“Lực lượng công an phấn đấu đến năm 2030 tinh nhuệ, hiện đại...”
Đó là kêu gọi của Đại tướng Tô Lâm, Bộ trưởng Bộ Công an hôm 13/10/2020, khi phát biểu bế mạc Đại hội Đại hội đại biểu Đảng bộ Công an Trung ương lần thứ VII, nhiệm kỳ 2020-2025.
Cũng tại Đại hội lần này, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc kêu gọi lực lượng Công an phải là thanh kiếm bảo vệ cho Đảng.
Kêu gọi công an tinh nhuệ hiện đại là sao?
Vì sao sao ông Tô Lâm đưa ra lời kêu gọi như vậy vào lúc này? Hiểu thế nào về xây dựng lực lượng công an tinh nhuệ, hiện đại trong đòi hỏi phải bảo vệ cho Đảng? Tiến sĩ Nguyễn Quang A, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển IDS đã tự giải thể, khi trả lời Đài Á Châu Tự Do hôm 13 tháng 10 năm 2020, giải thích:
“Tôi nghĩ tham vọng của bất kỳ lãnh đạo nào, trong bất cứ tổ chức nào... trong trường hợp này là của ông Tô Lâm với Bộ Công an, thì nó là vô biên. Và được ông Nguyễn Xuân Phúc gây hứng khởi vì ông yêu cầu Công an phải là nhất quyết còn Đảng còn mình, phải là lá chắn của Đảng Cộng sản Việt Nam... Thì cũng dễ hiểu ông Tô Lâm muốn cái bộ của ông ấy càng ngày càng lớn mạnh nhiều quyền lực, và một cái rất tù mù là càng ngày càng tinh nhuệ. Vì không ai biết tinh nhuệ là như thế nào? Tinh nhuệ có thể là nhiều vấn đề, như kỹ thuật, hay vấn đề học Trung Quốc để kiểm soát gần 100 triệu người dân. Trên cơ sở kiểm soát từng người, từng chỗ, từng giờ, từng phút... thì có thể nói họ có khả năng cầm tù rất chặt tất cả mọi người... có thể hiểu tinh nhuệ của ổng là như vậy. Nhưng cũng có thể không phải vậy, bởi khái niệm tinh nhuệ đấy là cần sự đào tạo của rất nhiều người, trang bị thêm vũ khí, thậm chí ngoài kỵ binh ra còn có thể là ‘xe tăng tàu bò’... Đó là một xu hướng mà tôi nghĩ là khá nguy hiểm.”
Tôi nghĩ tham vọng của bất kỳ lãnh đạo nào, trong bất cứ tổ chức nào... trong trường hợp này là của ông Tô Lâm với Bộ Công an, thì nó là vô biên.<br/>-TS. Nguyễn Quang A
Theo số liệu của Bộ Công an năm 2019, Việt Nam có khoảng 1.2 triệu công an viên chính ngạch có “thẻ ngành” với vũ khí hiện đại và nhiều phương tiện cơ giới, chưa kể 5 triệu người là các thành phần dân phòng và bán quân sự.
Tại Việt Nam, ngân sách dành cho ngành công an nằm trong ngân sách an ninh quốc phòng. Dù Việt Nam không công bố con số chi tiêu quốc phòng như các quốc gia khác, nhưng một con số tương đối có thể được tìm thấy trong một tài liệu mà Việt Nam gọi là Sách trắng Quốc phòng. Con số phần trăm GDP giành cho chi tiêu quốc phòng của những năm từ 2010 đến 2018, được công bố trong Sách trắng Quốc phòng 2019 ra mắt hồi tháng 11 năm ngoái, cho thấy mức chi tiêu trung bình cho quốc phòng của Việt Nam là hơn 2,45% trong vòng 13 năm qua.
Với GDP của Việt Nam năm 2019 là 262 tỷ USD, thì con số ngân sách quốc phòng là không hề nhỏ.
Hôm 30/7/2020, nhân kỷ niệm 75 năm lực lượng Công an Nhân dân Việt Nam, ông Đại tướng Tô Lâm, trong cương vị Bộ trưởng Bộ Công an từng tuyên bố và được báo chí nhà nước trích nguyên văn rằng: “Lực lượng công an luôn nêu phương châm ‘Chỉ biết còn Đảng thì còn mình’, xứng đáng là lực lượng vũ trang trọng yếu, tin cậy, “thanh bảo kiếm” sắc bén của Đảng, của chế độ...”
Vì sao đã ca tụng công an là “thanh bảo kiếm” sắc bén của Đảng, nhưng bây giờ ông Tô Lâm lại đòi công an phải tin nhuệ hơn, hiện đại hơn?
Từ Sài Gòn hôm 13/10, nhà hoạt động Trần Bang nói với RFA:
“Nội hàm như thế nào thì chỉ có ông Tô Lâm mới hiểu, còn phổ quát theo tôi là dùng ít nhưng làm được nhiều việc, tìm ra đúng người đúng tội chứ không phải không bắt được tội phạm thì cứ bắt ai thì bắt, rồi đánh người ta rồi bắt người ta nhận tội... rồi 10 năm sau thả người ta rồi tội phạm thật mới đầu thú. Thì đấy là không tinh nhuệ, chẳng hạn như tôi thì có một đống công an canh ngoài cửa thì không thể hiện đại tinh nhuệ được. Trong khi có rất nhiều camera có thể theo dõi tôi mà hiện nay nó vẫn canh nhà tôi mấy hôm nay, như vậy là quá tệ, như một bầy trẻ con.”
Công an phải tin nhuệ hơn, để đàn áp nhân quyền tốt hơn?
Theo Nhà hoạt động Trần Bang, việc Bộ Công an đi bảo vệ đảng chính trị, không bảo vệ người dân đối lập như ông, mà đi đàn áp theo dõi... là đã làm sai chức năng ngành công an. Ông Bang cho rằng, ông Tô Lâm nói hiện đại nhưng ngay bây giờ ông Tô Lâm đã làm sai nghĩa hiện đại. Vì ngành cảnh sát là chống tội phạm chứ không phải chống những người đối lập ôn hòa như ông. Ông Bang cho biết, ông và những người cùng chí hướng chỉ là những người chống tư tưởng lạc hậu, chống tham nhũng, chống việc truyền chức từ thế hệ này sang thế hệ kia, từ khóa này sang khóa kia trong cùng một đảng... Với mục đích để xã hội ngày càng tốt đẹp hơn.
Khi đưa ra lời kêu gọi ông Tô Lâm dẫn các văn kiện được thông qua tại Đại hội Đảng bộ Công an Trung ương, khẳng định trong bất kỳ hoàn cảnh nào Công an cũng phải luôn tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân; phát huy vai trò giữ vững ổn định chính trị, bảo vệ an ninh quốc gia...
Nhưng càng ngày cho đến hiện nay, công an lại được xác định là lực lượng vũ trang. Đã được trang bị một số thiết bị vốn chỉ được dùng cho quân đội như xe thiết giáp, trực thăng chiến đấu... Thì tôi thấy nó không đúng chức năng của một lực lượng bảo vệ an toàn xã hội.<br/>-Vũ Minh Trí
Tuy nhiên theo ông Vũ Minh Trí, cựu quân nhân cấp tá, trước đây từng công tác tại Tổng cục 2, khi trao đổi với Đài Á Châu Tự Do hôm 13 tháng 10 năm 2020 cho biết lực lượng công an lúc đầu thành lập không được xác định là lực lượng vũ trang. Ông nói tiếp:
“Nhưng càng ngày cho đến hiện nay, công an lại được xác định là lực lượng vũ trang. Đã được trang bị một số thiết bị vốn chỉ được dùng cho quân đội như xe thiết giáp, trực thăng chiến đấu... Thì tôi thấy nó không đúng chức năng của một lực lượng bảo vệ an toàn xã hội, không giống các nước. Và có lẽ đối tượng của công an càng ngày càng thiên về nhân dân nhiều hơn. Mọi người đều thấy rất rõ, những đợt ra quân lớn của công an những năm gần đây, thì không phải nhằm vào các đối tượng là các băng nhóm, buôn bán ma túy, buôn người... mà nhằm vào nhân dân như vụ việc ở Đồng Tâm huy động hàng ngàn người, hay vụ Văn Giang trước đây. Qua đấy có thể thấy cái tinh nhuệ hiện đại đấy, có lẽ được dùng chủ yếu để đối phó với cả nhân dân.”
Vụ việc ở Đồng Tâm xảy ra từ ngày 9/1/2020, khi đó 29 người dân Đồng Tâm bị bắt giữ sau vụ hàng ngàn công an và cảnh sát cơ động tấn công vào xã Đồng Tâm, ngoại thành Hà Nội, lấy cớ bảo vệ một khu đất đang tranh chấp giữa người dân và chính quyền. Vụ tấn công đột ngột đã khiến 4 người chết bao gồm một dân thường là Cụ Lê Đình Kình và 3 công an.
Ngoài việc đưa hàng ngàn công an đàn áp dân, lực lượng công an Việt Nam còn dùng nhiều thiết bị hiện đại mua của nước ngoài khi đối đầu với người dân như thiết bị giám sát của Israel, máy phát âm thanh cực lớn để giải tán các vụ biểu tình, hay máy chặn sóng điện thoại...
Vào tháng 9/2020, 52 nhà hoạt động người Israel đã gửi một kiến nghị thư lên Toà án Quận Tel Avis để yêu cầu chính phủ Israel ngừng xuất khẩu vũ khí sang Việt Nam vì những vi phạm nhân quyền ở Việt Nam thời gian qua.
Theo trang Taarifa, Việt Nam hiện là một trong những khách hàng lớn nhất mua vũ khí và công nghệ quân sự của Israel. Chỉ trong năm 2017, Việt Nam đã chi 142 triệu đô la mua vũ khí của Israel. Nhưng chế độ Việt Nam muốn dùng những vũ khí và hệ thống giám sát đó để trấn áp các tiếng nói dân chủ trong nước.
Cũng theo trang tin này, Việt Nam hiện là một trong những quốc gia có nhiều nhà hoạt động bị bỏ tù nhất ở Đông Nam Á. Cho đến tháng 9 năm 2020, Việt Nam hiện đang giam giữ ít nhất 276 tù nhân lương tâm.