Yêu cầu của tân Bộ trưởng GD-ĐT về biên soạn SGK
Tại Hội nghị trực tuyến tổng kết một năm thực hiện đổi mới Chương trình Sách Giáo khoa (SGK) giáo dục phổ thông, diễn ra vào ngày 20/8, Bộ trưởng Giáo dục-Đào tạo (GD-ĐT) Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh “Ưu tiên số một cho giáo dục phổ thông là dạy người, dạy thái độ và kỹ năng sống, trách nhiệm xã hội, năng lực tự học bên cạnh các năng lực khác, làm nền tảng tạo dựng nguồn nhân lực chất lượng cao”.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng yêu cầu tăng cường thu hút các nhà giáo, chuyên gia có chuyên môn tốt tham gia biên soạn SGK, để bảo đảm có được chất lượng bản thảo sách tốt nhất.
Người đứng đầu ngành giáo dục Việt Nam tuyên bố tại hội nghị rằng:
“Chất lượng bản thảo phải là khâu then chốt. Việc thẩm định, chọn sách, phát hành bảo đảm cạnh tranh lành mạnh dựa trên tiếng nói chuyên môn của các nhà giáo, cơ sở giáo dục và tinh thần không có học sinh nào thiếu SGK”.
Phó Giáo sư-Tiến sĩ Hoàng Dũng, thuộc Đại học Sư phạm TP.HCM, vào tối ngày 25/8, nói với RFA rằng bộ SGK mới đang được biên soạn khác với bộ SGK cũ. Theo đó, không còn ràng buộc chỉ dạy và học theo một bộ SGK duy nhất mà các trường có thể linh động chọn nhiều bộ SGK khác nhau đã được Hội đồng Thẩm định SGK, thuộc Bộ GD-ĐT xét duyệt.
“Bộ Sách Giáo khoa mới so với bộ Sách Giáo khoa cũ thì có thể nói rằng là khác về cơ bản, không phải khác về kiến thức mà là cách dạy như thế nào. Người ta hướng đến đào tạo kỹ năng cho người học, chứ không phải chỉ thuần kiến thức. Và do đó, những cách dạy và học mẫu chắc chắn không có chỗ đứng trong tương lai về lâu về dài chứ không phải trong một vài năm tới đây. Bởi vì chương trình mới trong bộ Sách Giáo khoa mới biên soạn theo tinh thần như vậy thì mới làm được đến lớp hai. Và phải vừa cuốn chiếu sao cho trong vài năm nữa thì tất cả các lớp học đều có đủ SGK mới. Và khi đủ SGK mới thì chương trình biên soạn mới được công bố hồi năm 2018 mới được thực hiện một cách đầy đủ.”
Lúc nào cũng nói đổi mới này kia, nhưng mà rốt cuộc cũng là nhồi nhét. Tôi có đứa con học lớp 12, học tới mười mấy môn một lượt mà cứ học suốt ngày. Nhà trường chả có dạy kỹ năng nào đâu. Ví dụ về kỹ năng sống như khi đi ngoài đường và gặp cướp, trộm hoặc những người xâm phạm tình dục…toàn là cha mẹ dạy cách đối phó, chứ nhà trường có dạy gì đâu-Phụ huynh Ngô Thị Tuyết Hải
Bộ SGK mới bị chỉ trích
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, hồi đầu tháng 11/2020, từng cho rằng Bộ GD-ĐT phải có trách nhiệm đối với những sai sót trong SGK Tiếng Việt lớp một. Trong đó, trách nhiệm theo luật định là thuộc về ông Phùng Xuân Nhạ, giữ chức Bộ trưởng Bộ GD-ĐT lúc bấy giờ.
Cụ thể, năm học 2020-2021 là năm đầu tiên Bộ GD-ĐT triển khai chương trình SGK giáo dục phổ thông mới, bắt đầu đối với lớp một. Tuy nhiên, bộ SGK Tiếng Việt lớp một trong bộ sách Cánh Diều nhận được nhiều sự chú ý từ dư luận và cả Quốc hội vì nhiều sai sót.
Phó Giáo sư-Tiến sĩ Mạc Văn Trang, từng công tác ở Viện Khoa học Giáo dục suốt 30 năm, vào thời điểm Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam quy trách nhiệm cho Bộ GD-ĐT về lỗi sai sót trong bộ SGK lớp một, đã lên tiếng với RFA rằng Bộ GD-ĐT thay vì “cuốn chiếu” vứt hết toàn bộ SGK cũ thì nên đánh giá xem sai sót chỗ nào, yếu kém chỗ nào và cần sửa chỗ nào. TS. Mạc Văn Trang cho rằng những quyển SGK cũ tốt thì nên giữ lại, còn những quyển SGK quá lạc hậu và sai sót quá nhiều thì mới cần biên soạn mới hoàn toàn.
Kỳ vọng nào đối với yêu cầu của Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn?
Một phụ huynh ở Phú Yên, bà Ngô Thị Tuyết Hải, vào tối ngày 25/8 than phiền về chương trình học phổ thông trong nhiều năm qua:
“Lúc nào cũng nói đổi mới này kia, nhưng mà rốt cuộc cũng là nhồi nhét. Tôi có đứa con học lớp 12, học tới mười mấy môn một lượt mà cứ học suốt ngày. Nhà trường chả có dạy kỹ năng nào đâu. Ví dụ về kỹ năng sống như khi đi ngoài đường và gặp cướp, trộm hoặc những người xâm phạm tình dục…toàn là cha mẹ dạy cách đối phó, chứ nhà trường có dạy gì đâu.”
Trả lời câu hỏi của RFA về có hy vọng nào sau khi nghe tuyên bố của Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn về biên soạn bộ SGK mới, bà Tuyết Hải chia sẻ rằng bà không thể lạc quan để hy vọng.
Thật sự là không có kỳ vọng nhiều. Bởi vì, cũng đã có nhiều lần chỉnh sửa sách, thay đổi chương trình nhưng trong xã hội đưa ra các đánh giá khen-chê đủ các loại luôn. Là một người dân thì lần này tôi nghĩ rằng tôi không kỳ vọng nhiều. Bởi vì để thay đổi được một bộ sách giáo khoa thì đó là một sự kỳ công lắm. Thế thì không rõ liệu rằng làm được như mục tiêu đưa ra hay không-TS. Phạm Quỳnh Hương
Tiến sĩ Giáo dục Phạm Quỳnh Hương, trong cùng tối ngày 25/8, từ Hà Nội nêu lên quan điểm của mình với tư cách một người dân:
“Thật sự là không có kỳ vọng nhiều. Bởi vì, cũng đã có nhiều lần chỉnh sửa sách, thay đổi chương trình nhưng trong xã hội đưa ra các đánh giá khen-chê đủ các loại luôn. Là một người dân thì lần này tôi nghĩ rằng tôi không kỳ vọng nhiều. Bởi vì để thay đổi được một bộ sách giáo khoa thì đó là một sự kỳ công lắm. Thế thì không rõ liệu rằng làm được như mục tiêu đưa ra hay không?”
Giáo sư-Tiến sĩ Nguyễn Đăng Hưng, vị giáo sư có tâm huyết đóng góp cho ngành giáo dục Việt Nam suốt hơn 20 năm qua, từng nhận định “Giáo dục Việt Nam không những lạc hậu mà còn lạc đường”.
Còn ông Ông Đinh Kim Phúc, từng giảng dạy tại Khoa Đông Nam Á học, Đại học Mở TP.HCM vào ngày 24/8, nói với RFA rằng:
"Mục đích cuối cùng của việc giáo dục học sinh trong nhà trường là cái gì thì hiện nay rất mơ hồ. Theo tôi, nền giáo dục của học sinh miền Nam trước năm 1975 như thế nào thì cứ tiếp tục như thế, chắc chắn sẽ thành công."