Bị bắt vì tranh đấu cho dân chủ và nhân quyền?
Tòa án sở thẩm thủ đô Phnom Penh vừa thẩm vấn ông Mam Sonando, Giám đốc Đài phát thanh Ổ Ong (Beehive) FM 105 MHz, kiêm Chủ tịch Hiệp hội Dân Chủ Campuchia về việc tình nghi ông này đứng đầu phong trào ly khai tại tỉnh Kratie, hồi ngày 16/5/2012.
Ông Mam Sonanado bị thẩm phán thẩm vấn gần 4 tiếng đồng hồ vào sáng ngày 16/7 sau khi Tòa án sở thẩm tỉnh Kratie cáo buộc ông đứng đầu và chuẩn bị phong trào chống đối chính quyền, cuộc bãi công, can thiệp bất hợp pháp vào công việc của chính quyền và kích động dân cầm vũ khí đứng lên chống đối nhà nước.
Ông Mam Sonando bị cáo buộc bốn tội danh bao gồm chống đối chính quyền, <i>kích động bãi công, can thiệp bất hợp pháp vào công việc của chính quyền và kích động dân cầm vũ khí chống nhà nước. Ba tội danh là mức án trung bình còn tội danh bãi công là tội ác được thẩm phán tố cáo nặng nhất</i>
LS. Sok Sam Oeun
Luật sư của ông Mam Sonando là ông Sok Sam Oeun nói với phóng viên sau khi phiên tòa kết thúc rằng thẩm phán điều tra vẫn tiếp tục điều tra vụ án này. Thẩm phán của tòa sơ thẩm Phnom Penh cho biết vụ án này thuộc vụ án tội ác nên tòa quyết định tạm giam ông tại nhà tù Prey Sar. Nếu tòa án có bằng chứng đầy đủ thì ông sẽ phải lãnh án tù từ 7 đến 15 năm.
Vẫn theo ông, thẩm phán đã thẩm vấn ông Mam Sonando liên quan phong trào đòi ly khai của ông Bun Ratha, người bị cho là có liên hệ với nhiều thành viên khác hoạt động đòi đòi lập khu vực tự trị ở tỉnh Kratie vừa qua. Trước hết tòa án cáo buộc thân chủ của ông bốn tội danh mà trong đó nặng nhất là tội kích động cuộc bãi công tức là tội ác theo Bộ luật Hình sự Campuchia.
Ông nói: “Ông Mam Sonando bị cáo buộc bốn tội danh bao gồm chống đối chính quyền, kích động bãi công, can thiệp bất hợp pháp vào công việc của chính quyền và kích động dân cầm vũ khí chống nhà nước. Ba tội danh là mức án trung bình còn tội danh bãi công là tội ác được thẩm phán tố cáo nặng nhất. ”
Ông Mam Sonando, 70 tuổi, đã bị hàng chục cảnh sát mặc thường phục và quân đội tiến hành bao vây nhà ở thủ đô Phnom Penh và bắt đi giam giữ tại trụ sở Tổng cục cảnh sát Phnom Penh vào lúc 9 giờ ngày 15/7/2012.
Ông được coi là một nhà hoạt động vận động cho nhân quyền, dân chủ có uy tín tại sứ chùa Tháp. Ông có Đài phát thanh Ổ Ong FM 105 MHz. Đài phát thanh của ông thường phê bình chính phủ về những hành vi vi phạm nhân quyền, cưỡng chế đất đai, chủ quyền dân tộc cũng như công tác cắm mốc biên giới Campuchia và Việt Nam.
Ông Mam Sonando cũng được rất nhiều người dân mến mộ vì can đảm nói lên những nguyện vọng của dân, giúp đỡ dân, giáo dục dân và có khả năng tập hợp một số dân rất lớn. Hiện, Hiệp hội Dân chủ của ông đã có thành viên cả 24 tỉnh – thành, lẫn ở ngoài nước.
Ông Mam Sonando mang hai quốc tịch Pháp – Campuchia. Thủ tướng Hun Sen chỉ đạo cho chính quyền bắt ông hồi ngày 12/7 khi ông đang công tác tại Hoa Kỳ. Ông Hun Sen nói rằng ông Mam Sonando là người đứng đầu phong trào ly khai ở tỉnh Kraties, đồng thời phải chịu trách nhiệm trước cái chết của đưa bé 14 tuổi bị cánh sát bắn chết.
...bà Dinn Phanara bác bỏ những cáo buộc của tòa án. Bà nhấn mạnh ông Mam Sonando không có tội mới ông dám về nước. Ông là người đứng đầu một tổ chức hoạt động vì dân chủ và nhân quyền, ông ấy không bao giờ ủng hộ những kẻ xấu, có hành động vi phạm luật, bắt đất, chiếm đất bất hợp pháp
Vợ của ông Mam Sonando là bà Dinn Phanara bác bỏ những cáo buộc của tòa án. Bà nhấn mạnh ông Mam
Sonando không có tội mới ông dám về nước. Ông là người đứng đầu một tổ chức hoạt động vì dân chủ và nhân quyền, ông ấy không bao giờ ủng hộ những kẻ xấu, có hành động vi phạm luật, bắt đất, chiếm đất bất hợp pháp.
Âm mưu đóng cửa một đài phát thanh dân chủ
Bà cũng cho biết trước khi cảnh sát đưa ông đi giam, ông Mam Sonando nhắn bà quản lý và thúc giục các cộng tác viên và nhân viên tiếp tục làm việc nhằm phổ biến những tiếng nói dân chủ và nhân quyền. Các thành viên của Hiệp hội cũng phải duy trì hoạt động tuyên truyền dân chủ và nhân quyền. Ông còn nhắn là không có chuyện gì xãy ra và sẽ trở về bình an.
Bà Dinn Phanara cho biết thêm: "Gia đình, bạn bè và rất nhiều người yêu cầu ông ấy đừng về nước nhưng ông ấy khẳng định bản thân ông ấy là người vô tội. Mặc dù tòa án độc lập hay không, ông cũng phải về. Ông ấy rất dũng cảm vì tin tưởng vào hệ thống tư pháp và sự trong sạch của mình… Hiện tôi đang lo lắng cho tương lai của Đài phát thanh. Nếu chính phủ muốn đóng lúc này thì rất dễ đối với họ."
Ông ấy rất dũng cảm vì tin tưởng vào hệ thống tư pháp và sự trong sạch của mình… Hiện tôi đang lo lắng cho tương lai của Đài phát thanh. Nếu chính phủ muốn đóng lúc này thì rất dễ đối với họ
Bà Dinn Phanara
Phát ngôn viên bộ Nôi vụ Campuchia là ông Khiev Sopheak nói ông Mam Sonando bị bắt vì đã vi phạm Điều 28, 456, 457, 464, 504 và 609 của Bộ luật Hình sự Campuchia. Tức là ông này đứng đầu phong trào ly khai, bãi công và chống đối chính quyền thi hành công vụ…
Trong khi đó, 14 tổ chức nhân quyền Campuchia và quốc tế ra một thông cáo chung kêu gọi chính phủ trả tự do cho ông Mam Sonando. Các tổ chức dân sự nổi tiếng như LICADHO, ADHOC, IDEA và Human Rights Watch cho rằng đây là vụ án chính trị.
Việc liên kết ông Mam Sonando vào phong trào ly khai cho thấy chính phủ muốn tấn công vào Đài phát thành độc lập tại Campuchia. Nếu Đài phát thanh Ổ Ong bị đóng cửa, thì tiếng nói quan trọng sẽ được im lặng vài tháng trước khi cuộc bầu cử quốc gia Campuchia bắt đầu vào năm 2013.
Ông Om Sam Art, lãnh đạo tổ chức nhân quyền LICADHO nhận xét: "Chúng ta thấy chỉ có Đài phát thanh Ổ Ong là độc lập và được các phe đối lập và Đài độc lập thuê giờ phát. Ngoài ra, việc xây dựng vụ án mới sẽ làm lu mờ đi những sự kiện giết nhà hoạt động bảo vệ môi trường, cưỡng chế đất đai, biên giới,và vụ nổ súng tấn công vào công nhân…"
Được biết, ông Mam Sonando đã được ra khỏi đất nước hồi tháng 3/2012 trước khi lệnh bắt giữ được ban hành. Ông trở về Phnom Penh vào lúc 10:15 phút tối ngày 12/7/2012 trong lúc Hội nghị thượng đỉnh ASEAN đang diễn ra.
Ông bị bắt ba ngày sau đó, chỉ sau 24 giờ sau khi Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton, Đại diện cấp cao của Liên minh Châu Âu, và các nhà Ngoại giao nước ngoài từ khắp nơi trên thế giới rời thủ đô Phnom Penh.