Không còn niềm tin vào Chính quyền?
Công an thành phố Hải Phòng hôm 25/4/2022 đã khởi tố ông Tạ Quyết Thắng - Tổng giám đốc Công ty Sơn Trường - để điều tra về tội “gây rối trật tự công cộng” xảy ra tại bến xe Thượng Lý.
Trước đó, vào ngày 10/10/2021, gần 100 người dưới sự chỉ đạo của lãnh đạo Công ty Sơn Trường đã đến bến xe Thượng Lý ở số 52 đường Hùng Vương, phường Sở Dầu, quận Hồng Bàng - Hải Phòng để khống chế lực lượng bảo vệ tại đây, nhằm cưỡng chế lấy lại đất cho thuê... vì bến xe không thanh toán tiền thuê, nhưng cũng không trả đất theo yêu cầu của công ty Sơn Trường.
Ông Tạ Quyết Thắng là doanh nhân, người được nhiều người biết đến khi ông này trong năm 2018 đã gửi ‘tâm thư’ đến Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng phản ánh về việc doanh nghiệp bị ‘hành’ các thủ tục hành chính.
Khi đó ông Thắng cho rằng nếu im lặng, mọi việc sẽ trì trệ và mong muốn Tổng bí thư suy nghĩ tới việc nên bắt đầu bằng những cải cách về thủ tục hành chính.
Ngoài ra, theo thông tin chúng tôi có được từ truyền thông Nhà nước, ông Tạ Quyết Thắng cũng là người từng góp nhiều tiền, của cho thành phố Hải Phòng để xây dựng nhiều công trình dân sinh.
Vì lẽ gì một người từng có những tâm huyết với địa phương và đất nước như vậy lại phải hành xử “không theo pháp luật” đến nỗi bị khởi tố tội gây rối trật tự công cộng?
Người ta ngại va chạm, hoặc đối tác bên kia cũng có tiền lo lót chạy chọt... Và do bê bối của chính quyền làm người ta không tin tưởng nữa, phải tự làm mới giải quyết được vấn đề...
-Nhà báo Võ Văn Tạo
Nhà báo Võ Văn Tạo, từng nhiều năm làm hội thẩm nhân dân, nhận định với RFA về việc này hôm 26/4:
“Ông Thắng ở Hải Phòng, một người có nhân thân tốt, từng đóng góp nhiều cho đất nước, thậm chí từng viết tâm thư cho Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng để hiến kế làm lợi cho quốc tế dân sinh... mà khi có tranh chấp đất đai mà phải đưa người của mình cưỡng chế... thì rõ ràng theo pháp luật thì doanh nghiệp của ông Thắng sai. Đúng ra phải thông qua chính quyền, nhưng trên thực tế hiệu năng làm việc của bộ máy công quyền thì vô cùng trì trệ ai cũng biết. Do đó người ta ngại va chạm, hoặc đối tác bên kia cũng có tiền lo lót chạy chọt... Và do bê bối của chính quyền làm người ta không tin tưởng nữa, phải tự làm mới giải quyết được vấn đề...”
Theo nhà báo Võ Văn Tạo, những năm gần đây bộ máy công quyền cũng có tiến bộ nhất định, nhưng vẫn không theo kịp yêu cầu công việc cũng như nguyện vọng của người dân. Dù theo ông Tạo, không một nước nào có số lượng công chức nhiều so với số dân như ở Việt Nam, nhưng công việc hành chính vẫn không hiệu quả. Ông Tạo lý giải tiếp:
“Một quốc gia mà nguồn thu hạn chế, mà nuôi bộ máy khổng lồ như thế thì làm sao có thu nhập thỏa đáng cho người công chức. Bất cứ ngành nào trong bộ máy Nhà nước thì đồng lương đều không đủ sống. Do đó họ làm đủ cách để có tiền, từ tham nhũng cho đến làm khó dân khi đến làm thủ tục... để có tiền chạy chọt bù đắm đồng lương chết đói, để có thể nuôi được gia đình... đó là cái dở của nhà nước hiện nay. Ở Việt Nam có thành ngữ vui từ lâu: Chủ nghĩa xã hội là gì? Là hình thái kinh tế xã hội mà ‘Ai cũng có việc làm, nhưng không ai làm việc. Ai cũng không làm việc, nhưng ai cũng có lương. Ai cũng có lương, nhưng không ai đủ sống. Không ai đủ sống, nhưng ai cũng sống. Ai cũng không đồng ý, nhưng ai cũng giơ tay’.... Tổng kết lại nó là như thế.”
Chính sách pháp luật có vấn đề?
Nhiều luật sư cho rằng, luật pháp ở Việt Nam chưa hoàn hảo mà người thừa hành cũng chưa có tinh thần tuân thủ pháp luật, đẩy vấn đề pháp lý vào tình trạng hết sức bấp bênh. Ngoài ra, do có nhiều án oan và những bản án chính trị bỏ túi... khiến người dân hầu như mất lòng tin rất nhiều vào hệ thống xét xử và tình trạng thực thi luật pháp nói chung.
Nhà báo Nguyễn Vũ Bình, từng công tác tại Tạp chí Cộng sản nói với RFA hôm 26/4:
“Thường thường dân nghèo, hay dân không có thế lực gì, thì hầu như người ta không tin tưởng gì luật pháp và sự ngay thẳng của chính quyền hiện nay. Nhưng ông này từng là người giúp đỡ thành phố Hải Phòng, có góp ý.... tức là người có thế lực... là người theo đường hướng của đảng... mà không làm theo cái đấy.... tức là chính sách pháp luật có vấn đề...”
Việc này xuất phát từ thực tế là luật của chúng ta hiện nay là luật rừng, xử thế nào cũng được, không thể bảo đảm được cái gọi là văn minh, công bằng dân chủ.
-Nhà nghiên cứu Nguyễn Khắc Mai
Ở Việt Nam, giới chức lãnh đạo thường hay hô hào khẩu hiệu ‘do dân, nghe dân, vì dân’... nhưng thực tế hoàn toàn khác. Nhiều chuyên gia quan sát tình hình chính trị, xã hội tại Việt Nam nhận định, thường chính quyền ở Việt Nam ít lắng nghe sự đóng góp của người dân và người dân cũng ít có cơ hội hay phương tiện để biểu đạt ý nguyện của họ với chính quyền như ở các nước dân chủ. Thậm chí nếu ai nói gì trái ý người có chức quyền có thể bị trả thù, trù dập hoặc thậm chí bị bị chụp mũ cho là phản động...
Chia sẻ ý kiến của mình với câu chuyện ở Hải Phòng như nêu trên, nhà nghiên cứu Nguyễn Khắc Mai hôm 26/4 nhận định:
“Việc này xuất phát từ thực tế là luật của chúng ta hiện nay là luật rừng, xử thế nào cũng được, không thể bảo đảm được cái gọi là văn minh, công bằng dân chủ. Sửa được cái này thì may ra dân mới yên ổn. Tôi nói thật trong năm năm tới mà không sửa tới nơi tới chốn thì không thể chọn ra người tử tế để làm việc. Bởi vì hiện nay, chỉ một hệ thống xấu mới làm việc với nhau được. Do đó bây giờ dân không tin vào luật pháp, không tin vào thể chế, không tin vào đội ngũ cầm quyền, nên mới tự phát... Cái này rất nguy hiểm đối với xã hội. (Hội nghị) Trung ương 5 tới đây mà không bàn vấn đề này cho thiết thực, chỉ nói huyên thuyên trên trời dưới đất thì sẽ có lỗi lớn với dân tộc.”
Dù pháp luật Việt Nam chưa hoàn hảo, nhưng luật sư Đặng Đình Mạnh khi trả lời RFA trước đây cho rằng, nếu muốn người dân tin tưởng thì các cán bộ công nhân viên chức tại Việt Nam cần có một tinh thần chấp pháp tốt, tuân thủ theo luật hiện có, và nhà nước phải là cơ quan đứng ra đảm bảo công chức thực thi đúng pháp luật.