Đất nước Venezuela từ năm 2010 phải trải qua giai đoạn khủng hoảng kinh tế- xã hội dưới sự lãnh đạo của hai tổng thống Hugo Chavez đã qua đời và người đương nhiệm Nicolás Maduro. Tình trạng tội ác tràn lan, siêu lạm phát và thiếu hụt nhu yếu phẩm trầm trọng dẫn đến bất mãn của người dân đối với chính phủ. Vào năm 2015, lần đầu tiên kể từ năm 1999 phe đối lập đã được bầu và chiếm đa số trong Quốc hội.
Tuy nhiên, trong cuộc bầu cử tháng 5 năm 2018, Tổng thống đương nhiệm Nicolás Maduro đã tái đắc cử với nhiều hiện tượng bất thường, gây nghi ngờ rằng cuộc bầu cử là không hợp lệ.
Đỉnh điểm là vào trung tuần tháng 1 năm 2019, Tổng thống tái đắc cử Nicolás Maduro bị các tổ chức và chính phủ một số nước phản đối. Khi đó Quốc hội Venezuela thống nhất để chính trị gia Juan Guaidó làm Tổng thống lâm thời và lãnh đạo các cuộc biểu tình phản đối cuộc bầu cử của Maduro.
Người dân Việt Nam chúng ta hàng chục năm qua đã quá hiểu rõ, quá thấm thía, nên người ta đứng về phía người dân Venezuela cũng là rất bình thường.<br/>-Nhà báo Nguyễn Ngọc Già
Khủng hoảng kéo dài cho đến ngày 30/4/2019, nhà lãnh đạo phe đối lập ở Venezuela Juan Guaido khi đó được một số binh sĩ ủng hộ đã đứng lên kêu gọi người dân Venezuela và quân đội nước này tham gia lật đổ chế độ Cộng Sản Maduro.
Mặc dù cuộc nổi dậy hôm 30/4 ở Venezuela không thành công, nhưng vì sao cuộc khủng ở đất nước Nam Mỹ rất xa Việt Nam đến vậy, lại vẫn được nhiều dân Việt Nam quan tâm theo dõi?
Theo Tiến sĩ Phạm Chí Dũng, Venezuela có thể nói là trường hợp tiêu biểu nhất của các quốc gia theo chủ nghĩa xã hội đã lâm vào bế tắc toàn diện, khủng hoảng toàn diện và nhận hậu quả kinh khủng đến mức toàn diện như ngày nay. Trước Venezuela chưa có trường hợp nào khủng hoảng kinh khủng đến mức như vậy, với mức lạm phát lên đến hàng triệu % một năm, gây khủng hoảng xã hội, kinh tế, chính trị… tan nát đất nước.
Tiến sĩ Phạm Chí Dũng nói tiếp:
“Nhưng mà có một lượng người Việt Nam rất đông quan tâm đến Venezuela khủng hoảng và sụp đổ vì có sự tương đồng về chủ nghĩa xã hội giữa Venezuela từ thời Hugo Chavez đến Maduro với các chóp bu cộng sản ở Việt Nam. Nhiều người dân Việt Nam coi sự đồng cảm đó là sự phản bội trên lưng dân tộc, trên lưng nhân dân. Vì sự đồng cảm đó là sự đánh đổi lợi ích của cả dân tộc để đổi lấy lợi ích cho một nhóm giai cấp, là nhóm giai cấp đặc quyền đặc trị, thành thử người dân Việt Nam quan tâm nhiều hơn hẳn tới vấn đề Venezuela là như vậy.”
Và Tiến sĩ Phạm Chí Dũng cũng cho rằng, lý do gần đây nhất, cập nhật nhất, trực tiếp nhất và có lẽ càng nhiều hơn nữa người dân Việt Nam quan tâm, là sự sụp đổ một ngày không xa của chế độ Maduro ở Venezuela, như là một sự sụp đổ tất yếu không chỉ của lý thuyết chủ nghĩa xã hội, mà còn là sự sụp đổ của chế độ độc tài. Theo ông, sự quan tâm của người Việt Nam cho thấy trong lòng họ đang gợi được cảm hứng của hình ảnh sụp đổ những chế độ độc tài ở Nam Mỹ có thể dẫn tới những sự sụp đổ tiếp theo của chuỗi chủ nghĩa xã hội, của chuỗi quốc gia xã hội chủ nghĩa trên thế giới, trong đó có chế độ độc tài ở Việt Nam.
Khi trao đổi với Đài Á Châu Tự Do hôm 2/5 liên quan vấn đề này, nhà báo Nguyễn Ngọc Già nhận định:
“Nhận định về tình hình Venezuela với tư cách một người dân thì tôi thấy người dân Việt Nam trong nước rất là ủng hộ ông Guaido, điều đó cũng rất là dễ hiểu. Vì Venezuela là một quốc gia theo chủ nghĩa xã hội, và nó phơi bày ra hết những cái đem lại khổ đau, chết chóc, đói nghèo cho người dân Venezuela. Mà người dân Việt Nam chúng ta hàng chục năm qua đã quá hiểu rõ, quá thấm thía, nên người ta đứng về phía người dân Venezuela cũng là rất bình thường.”
Ngoài ra theo nhà báo Nguyễn Ngọc Già, qua chuyện Venezuela hiện nay, mặc dù trước mắt người ta cho rằng cuộc nổi dậy của ông Guaido không thành công, tuy nhiên ông tin chắc rằng trước sau gì trong năm nay, thì tình hình Venezuela sẽ ngã ngũ, tinh thần dân chủ vẫn sẽ chiến thắng. Điều đó cũng phản ảnh lên cái khát khao của người Việt Nam trong giai đoạn hiện nay của một nền kinh tế chính trị quá tồi tệ.
Nguyễn Peng, một bạn trẻ luôn quan tâm đến hiện tình đất nước, đưa ra nhận định:
“Người dân ở Việt Nam quan tâm nhiều đến tình hình Venezuela, vì họ cũng mong muốn dân Việt Nam mình nhận thấy được sự thờ ơ vô cảm của một bộ phận dân chúng và qua đó họ học được cách mạnh dạn đấu tranh, để tìm đến sự tự do, dân chủ cho đất nước và dân tộc Việt Nam.”
Có sự tương đồng về chủ nghĩa xã hội giữa Venezuela từ thời Hugo Chavez đến Maduro với các chóp bu cộng sản ở Việt Nam. Nhiều người dân Việt Nam coi sự đồng cảm đó là sự phản bội trên lưng dân tộc, trên lưng nhân dân.<br/>-Tiến sĩ Phạm Chí Dũng
Mặc dù nhiều người dân trong nước quan tâm đến tình hình Venezuela như vậy, tuy nhiên khác với báo chí nước ngoài, báo chí do nhà nước Việt Nam kiểm soát lại đưa tin về Venezuela theo lời lẽ được nhận định là hoàn toàn khác. Chẳng hạn, thay vì “cuộc nổi dậy chống độc tài” sẽ được thay bằng “đảo chánh chống chính phủ”… Đặc biệt những hình ảnh quân đội chính phủ Venezuela đàn áp dã man người biểu tình cũng ít xuất hiện trong các bản tin…
Nhà báo Nguyễn Ngọc Già nhận định:
“Với tư cách là một nhà báo, thì tôi thấy sự đưa tin về khủng hoảng Venezuela đối với báo chí Việt Nam và đối với các trang báo nước ngoài có sự khác biệt. Và cũng không có gì ngạc nhiên, nó phản ánh lập trường, quan điểm nhất quán của nhà nước Việt Nam, có vẻ như họ đưa tin không được mang tính chất khách quan cho lắm, ngầm ủng hộ chính phủ Venezuela của ông Maduro nhiều hơn. Điều này không có gì lạ, nó thiếu tính khách quan và cái quan trọng nhất đối với báo chí đó là sự thật.”
Còn Nhà báo Ngô Nhật Đăng thì cho rằng:
“Chúng ta thấy rõ, Việt Nam đưa tin khác với báo chí nước ngoài đưa tin, báo nước ngoài cho rằng cuộc thay đổi ở Venezuela trong mấy ngày qua không phải là cuộc đảo chính, dù có quân nhân tướng lĩnh nhưng không phải đảo chính mà là rời bỏ Maduro đứng về phía nhân dân. Ta có thể nói đó là sự nổi dậy đòi hỏi sự thay đổi của người dân Venezuela. Đó là điều Việt Nam thật sự lo sợ.”
Theo Nhà báo Ngô Nhật Đăng, mô hình xã hội chủ nghĩa hiện tại chỉ có vài nước trên thế giới, trong đó có những nước vẫn còn công khai mang tên xã hội chủ nghĩa như Venezuela và Việt Nam. Nên ông cho rằng, Việt Nam lo sợ Venezuela đang sắp sửa sụp đổ sẽ tác động đến Việt Nam, nên có thể hiểu vì sao báo chí Việt Nam lại có thể đưa tin khác biệt về tình hình Venezuela như vậy.