Kể từ khi chính quyền Việt Nam đưa quân đội vào TPHCM vào đầu tuần trước, với lý do giúp địa phương này chống dịch và giúp người dân đi chợ... trên mạng xã hội, ngày càng nhiều hình ảnh bộ độ tìm hàng trong siêu thị bị người dân chế giiễu, than phiền về việc này.
Trước phản ảnh của người dân thì báo chí nhà nước lại cho rằng ‘xuyên tạc hình ảnh người lính giúp dân chống dịch là hành vi gây chia rẽ’.
Chị Huỳnh Hằng, khi trả lời RFA hôm 30/8 nhận định:
“Ngay lúc này giúp dân là tốt nhưng không phải bất cứ điều gì quân đội cũng sẽ thay thế được, vụ đưa hàng là một quyết sách sai, đường phố Sài Gòn thì chằng chịt ngóc ngách chỉ dân Sài Gòn mới nắm được, nhận một đơn hàng không phải là chuyện dễ, phần thì ngôn ngữ vùng miền, hoàn toàn không đưa đến kết quả mong muốn.
Hôm nay lại đưa bộ đội đi giao báo đến cho dân, dân đang khát cơm, đang đói chứ không phải là báo, quân đội chỉ có thể giúp dân vòng ngoài, họ hỗ trợ những chuyến xe thực phẩm từ nơi khác về. Thứ nữa việc chuyển quân đội từ ngoài vào không khả thi, vì tốn kém và Sài Gòn lại nhận thêm một lượng lớn con người mà đáng ra cần phải giãn dân, tại sao không sử dụng lực lượng tại chỗ để giúp dân, xin đừng làm xấu đi hình ảnh của người lính nữa, mọi thứ đã không đạt được kết quả mong muốn. Trách nhiệm của quân đội là ở sa trường chứ không phải là xó chợ.”
Ngay lúc này giúp dân là tốt nhưng không phải bất cứ điều gì quân đội cũng sẽ thay thế được, vụ đưa hàng là một quyết sách sai.
-Chị Huỳnh Hằng
Sở dĩ có chuyện bộ đội đi chợ là do kể từ ngày 23/8/2021, TPHCM bắt đầu thực hiện lệnh phong tỏa ‘ai ở đâu, ở yêu đó’, các xã, phường, thị trấn đều phải cách ly với nhau chống dịch. Do đó, các shipper bị cấm hoạt động tại tám quận, huyện ở Sài Gòn và thành phố Thủ Đức.
Trả lời RFA từ Sài Gòn hôm 30/8, ông Trần Bang, một người dân ở TPHCM, cho biết ý kiến của mình:
“Theo tôi, bộ đội mà đi giao nhu yếu phẩm cho 10 triệu người dân TPHCM là điều không thể. Nhưng không hiểu tại sao họ cứ đưa ra mà người khác lại không phản biện. Theo kinh nghiệm của tôi từng đi thi công, từng đi bộ đội... thì cứ 25 người thì cần một người nấu ăn... mà đơn vị là sống rất đơn giản đó, chứ không phức tạp như người dân Sài Gòn. Người thì hết thuốc tiêu chảy, người thì thuốc nhức đầu, người ăn kiêng món này món kia... Như tôi mua thịt mấy siêu thị không có, thế thì sao bộ đội có thể đáp ứng được.”
Ông Trần Bang khẳng định, chưa bao giờ bộ đội nuôi được dân, mà chỉ có thể dân nuôi bộ đội được thôi, từ trước đến nay đều như thế. Ông nói thêm:
“Còn bộ đội có thể giúp dân trong cao điểm, ví dụ giúp trong mùa gặt để tăng khí thế... chỉ giúp được 10%, 20% là cùng, nhưng chủ yếu tạo ra tình quân dân, chứ không bảo đảm được nhu cầu của người dân. 10 triệu dân TPHCM thì cần bao nhiêu người đi chợ? Mà người đi chợ lại không thông thạo, không chủ động... nhận truyền đạt xong phải đi tìm, mà tìm ở nơi không rành, kể cả người của quân đoàn 4 và quân khu 7. Nhiệm vụ mà họ được huấn luyện là để sẵn sàng chiến đấu, để chống bạo động, chống ngoại xâm, bảo vệ dân.”
Anh Thiệu, hiện đang sinh sống tại Sài Gòn, khi trả lời RFA hôm 30/8 cho rằng, khi xã hội có thảm họa thì đưa quân đội vào hỗ trợ cũng là hợp lý. Nhưng trong mùa dịch này, đưa quân đội vô đi chợ, làm shipper... như báo chí tuyên truyền thì thật sự cũng có, nhưng đạt hiệu quả rất thấp. Anh nói tiếp:
“Mặc dù các em bộ đội đó thì mình cũng phải ghi nhận là nhiệt tình, gắng sức, nhưng thật sự rất lúng túng, không đạt hiệu quả, tốn kém... Bởi vì các em không quen việc, không thông thạo địa bàn Sài Gòn... Ngoài ra, những gói combo thực phẩm thì cao và bất hợp lý, nên đại đa số người dân không đồng tình, họ mong muốn rằng cứ để quân đội hỗ trợ những việc khác, ví dụ như lập bệnh việc dã chiến, tải thương, chở oxy chẳng hạn... vô số việc để quân đội hỗ trợ. Còn việc đi chợ nên để shipper, vì họ làm chuyên nghiệp bao nhiêu năm nay rồi, rất hiệu quả.”
Thực trạng vừa nêu cho thấy việc đảm bảo các nhu cầu thiết yếu cho người dân trước khi ban bố lệnh phong tỏa rõ ràng đã bộc lộ quá nhiều vấn đề, hiệu quả kém... Rõ ràng chính quyền các cấp không thấy được trong dịch bệnh thì nhu cầu về cuộc sống hàng ngày chắc chắn dù có giảm nhưng cũng vẫn phải phải đảm bảo. Vậy thì tại sao lại không chuẩn bị trước?
Ví dụ như bộ đội giúp dân trong vấn đề thiêu xác, hay vận chuyển hài cốt... một việc đấy đã là khó khăn lắm rồi... Còn việc bao cấp đi chợ cho dân, nói ra là đã thấy không được.
-Ông Trần Bang
Tuy nhiên ông Trần Bang cũng nhìn nhận có những việc bộ độ giúp dân cũng hiệu quả, cần tiếp tục:
“Ví dụ như bộ đội giúp dân trong vấn đề thiêu xác, hay vận chuyển hài cốt... một việc đấy đã là khó khăn lắm rồi... Còn việc bao cấp đi chợ cho dân, nói ra là đã thấy không được, vì đó là người chưa có kinh nghiệp quản trị đơn vị nhỏ, chứ đừng nói đến đơn vị lớn. Chuyện này đã thất bại ngay từ đầu, tôi đã từng viết trên status ‘Để đáp ứng được nhu cầu đa dạng phong phú của 10 triệu người dân thì bao nhiêu người có thể đi chợ thay? Các ông đã tính chưa? Liệu những người này có thông thạo để đi chợ thay?’ ... Chính vì thế mà người dân không tin, trước khi tăng cường giãn cách, người ta ồ ạt đến siêu thị vét hàng, dù đó vẫn là ngày giãn cách. Dẫn đến chuyện tụ tập quá đông người chỉ vì tin bộ đội vào thành phố để mua hàng. Theo tôi một tháng nữa sẽ có kết quả về lây nhiễm từ vụ đấy.”
Cho đến tối ngày 29/8, Ủỷ ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh mới ban hành văn bản cho phép các shipper công nghệ sẽ được phép hoạt động tại tám khu vực vùng đỏ tại Sài Gòn gồm thành phố Thủ Đức, quận 8, 12, Gò Vấp, Bình Tân, Bình Thạnh, Bình Chánh và Hóc Môn kề từ ngày 30/8.
Tiến sĩ Lê Đăng Doanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương, khi trả lời RFA hôm 30/8 cũng nhìn nhận nên để lực lượng shipper giao hàng cho dân:
“Shipper thì chuyên nghiệp bao lâu nay, người ta biết đường xá, biết chỗ giao hàng, người ta hiểu rõ về hàng hóa... nên để shipper làm thì thuận lợi hơn nhiều so với những anh em khác, nhất là anh em bộ đội, họ không được đào tạo, và cũng không quen các hàng hóa này. Tôi rất mừng TPHCM đã kịp thời điều chỉnh và quyết định này (cho một số shipper hoạt động trở lại.”
Theo nội dung văn bản UBND TPHCM mới ban hành, đối với shipper hoạt động ở tám khu vực vùng đỏ phải được tiêm ngừa ít nhất một mũi vắc-xin và phải xét nghiệm nhanh một ngày/lần theo mẫu gộp ba người, thời gian xét nghiệm hàng ngày vào lúc 5 – 6h sáng.