chánh - ngân hàng Nguyễn Trí Hiếu cho đề xuất này là phi lý.
“Có lẽ khoảng 30% người dân Việt Nam có tài khoản ngân hàng. 70% những người dân vùng sâu, vùng xa, vùng nông thôn không tiếp cận được với ngân hàng. Thành ra việc đòi hỏi người dân phải có tài khoản mới được đăng ký xe là điều phi lý.
Tôi bây giờ ra ngoài mỗi ngày đều phải có tiền mặt trong túi để chi tiêu, từ ăn uống, đổ xăng, mua sách…không chỗ nào nhận những phương tiện thanh toán phi tiền mặt cả. "
Theo thống kê của các thành viên Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam thì năm 2018 có gần 3.400.000 chiếc xe máy được bán ra, mỗi ngày thị trường xe máy Việt Nam hơn 9.000 xe. Với số lượng xe bán ra như thế mà số người có tài khoản ngân hàng quá ít thì là sao đề xuất khó có thể khả thi.
Bà Ch., chủ một doanh nghiệp nhỏ trong ngành thực phẩm phản đối đề xuất của Bộ CSGT:
“Đề xuất quá vô lý. Ai cũng cần chiếc xe nhưng đâu phải ai cũng có tài khoản ngân hàng. Người lao động phổ thông đa số nhận lương bằng tiền mặt, chuyển qua ngân hàng thì phải tốn phí nữa.
Tui có 60 nhân viên nhưng chỉ 5 nhân viên có tài khoản ngân hàng vì mỗi tháng phải đóng phí quản lý rồi mất thời gian đi rút tiền.
Chuyện đăng ký xe và có tài khoản ngân hàng không có gì liên quan hết. Tui nộp đủ tiền thì tui có giấy đăng ký xe thôi. Mục đích của nhà nước là kiểm soát tiền của dân thôi.”
Vì sao vẫn đề xuất?
Chuyện giao dịch qua ngân hàng ở Việt Nam hiện nay còn một vài bất tiện như vào những ngày lễ tết thì các cây ATM không còn tiền mặt để rút do lượng công nhân rút quá đông. Chuyện này từng được báo chí trong nước đăng tải. Vào dịp lễ tết, người dân khốn khổ vì ATM hết tiền, chuyển khoản nghẽn.
Bên cạnh đó là chuyện cướp giật. Những ngày cận tết, nhu cầu rút tiền từ cây ATM tăng cao cũng là thời điểm tội phạm cướp giật lộng hành.
Chuyện đăng ký xe và có tài khoản ngân hàng không có gì liên quan hết. Tui nộp đủ tiền thì tui có giấy đăng ký xe thôi. Mục đích của nhà nước là kiểm soát tiền của dân thôi. - Bà Ch.
Nhiều vụ dàn cảnh, cướp tiền của người dân tại các trụ máy ATM vẫn thường xuyên diễn ra khiến không ít người lo lắng.
Đầu năm 2019, tại Hội thảo Hướng đến một xã hội không sử dụng tiền mặt, Tổng biên tập Báo Tuổi Trẻ Lê Thế Chữ đã đề xuất lấy ngày 16/6 hàng năm là ngày Không sử dụng tiền mặt - Cashless Day.
Theo báo Tuổi trẻ thì sự kiện này cộng với sự đồng hành của các ngân hàng, đơn vị trung gian thanh toán, nhà bán lẻ... và đơn vị cung cấp dịch vụ công sẽ giúp người dân có cơ hội biết đến các sản phẩm dịch vụ thanh toán không tiền mặt nhiều hơn.
Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu đưa ra những lý do người Việt Nam thích xài tiền mặt:
" Có một số lý do như thế này: Thứ nhất là do thói quen, tập quán người Việt dùng tiền mặt từ bao nhiêu năm trước. Những phương tiện thanh toán phi tiền mặt chỉ mới bắt đầu khoảng 20 năm nay và đặc biệt khoảng 10 năm sau này người dân mới thanh toán qua chuyển khoản, ngân hàng ATM, thể ngân hàng mới phổ biến. Thứ hai là nếu giới trẻ sẵn sàng mở tài khoản và dùng smart phone để thanh toán các giao dịch hàng ngày, thì những cửa hàng vẫn chưa có những thiết bị tương ứng cho việc nhận thanh toán qua thẻ. "
Tiến sĩ Hiếu nhận định rằng biến nền kinh tế Việt Nam thành nền kinh tế phi tiền mặt hiện nay là điều không thể thực hiện được chứ chưa nói đến vấn đề không hợp lý. Muốn thay đổi thì phải có lộ trình từ 5 đến 10 năm.