Tăng cường quân sự
Hôm 23/04/2020, công ty cung cấp ảnh vệ tinh ImageSat International (ISI) của Israel đăng tải những bức ảnh vệ tinh chụp ngày 10/4/2020 cho thấy rõ máy bay quân sự Trung Quốc hiện diện tại Đá Chữ Thập, thuộc quần đảo Trường Sa.
Đến ngày 11/5/2020, chuyên san quốc phòng Anh IHS Jane’s 360 cũng công bố ảnh vệ tinh cho thấy máy bay quân sự Trung Quốc đậu trên phi đạo của Đá Chữ Thập.
Trung Quốc ngày càng củng cố sự hiện diện, khả năng kiểm soát trên thực địa. Phía Bộ Quốc phòng Việt Nam đã tăng cường lực lượng tàu trực tại các vùng biển trọng điểm, thường xuyên tổ chức tuần tra, sẵn sàng xử lý khi có tình huống xảy ra, kiên quyết bảo vệ chủ quyền Biển Đông.
Trung tá Quân đội, bác sĩ Đinh Đức Long nhận định về tình hình tại Biển Đông:
Việt Nam cũng cần ngoại giao, tuyên truyền cho quốc tế biết chính nghĩa của mình ở Biển Đông. Đặc biệt Biển Đông là vùng có quyền lợi của nhiều nước. Đấy là một cái để kéo các nước lớn vào. Họ có quyền lợi và có nghĩa vụ. - Trung tá Quân đội Đinh Đức Long
“Phải nói rằng âm mưu, thủ đoạn của Trung Quốc bây giờ đã được nhà nước Việt Nam công khai nói ra, không che giấu nữa. Tôi nghĩ từ người dân bình thường cho đến các người lính hải quân, bộ binh…lực lượng vũ trang Việt Nam đều hiểu âm mưu, thủ đoạn của Trung Quốc muốn độc chiếm Biển Đông. Xâm lược và chiếm các đảo trên quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Từ đó chính quyền Việt Nam có những biện pháp cụ thể để bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Tất nhiên bên cạnh đó thì ngoại giao vẫn là quan trọng, ví dụ áp dụng công ước luật biển 1982; luật biển Việt Nam; các tuyên bố ứng xử trên Biển Đông đang đàm phán…tất cả những biện pháp ấy cần phối hợp với nhau.
Việt Nam cũng cần ngoại giao, tuyên truyền cho quốc tế biết chính nghĩa của mình ở Biển Đông. Đặc biệt Biển Đông là vùng có quyền lợi của nhiều nước. Đấy là một cái để kéo các nước lớn vào. Họ có quyền lợi và có nghĩa vụ”.
Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp, một nhà quan sát độc lập nhận định rằng, hải quân Việt Nam có đủ năng lực bảo vệ biển, đảo của Việt Nam, bởi hải quân, cảnh sát biển, kiểm ngư đến năm 2015 đã qua giai đoạn 1 hiện đại hóa; có thêm các tàu khu trục hiện đại, các tàu hộ vệ tên lửa; đã lập nhánh không quân hải quân. Hải quân Việt Nam có khá đủ các chủng loại tên lửa đất đối biển đủ để che phủ mặt nước biển Đông ở các vùng lãnh hải. Tình báo hải quân được củng cố; hợp tác hải quân với một số nước mạnh đã được triển khai và mở rộng.
Theo ông, Việt Nam biết tự vệ thành công trong tình hình lực lượng mỏng hơn Trung Quốc với chiến thuật chống xâm nhập, ngăn chặn tấn công mục tiêu. Ông nói thêm về đường lối quân sự của Việt Nam:
“Điểm cốt lõi về quốc phòng của Việt Nam là xây dựng một nền quốc phòng tự vệ chứ không xây dựng nền quốc phòng tấn công. Quốc phòng tự vệ dễ hơn, đỡ tốn tiền hơn, và nếu xảy ra các cuộc chiến tranh tự vệ thì khả năng tự vệ thành công cao hơn rất nhiều. Đấy là đường lối quân sự của Việt Nam.”
Nếu chiến tranh xảy ra
Theo các nhà quan sát chính trị thì chính phủ Việt Nam chắc chắn phải tính đến tình huống xấu nhất là chiến tranh xảy ra trên Biển Đông, để từ đó có những bước chuẩn bị nhằm bảo vệ chủ quyền lãnh hải.
Trung Quốc là quốc gia có những hành động ngang ngược, hung hăng, bất chấp luật pháp quốc tế nhằm cưỡng chiếm toàn bộ Biển Đông. Là một nước nhỏ nằm sát Trung Quốc, lại thua kém Trung Quốc về khí tài, quân sự…. Nếu bị Trung Quốc tấn công chiếm đảo như năm 1974 hay 1988 thì Việt Nam phải làm gì?
Trung tá Đinh Đức Long nêu quan điểm của ông:
“Trung Quốc đang cố thực hiện âm mưu độc chiếm Biển Đông, nhưng cũng không dễ dàng. Trong trường hợp xấu nhất là chiến tranh trên Biển Đông thì tôi nghĩ không bên nào thắng cả, vì tất cả đường hàng hải bị ngăn chặn, quyền lợi kinh tế của những nước lớn cũng đều bị ảnh hưởng.
Ở quần đảo Trường Sa, Việt Nam đóng quân 21 đảo với 33 vị trí. Về mặt số lượng thì Việt Nam là quốc gia chiếm lĩnh thực tế nhiều vị trí nhất, nhiều đảo chìm đảo nổi nhất trên quần đảo Trường Sa trong tất cả các nước tranh chấp như Malaysia, Phillipines, Brunei…”
Còn với Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp thì Việt Nam bây giờ lường được hết những khả năng và kịch bản có thể xảy ra như chiến trận hoặc chiến tranh trên Biển Đông. Và đã chuẩn bị hết các lực lượng.
Hơn nữa, khi Việt Nam bị một nước lớn tấn công thì chính nghĩa sẽ thuộc về Việt Nam. Khi đó, nước tấn công Việt Nam, thí dụ như Trung Quốc, sẽ chịu áp lực rất lớn từ quốc tế.
Một khi chiến tranh xảy ra thì quân đội Việt Nam không ngần ngại tạo ra liên minh quân sự một cách chính thức hoặc không chính thức, để giáng trả hành động xâm lược của kẻ thù. - Tiến sĩ Hà Hoàng Hợp
Ông nói thêm:
“Một khi chiến tranh xảy ra thì quân đội Việt Nam không ngần ngại tạo ra liên minh quân sự một cách chính thức hoặc không chính thức, để giáng trả hành động xâm lược của kẻ thù. Cái liên minh quân sự khác hẳn với liên minh chính trị. Trong sách trắng quốc phòng người ta chỉ nói đến liên minh quân sự thôi.”
Chính sách “ba không” của Việt Nam bao gồm: Không tham gia các liên minh quân sự với bất kỳ nước nào; không cho bất cứ nước nào đặt căn cứ quân sự ở Việt Nam và không dựa vào nước này để chống nước kia.
Tại Đối thoại Shangri-La 2019 diễn ra tại Singapore từ ngày 31/5 đến 2/6, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam-Đại tướng Ngô Xuân Lịch-phát biểu rằng, trước các thách thức an ninh phức tạp thì vai trò của Việt Nam và các nước rất quan trọng, đặc biệt là các nước lớn.
Đại tướng Ngô Xuân Lịch không hề nhắc đến chính sách “ba không” của Việt Nam.
Trong bản tin ngày 14/5/2020, tờ Hoàn cầu Thời báo cho rằng các chiến dịch đảm bảo tự do hàng hải của Mỹ trong khu vực là nguyên nhân khiến Bắc Kinh phải triển khai máy bay quân sự đối phó. Bắc Kinh khẳng định việc triển khai máy bay như vậy là phù hợp với luật pháp quốc tế.
Chiều cùng ngày, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Việt Nam - Lê Thị Thu Hằng, đã có phản ứng về việc này. Bà Hằng nhắc lại, Hà Nội có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền đối với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Mọi hoạt động của các bên ở các quần đảo này mà không được sự cho phép của Việt Nam đều vô giá trị.
Ngoài các biện pháp quân sự, ngoại giao…của Nhà nước, những thành phần dân chúng quan tâm đến chủ quyền đất nước cho rằng người dân cần được công khai biểu tình để phản đối hành động ngang ngược, gây hấn của Trung Quốc đối với Việt Nam.
Tuy nhiên, bấy lâu nay những người tích cực đi đầu trong những cuộc biểu tình chống Trung Quốc đều bị lực lượng chức năng ngăn chặn, bắt bớ.