Giáo viên các cấp muốn đứng lớp sẽ phải có chứng chỉ đạt tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp. Đó là quy định trong một loạt Thông tư mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ có hiệu lực từ ngày 20/3/2021.
Cụ thể, từ đầu tháng 2 năm 2021, Bộ Giáo dục Đào tạo (GDĐT) ban hành các thông tư số 01, 02, 03, 04 quy định tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp, xếp lương viên chức giảng dạy trong các trường phổ thông công lập. Giáo viên có chứng chỉ bồi dưỡng chức danh nghề nghiệp sẽ được bổ nhiệm vào hạng tương ứng và được tăng lương theo quy định.
Từ khi các thông tư này ra đời, hàng loạt giáo viên khắp cả nước đổ xô học chứng chỉ chức danh nghề nghiệp, vì nếu không có chứng chỉ thì sẽ bị tụt hạng, giảm lương... Học phí tương đương khoảng 2,5 triệu đồng, tùy nơi cấp chứng chỉ, do giáo viên tự chi trả.
Một Cô giáo dạy bậc Tiểu học không muốn nêu tên khi trả lời RFA hôm 1/3 từ Sài Gòn, nói về việc này:
“Việc thi chứng chỉ nghề giáo viên đã có từ thời gian trước, có từ khi ra thông tư một, hai, ba, bốn... thì tất cả giáo viên đùng đùng kéo nhau đi học chứng chỉ, tụi chị cũng có học. Tức là giáo viên có bằng sư phạm, làm việc lâu năm, là giáo viên tiểu học hạng hai, thì họ phải đi học chứng chỉ nghề đó mới giữ được hạng hai của mình. Còn nếu không đi học, thì sẽ bị xét cho lùi xuống hạng ba, do đó giáo viên nào cũng phải đi học.”
Như tụi chị, giáo viên lâu năm mà bắt đi học chứng chỉ thì cũng bất cập trong việc xếp hạng như vậy. Chị thấy không có hợp lý lắm.
- Giáo viên Tiểu học
Theo Thông tư Bộ GDĐT mới ban hành tháng 2 năm 2021, đối với cấp Trung học Cơ sở và Trung học Phổ thông có ba hạng chức danh nghề nghiệp gồm hạng III, hạng II và hạng I. Còn đối với cấp Tiểu học thì có bốn cấp. Dù là giáo viên mới ra trường với hạng thấp nhất là hạng III thì vẫn phải thi chứng chỉ mới được đứng lớp. Giáo viên lâu năm đang giữ hạng cao nếu không có chứng chỉ sẽ bị xuống hạng.
Trong khi theo thông tư cũ ban hành năm 2015 của Bộ GDĐT, chỉ có giáo viên muốn thăng hạng mới phải đi học và thi chứng chỉ tương ứng thứ hạng mình muốn tăng lên. Cô giáo Tiểu học ở Sài Gòn nói tiếp:
“Chị thấy có nhiều bất công trong việc tiếp cận, xếp ngạch giáo viên... Ví dụ như giáo viên mới ra trường, họ cũng học sư phạm, nhưng theo thông tư này họ sẽ không được xếp là giáo viên tiểu học hạng hai, mà bị xếp vào giáo viên tiểu học hạng bốn, thì mức lương của họ thấp hơn dù ngành đào tạo của họ cũng là đại học giống như tụi Chị, bất công vậy đó. Chẳng hạn năm họ ra trường thì có thông tư chỉ chấp nhận giáo viên hạng hai trở lên thì bất công cho họ. Còn như tụi chị, giáo viên lâu năm mà bắt đi học chứng chỉ thì cũng bất cập trong việc xếp hạng như vậy. Chị thấy không có hợp lý lắm.”
Nhiều ý kiến cho rằng nên bỏ chứng chỉ này vì không cần thiết và gây mất thời gian, tiền bạc của giáo viên... vì giáo viên đã được đào tạo đầy đủ trong trường Đại học Sư phạm. Nhiều chuyên gia cho rằng, quy định về chứng chỉ áp đặt một cách máy móc, khiến giáo viên khổ sở bổ sung. Những ‘giấy phép con’ đó có thể sẽ tạo ra những hành vi tiêu cực để đạt chuẩn theo yêu cầu. Chưa kể tạo cơ hội cho những kẻ ‘cò chứng chỉ’ hoạt động.
Trao đổi với RFA tối 1/3 từ Sài Gòn, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Dũng, một chuyên gia về ngôn ngữ học, hiện đang giảng dạy tại trường Đại học Sư phạm TP.HCM, nhận định:
“Tôi ở trong ngành giáo dục mà, tôi biết những chuyện đấy. Về nguyên tắc, bất cứ ngành nghề nào cũng vậy thôi, kiến thức không dừng lại một chỗ, nó luôn luôn cần phải được bổ sung. Cho nên việc tổ chức để nâng cao tay nghề thì điều đó đáng hoan nghênh. Có điều là cách thức tổ chức thế nào? Thì hiện nay người ta áp dụng đồng loạt, cái đó không nên làm và không thể làm. Bởi vì làm thì chất lượng không tốt đâu, ngay cả khi giảng viên là giảng viên tốt.”
Việc thứ hai theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Dũng, thật ra đội ngũ giảng viên mà có đủ khả năng để nâng cao tay nghề cho giáo viên thì hiện nay rất ít. Ông nói tiếp:
“Tôi không dám khẳng định đội ngũ ấy có thể đủ sức để mà trong thời gian ngắn có thể làm cho các giáo viên có thể học tập có chất lượng. tôi không tin cái đó. Và nếu chúng ta cứ tổ chức bằng cách này hay cách khác, để đến năm nào đó tất cả giáo viên đều có chứng chỉ, thì tôi tin chắc nó sẽ theo lối mòn. Tức là có chứng chỉ cho vui, còn chất lượng vẫn như thế. Cái đó là một tật bệnh, mà không chỉ trong ngành giáo dục... Tôi thấy trong tất cả các ngành đều thấp thoáng cái đó cả, có những ngành cái đó rất nặng. Do đó về mặt nguyên tắc tôi đồng ý, nhưng trong cách thực hiện như thế này, tôi không tin là nó có thể đạt đến kết quả mà người quản lý cao nhất của ngành họ mong muốn. Cũng là trong điều kiện làm khổ giáo viên thôi.”
Về mặt nguyên tắc tôi đồng ý, nhưng trong cách thực hiện như thế này, tôi không tin là nó có thể đạt đến kết quả mà người quản lý cao nhất của ngành họ mong muốn.
-Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Dũng
Trước đây, trong quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo về tiêu chuẩn trình độ chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên, tất cả các giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục từ mầm non đến phổ thông đều phải đi học để có chứng chỉ ngoại ngữ, tin học. Quy định này được cho là mang tính hình thức và là áp lực cho giáo viên. Trước phản ứng của dư luận, Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo, vào cuối tháng 12 năm 2020 đã bãi bỏ quy định này. Nhiều người làm trong ngành giáo dục khi đó bày tỏ đồng tình với quyết định của những người đứng đầu Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Thầy Đỗ Việt Khoa, người từng nhiều lần lên tiếng chống tiêu cực trong ngành giáo dục, hiện đang giảng dạy tại Trường Trung học Phổ thông Thường Tín, Hà Nội, cho rằng, không chỉ nên bỏ chứng chỉ nghề nghiệp giáo viên, mà bỏ hết những việc làm không cần thiết, ảnh hưởng ngân sách ngành giáo dục:
“Tôi thấy đây là sự bất thường của lãnh đạo ngành giáo dục. Không hiểu sao trường Đại học Sư phạm đã đào tạo nghề nghiệp để dạy học, tức là chuyên môn đứng lớp cho giáo viên... thì tại sao Bộ Giáo dục lại vẽ ra một chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm nữa nhỉ? Thật sự là cả nước phản đối, ông Bộ trưởng hãy dừng ngay việc này lại, bỏ hết những chứng chỉ không cần thiết trong ngành giáo dục đi, nhân dân sẽ hoan hô ông. Chưa kể nhiều năm học chúng tôi còn phải đi bồi dưỡng chương trình này nọ kia, mà tôi nói thật lãng phí lắm ông Bộ trưởng ạ, ai đó nói ông Nhạ giúp chúng tôi!"
Theo Thầy Đỗ Việt Khoa, Chứng chỉ Nghiệp vụ Sư phạm là một loại chứng chỉ vớ vẩn, làm tốn tiền của giáo viên, việc đào tạo chứng chỉ này là không cần thiết, vì trường Đại học Sư phạm đã làm việc này rồi. Ông hy vọng Chính phủ sẽ thay đổi cách quản lý đối với ngành Giáo dục, quan tâm đến chất lượng và thực tài hơn là những chứng chỉ.