Gói hỗ trợ 'khủng'
Hôm 24 tháng 4, Thủ tướng Chính phủ ký ban hành quyết định về việc thực hiện chính sách hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch COVID-19. Theo đó, gói hỗ trợ an sinh xã hội 62.000 tỉ đồng sẽ được chi cho khoảng 20 triệu người dân bị ảnh hưởng bởi đại dịch này.
Tại Hội nghị trực tuyến triển khai quyết định của Thủ tướng chính phủ diễn ra chiều 27 tháng 4, Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, ông Đào Ngọc Dung nhấn mạnh rằng, gói hỗ trợ này rất quan trọng và chỉ mong đừng để ai bị xử lý về đảng, về chính quyền và các hình thức kỷ luật khác vì "đụng" đến gói hỗ trợ này. Nếu có thì sẽ là nỗi nhục của các đồng chí cán bộ.
Luật sư Đặng Trọng Dũng chuyên về các vụ án luật lao động và từng công tác tại Sở Lao động-Thương binh và Xã hội thành phố HCM nói với RFA:
“Các quan chức thì biết rồi, họ ăn nói kém lắm. Gói hỗ trợ này mới được thông qua thôi. Cũng phát mẫu điền cho dân nhưng thật sự chưa có ai nhận được cả. Người dân thì rất tự trọng, phải làm đủ thứ giấy tờ để nhận tiền thì nhiều khi họ không làm. Thành ra đừng nghe những gì các ông ấy nói mà chờ xem các ông ấy làm. Mà chờ các ông ấy làm thì còn bao nhiêu là những cái tiêu cực. Họ nói một đằng làm một nẻo.
Ở đất nước này thì nhà nước cũng hình dung những chuyện như vậy. Còn người dân thì họ cũng ngán ngẩm lắm, họ tự kiếm sống chứ chẳng chờ mong gì ở những cái gọi là cứu trợ khẩn cấp mà chẳng thấy làm gì khẩn cấp cả.”
Tôi nghiêng về cái nhìn nhà nước đã hết tiền, không còn những khoản tiền cứu trợ cho xã hội nữa, hơn là về mặt đạo đức, tức ngăn cản cán bộ tham nhũng. - Nhà báo Ngô Nhật Đăng
Vị luật sư này nhận định gói hỗ trợ 62 ngàn tỷ đồng là gói hỗ trợ khủng. Nhà nước cũng biết trong mùa đại dịch sẽ có những vụ tiêu cực nhưng không thể tránh. Vụ người đứng đầu và các viên chức ở Trung tâm kiểm soát bệnh tật Hà Nội (CDC Hà Nội) nâng khống tiền mua máy xét nghiệm là vụ mới nhất.
Hôm 22 tháng 4, Cơ quan Cảnh sát điều tra - Bộ Công an đã khởi tố, bắt tạm giam Giám đốc CDC Hà Nội, Nguyễn Nhật Cảm và 6 đồng phạm với lý do thông đồng, nâng khống giá trị gói thầu mua sắm Hệ thống Realtime PCR tự động - xét nghiệm Covid-19.
Theo điều tra ban đầu, nhằm đáp ứng nhu cầu xét nghiệm phòng, chống dịch Covid-19, CDC Hà Nội đã thực hiện mua sắm một số hệ thống Realtime PCR tự động, bao gồm các máy tách chiết mẫu, máy phân tích mẫu và phụ tùng, chi phí bảo trì…Các hệ thống Realtime PCR tự động đã được CDC Hà Nội kê giá lên hơn 7 tỷ đồng/hệ thống, cao gấp 4-5 lần so với giá thị trường.
Với cái nhìn của một nhà báo độc lập, ông Ngô Nhật Đăng phân tích câu nói của Bộ trưởng Đào Ngọc Dung theo hai hướng:
“Có thể nhìn theo hai cách. Cách thứ nhất họ biện minh cho việc chính phủ đã hết tiền, không có tiền hỗ trợ cho người dân. Trong lúc cách ly xã hội, những người tổn thương nhất là thành phần dân nghèo mà họ lại chưa nhận được cứu trợ.
Cái thứ hai nữa là câu nói ‘nỗi nhục của các cán bộ. Chúng ta thấy thêm một cái tai hại về ý thức hệ của nhà cầm quyền cộng sản. bao giờ họ cũng nghĩ họ đứng ở một tầng lớp khác cao hơn nhân dân, chỉ có họ mới biết dân cần gì và những gì họ làm cho dân đều là sự ban ơn. Họ không bao giờ nghĩ đến dân cả.
Tôi nghiêng về cái nhìn nhà nước đã hết tiền, không còn những khoản tiền cứu trợ cho xã hội nữa, hơn là về mặt đạo đức, tức ngăn cản cán bộ tham nhũng.”
Sẽ không tham nhũng theo cảnh báo của Bộ trưởng?
Người dân Việt Nam không lạ gì với tình trạng “ăn của dân không chừa thứ gì”, cho dù đó là những khoản tiền cho liệt sĩ hay tiền cho người già, trẻ em, người nghèo khổ.
Người ta còn nhớ vụ 13 ngôi mộ liệt sĩ ở Bắc Kạn không hài cốt, chỉ chứa túi nilon đựng đất đá và không tìm thấy hồ sơ quy tập. Trong khi thân nhân của các liệt sĩ ngỡ ngàng trong ngày khai quật các ngôi mộ này (23/11/2019) thì lãnh đạo Sở Lao động, Thương binh và Xã hội tỉnh Bắc Kạn nói có thể hài cốt để lâu hóa thành đất.
Cuối tháng 9 năm 2019, dư luận Việt Nam bày tỏ bất bình trước tin 8 cán bộ Trung tâm nuôi dưỡng người già và trẻ tàn tật Hà Nội tuồn hàng do các đoàn từ thiện tặng cho trung tâm nhân dịp Trung thu, ra bên ngoài khi trời tối và bị phóng viên ghi lại, phản ánh trên báo chí.
Trước đó 3 tháng, Thanh tra Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Quảng Bình phát hiện một số cán bộ sở này làm giả hồ sơ, chứng từ, thanh toán khống nhằm biển thủ hơn một tỷ đồng từ nguồn ngân sách chi thường xuyên cho Quỹ hỗ trợ trẻ em.
Tiến sĩ Khuất Thu Hồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Xã hội nói với RFA rằng bà không lấy làm ngạc nhiên vì thực ra trước đây cũng có một vài vụ về chuyện biển thủ tiền như tiền hỗ trợ cho người nghèo, tiền hỗ trợ cho người khuyết tật…
Với đại dịch Covid-19, liệu có xảy ra tham nhũng gói hỗ trợ người nghèo hay không khi chính Bộ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đã cảnh báo cán bộ cấp dưới?
Tôi không tin họ không 'đụng' đến vì tất cả đều có tiêu cực. Họ sẽ đụng đến. Chính phủ cũng đã hình dung và răn đe rồi nhưng dĩ nhiên là ai cũng mong gói cứu trợ này sẽ đến tay người dân. - Luật sư Đặng Trọng Dũng
Luật sư Đặng Trọng Dũng nêu quan điểm của ông:
“Tôi không tin họ không ‘đụng’ đến vì tất cả đều có tiêu cực. Họ sẽ đụng đến. Chính phủ cũng đã hình dung và răn đe rồi nhưng dĩ nhiên là ai cũng mong gói cứu trợ này sẽ đến tay người dân. Cứu trợ, cứu đói vài ngày cũng là một điều tốt. Ai cũng mong những gì họ nói thì sẽ làm cho người dân.”
Còn nhà báo Ngô Nhật Đăng nêu một thực tế, tất cả những cứu trợ đều do người dân tự giác giúp đỡ lẫn nhau. Các mạnh thường quân gom góp cứu trợ như phát gạo, phát quà cho người khó khăn,… hoàn toàn do lòng hảo tâm của người dân. Nhà nước làm những cái mà người dân gọi là ‘mượn hoa cúng Phật’.
Cả luật sư Đặng Trọng Dũng lẫn nhà báo Ngô Nhật Đăng đều dẫn câu nói của Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan tại phiên họp cho ý kiến về báo cáo giám sát việc thực hiện chính sách bảo hiểm y tế giai đoạn 2009-2012 của Ủy ban thường vụ Quốc hội sáng 11 tháng 9 năm 2013:
“Tôi càng đi càng thấy buồn, ăn của dân không từ một cái gì.”