Trong khi những lời phản biện vẫn tiếp tục cất lên qua nhiều phương tiện truyền thông khác, thì trên báo chí do Nhà nước kiểm soát người ta thấy những bài đả kích nặng nề các quan điểm phản biện, có lúc còn nêu trách nhiệm chính trị của những người thuộc phía đó.
Kết luận của Bộ Chính trị
Sau khi bản thông báo về kết luận của bộ chính trị được phổ biến, trên báo chí tại Việt Nam không còn thấy những lập luận, quan điểm phản biện được đăng tải khá rộng rãi như trước đây.
Những bài báo sau ngày 24 tháng tư liên quan đến vấn đề này gồm những lời hoan nghênh và ca tụng cơ quan đầu não đảng Cộng sản Việt Nam về việc đã lắng nghe ý kiến phản biện, thận trọng cân nhắc mọi khía cạnh của vấn đề, từ môi trường, lao động, hiệu quả kinh tế đến cả quốc phòng.
Trên mặt báo cũng có những ý kiến được gọi là tích cực của một số người ký tên trong bản kiến nghị mà đã nêu lên những mối phương hại lớn lao cho quốc gia trong nhiều lĩnh vực, do kế hoạch khai thác bauxit ở Tây nguyên gây ra.
Tiếp thu ý kiến các nhà lãnh đạo lão thành và khoa học, nghị quyết rất đầy đủ, đáp ứng được những nguyện vọng mà chúng tôi băn khoăn.<br/>
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Lân Dũng<br/>
Trên những phương tịên truyền thông khác ngoài hệ thống do Nhà nước kiểm soát ở Việt Nam, một số nhân vật trong giới thức giả ký tên trong kiến nghị cũng ngỏ ý hy vọng động thái của bộ chính trị có thể đưa lại những diễn tiến mới cho kế hoạch khai thác bauxít.
Nhân vật trước đây từng viết trên báo trong nước nhiều bài nghiên cứu về kế hoạch này, được sự chú ý của nhiều giới, ông Nguyễn Trung, trả lời đài Á Châu Tự Do: "Thông cáo c ủ a b ộ chính tr ị nói lên r ấ t rõ đi ề u này, và đó là s ự l ắ ng nghe t ố t."
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Lân Dũng tỏ ý lạc quan hơn thế: "Ti ế p thu ý ki ế n các nhà lãnh đ ạ o lão thành và khoa h ọ c, ngh ị quy ế t r ấ t đ ầ y đ ủ , đáp ứ ng đ ượ c nh ữ ng nguy ệ n v ọ ng mà chúng tôi băn khoăn..."
Giáo sư Nguyễn Huệ Chi thì cho là công việc phản biện vẫn cần được tiếp tục: "Ch ư a h ợ p đ ồ ng mà ng ườ i n ướ c ngoài đã vào r ồ i. Tôi nghĩ 15 ng ườ i trong b ộ chính tr ị có s ơ xu ất , và ti ế ng nói ph ả n ánh ý ki ế n ng ườ i dân c ầ n đ ượ c ti ế p t ụ c."
Phản ứng của dư luận
Công luận của người Việt nước ngoài sôi nổi những ý kiến nặng nề lên án đảng Cộng sản và Nhà nước Việt Nam, gọi hành động ký kết cho Trung Quốc khai thác bauxít là hành vi bán nước.
Chưa hợp đồng mà người nước ngoài đã vào rồi. Tôi nghĩ 15 người trong bộ chính trị có sơ xuất, và tiếng nói phản ánh ý kiến người dân cần được tiếp tục.<br/>
GS Nguyễn Huệ Chi<br/>
Riêng về bản thông báo kết luận của bộ chính trị, cựu đại tá Quân đội Nhân dân Việt Nam, nhà báo Bùi Tín, nói rằng việc này chỉ nhắm xoa dịu dư luận trong khi họ không thể ngưng các dự án khai thác bauxít ở Tây nguyên.
Ông Bùi Tín còn cho rằng đang có cả một đợt phản kích mạnh mẽ được tung lên các phương tiện truyền thông chính thống, hỗ trợ cho văn bản của bộ chính trị:
"Báo Nhân dân có bài lên án r ấ t m ạ nh m ẽ . Th ứ hai là m ộ t thông báo c ủ a b ộ Công th ươ ng, th ứ ba là m ộ t bài c ủ a ông th ứ tr ưở ng b ộ Công th ươ ng Lê D ươ ng Quang.
Ba bài này đã ch ụ p mũ cho các nhà khoa h ọ c là không n ắ m đ ượ c tình hình gì c ả , ki ế n ngh ị và th ư g ử i Qu ố c h ộ i không có tính ch ấ t xây d ự ng, ch ị u ả nh h ửơ ng c ủ a b ọ n ph ả n đ ộ ng ở n ướ c ngoài cho nên đã có nh ữ ng k ế t lu ậ n không th ự c t ế , hi ề m khích và th ổ i ph ồ ng lên, d ự ng chuy ệ n.
B ộ công th ươ ng còn kêu g ọ i b ộ truy ề n thông huy đ ộ ng báo chí vào cu ộ c đ ể kh ắ c ph ụ c, răn đe các trí th ứ c đã l ầ m l ẫ n ký vào ki ế n ngh ị , cái ki ế n ngh ị mang tính ch ấ t m ị dân và không đ ứ ng đ ắ n."
Gần đây chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng trả lời cử tri Hà Nội rằng dự án bauxit Tây nguyên không đủ lớn để Quốc hội phải giám sát. Nhà báo Bùi Tín cho rằng điều đó chứng tỏ giới lãnh đạo đảng không muốn Quốc hội bàn luận về vấn đề này, nhưng Quốc hội sẽ đưa vấn đề vào nghị trình.
Thêm nữa, Hội nghị trung ương đảng sắp tới cũng sẽ sôi nổi vì kế hoạch khai thác bauxít ở Tây nguyên. Ông Bùi Tín viện dẫn thông tin riêng trong nước, nói về hoạt động của giới lãnh đạo Việt Nam hiện nay, cùng với ý nghĩa của cuộc tranh đấu giữa giới thức giả trong nước với đảng và Nhà nước Việt Nam:
"Theo tôi đ ượ c bi ế t và các b ạ n tôi ở Hà N ộ i đi ệ n sang cho bi ế t, thì h ọ đã thành l ậ p m ộ t nhóm, nhóm lãnh đ ạ o c ủ a đ ả ng, m ộ t cellule de cris, đ ể lãnh đ ạ o m ọ i th ứ đ ể thoát kh ỏ i cái h ọ g ọ i là cu ộ c kh ủ ng ho ả ng c ủ a đ ả ng hi ệ n nay, là v ấ p ph ả i hi ể m ho ạ b ị nhân dân ph ả n đ ố .
Tôi nghĩ cuộc chiến đấu này là một đột phá, đụng đến cung cách cầm quyền của Đảng. Đảng có tôn trọng Quốc hội hay không, có thực hiện đúng là nghe các trí thức hay không?<br/>
Cựu Đại tá Bùi Tín<br/>
(Nhóm này) Do ông Nông Đ ứ c M ạ nh c ầ m đ ầ u, có ông (Th ủ t ướ ng) Dũng, ng ườ i đã sang Trung Qu ố c năm ngoái, trót cam k ế t nh ữ ng đi ề u đó r ồ i. R ồ i có B ộ tr ưở ng b ộ Công th ươ ng, phó Th ủ t ướ ng Hoàng Trung H ả i, báo Nhân dân vân vân... đ ể gi ả i quy ế t v ấ n đ ề này, đ ể quy ế t v ượ t qua phiên h ọ p c ủ a Qu ố c h ộ i s ắ p đ ế n, b ắ t đ ầ u ngày 20 tháng 5.
Cho nên tôi nghĩ là hai bên đang căng th ẳ ng v ớ i nhau, đ ọ s ứ c v ớ i nhau. Các nhà trí th ứ c v ẫ n bám tr ụ l ậ p tr ừơ ng v ữ ng ch ắ c c ủ a mình, vì t ự tin ở lòng yêu n ướ c, t ự tin ở trình đ ộ , ở kinh nghi ệ m và th ự c t ế . Phía bên kia, b ộ chính tr ị , thì t ự tin ở quy ề n l ự c, t ự tin c ả ở b ộ máy đàn áp.
Cho nên tháng năm này s ẽ có v ị êc r ấ t quy ế t đ ị nh. Và c ụ ôc chi ế n đ ấ u này còn ti ế p t ụ c đ ế n t ậ n cu ố i năm, nhân cu ộ c h ọ p c ủ a trung ươ ng đ ả ng, cũng s ẽ đ ư a ra bàn n ữ a.
Ý c ủ a ông Nguy ễ n Phú Tr ọ ng là đ ị nh thu h ẹ p l ạ i, không đ ể cho Qu ố c h ộ i bàn, nói là không thu ộ c th ẩ m quy ề n giám sát. Nh ư ng hi ệ n nay tôi nghĩ là có nhi ề u đ ạ i bi ể u Qu ố c h ộ i nh ư ông Nguy ễ n Minh Thuy ế t đã chu ẩ n b ị , ông D ươ ng Trung Qu ố c cũng có th ể ti ế p t ụ c chu ẩ n b ị đ ể lên ti ế ng trong Qu ố c h ộ i m ộ t cách rõ ràng. Cho nên cu ộ c đ ọ s ứ c này v ẫ n ch ư a ngã ngũ, s ẽ tì ế p t ụ c. Các kh ả năng đ ề u còn có th ể có.
Tôi nghĩ cu ộ c chi ế n đ ấ u này là m ộ t đ ộ t phá, đ ụ ng đ ế n cung cách c ầ m quy ề n c ủ a Đ ả ng. Đ ả ng có tôn tr ọ ng Qu ố c h ộ i hay không, có th ự c hi ệ n đúng là nghe các trí th ứ c hay không, hay là ch ụ p mũ r ồ i cách ly h ọ , phê phán h ọ , đi đ ế n ch ỗ dùng b ạ o l ự c đ ể tr ừ ng ph ạ t h ọ ."