Loay hoay đến bất cập!
Ông Nguyễn Lê Phúc, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch trong cuộc họp sáng 4/6 đã thu hồi văn bản số 167 đề nghị các hãng hàng không cung cấp 400 vé máy bay miễn phí cho đoàn công tác kích cầu du lịch nội địa. Đề nghị được đưa ra do phản ứng mạnh từ phía dư luận.
Văn bản 167 do Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Du lịch Hà Văn Siêu ký ngày 2/6 vừa qua và gửi đến 3 hãng hàng không trong nước, cụ thể yêu cầu Vietnam Airlines cung cấp 200 vé máy bay, Vietjet Air 100 vé và Bamboo Airways 100 vé .
Phát biểu trong cuộc họp báo, ông Nguyễn Lê Phúc cho rằng bản chất văn bản này để triển khai cụ thể các nội dung đã được thống nhất giữa Tổng cục Du lịch với các hãng hàng không. Điều này đã được các hãng hàng không thống nhất và cũng xuất phát từ áp lực sớm đẩy nhanh thị trường du lịch nội địa từ tháng 6 đến tháng 12/2020.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Lê Quang Tùng trong sáng 4/6 đã ký văn bản yêu cầu Tổng cục Du lịch phải tiến hành thu hồi văn bản về việc triển khai chương trình kích cầu nội địa. Đồng thời làm rõ trách nhiệm của cá nhân liên quan và báo cáo Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch trước ngày 6/6.
Tính hợp lý của yêu cầu
Trao đổi với RFA vào tối ngày 4/6, Phó giáo sư – Tiến sĩ Phạm Trung Lương, nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu du lịch thuộc Tổng cục Du lịch cho hay sự hợp tác giữa ngành du lịch và ngành hàng không là sự hợp tác truyền thống và có lợi cả hai bên, đặc biệt trong mùa phục hồi tác động của COVID-19. Tuy nhiên ông nhận định việc đề nghị hay còn gọi là “xin” 400 vé thì Tổng cục Du lịch đã tạo ra những thiếu sót nhất định.
“Thứ nhất là trong lúc dịch bênh ngay ngành hàng không cũng là doanh nghiệp và người ta cũng đang rất khó khăn thì việc tạo thêm áp lực dù chỉ là nhỏ thôi nhưng cũng làm cho doanh nghiệp đó khó khăn hơn. Việc này phải cân nhắc rất kỹ trước khi đặt vấn đề. Mặc dù hai bên cũng đã có kế hoạch hợp tác với nhau trong việc xúc tiến phục hồi du lịch sau tác động COVID-19.
Thứ hai là sau khi có đề xuất đề nghị để người ta xem xét hỗ trợ mình thì mình phải có kế hoạch chi tiết rõ ràng, minh bạch. Nghĩa là trong kế hoạch đó chúng tôi đi đến những đâu, làm gì để có những bước ngoặc tích cực trong việc phục hồi thị trường và sau khi trừ đi chi phí mà nhà nước đã cung cấp cho Tổng cục Du lịch trong công tác thường xuyên nhưng vẫn còn thiếu bao nhiêu vé. Như vậy nghe hợp lý hơn chứ bây giờ người ta có thể đặt câu hỏi vì sao 400 vé mà không phải 500 hay 300 vé? Cái đó thiếu căn cứ, một kế hoạch mang tính cụ thể, minh bạch. Điều đó làm cho người dân có suy nghĩ tiêu cực về vấn đề này.”
Dưới góc nhìn cá nhân, một phi công không muốn nêu tên hiện đang công tác tại một hãng hàng không nội địa nhận xét rằng việc ‘xin’ ngay lúc này chưa hợp lý:
“Lúc này là thời điểm ngành hàng không đang gặp rất nhiều khó khăn, là ngành bị thiệt hại nhiêu nhất. Việc Tổng cục Du lịch xin lượng vé nhiều như vậy thì cũng ảnh hưởng đến nguồn thu của hãng hàng không.”
Còn ông Nguyễn Văn Mỹ, chủ tịch Hội Đồng Thành Viên Công Ty Du Lịch Lửa Việt lại cho rằng cần phải có cách nhìn nội dung Văn bản 167 từ nhiều phía:
“Việc này ở Việt Nam rất thường, thậm chí người được ‘xin’ họ sẵn sàng cho, hoặc không ‘xin’ thì họ vẫn tìm cách cho chứ ở các nước phát triển thì việc này không bình thường.”
Thực trạng ngành du lịch và hàng không sau mùa dịch
Dịch bệnh hô hấp do coronavirus gây ra đã ảnh hưởng lên các ngành, nghề trên toàn thế giới, kể cả Việt Nam.
Nhằm hạn chế sự lây lan của dịch bệnh, chính phủ Hà Nội đã cho giãn cách xã hội trên cả nước. Đây là hành động được đánh giá là đúng đắn để giảm thiểu tỉ lệ nhiễm bệnh, tuy nhiên đã ảnh hưởng không ít đến nền kinh tế.
Sau thời gian giãn cách xã hội, các ngành nghề đang từng bước hoạt động trở lại, nhưng vẫn còn rất nhiều trở ngại.
Nói rõ hơn về những khó khăn doanh nghiệp du lịch hiện nay đang phải đối đầu, ông Nguyễn Văn Mỹ lập luận rằng để đủ điều kiện du lịch thì người dân phải có tiền, nhưng sự ngưng trệ việc làm trong thời gian qua khiến người lao động không thể đi làm, không kiếm được thu nhập thì nhu cầu du lịch sẽ không được quan tâm đến.
Dù vậy, tình hình du lịch dường như bắt đầu hồi phục từng bước:
“Bắt đầu có đoàn nhưng chắc phải mất thời gian khá dài, chắc khoảng 6 tháng may ra mới có thể hoạt động lại bình thường. Hiện nay thì các công ty (du lịch) gần như hoạt động lại nhưng số lượng nhân viên thu hẹp vì không có việc làm. Nhiều dịch vụ lưu trú, nhà hàng, khách sạn vẫn đóng cửa vì nếu mở cửa mà khách ít có khi còn căng thẳng hơn đóng cửa, chi phí không đủ vận hành nên bài toán hiện nay vẫn rất khó khăn. Xu thế của khách hiện nay vì tình hình kinh tế khó khăn nên họ phải chọn tour ngắn, nếu họ có xe thì tự đi, chọn phương án tiết kiệm tối đa chi phí.”
Bên cạnh đó, các khách sạn đã bắt đầu tự tổ chức tour, những công ty lữ hành nước ngoài cũng tham gia thị trường du lịch nội địa cũng góp phần tăng sự cạnh tranh trong ngành.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Mỹ cũng cho rằng đây là khó khăn chung của toàn ngành du lịch hiện nay chứ không riêng gì những công ty lữ hành.
Trong khi đó, tình hình của ngành hàng không cũng không khá gì hơn, theo lời người phi công nói với chúng tôi:
“Sau mùa dịch thì khó khăn trước mắt là do khách vẫn còn ái ngại việc đi lại sẽ bị lây nhiễm bệnh, lượng khách đi lại chủ yếu là trong nước, nội địa, chuyến bay chưa hoạt động lại bình thường, tần suất hoạt động khoảng chừng 70% so với lúc trước. Đối với người trong ngành thì khó khăn là khi chuyến bay giảm thì công việc giảm kéo theo thu nhập giảm.”
Trước thực tế vừa nêu, PGS. TS. Phạm Trung Lương cho rằng việc thúc đẩy du lịch và hàng không cùng hợp tác phát triển sau những thiệt hại do tác động COVID-19 gây ra là chuyện nên làm.
Bên cạnh đó, việc để xảy ra những sai sót trong quá trình làm việc là chuyện không thể tránh khỏi nhưng ông thấy rằng lẽ ra Tổng cục Du lịch cần phải xem xét lại những bài học trước đây:
“Tổng cục trước đó đã có những văn bản ban hành ra rồi phải rút lại thì lẽ ra phải hết sức rút kinh nghiệm trong công tác quản lý nhà nước khi ban hành các văn bản. Đây là sự việc đáng tiếc, tôi cho rằng về bản chất thì không có gì nghiêm trọng lắm nhưng cách làm như vậy cần nghiêm túc rút kinh nghiệm cho việc này.”
Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Du lịch được báo trong nước loan tin ngày 6/5 vừa qua, chỉ trong ba tháng tính từ tháng 2-4/2020, ngành du lịch Việt Nam đã thiệt hại khoảng 7,7 tỉ USD.
Trong báo cáo gửi Thủ tướng mới đây của của Cục Hàng không Việt Nam thuộc Bộ Giao thông – Vận tải có ước tính thiệt hại ban đầu do dịch COVID-19 gây ra đối với các hãng hàng không trong nước là khoảng hơn 30.000 tỉ đồng. Trong đó, chỉ riêng Vietnam Airlines, hãng hàng không lớn nhất nước được ước tính doanh thu có thể bị giảm 2,1 tỷ USD trong năm 2020.