Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte vừa ra lệnh cho quân đội ngưng xây dựng các cấu trúc trên một bãi cát gần đảo Thị Tứ do nước này kiểm soát thuộc quần đảo Trường Sa. Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana thông báo tin này hôm thứ tư ngày 8/11.
Bộ trưởng Lorenzana cho biết quân đội Philippines đã mang tre và vật liệu lợp mái đến bãi từ hồi tháng 8 nhưng Trung Quốc đã phản đối và gửi các tàu đến khu vực này.
Bộ trưởng Lorenzana cho biết Tổng thống Duterte muốn giảm căng thẳng với Trung Quốc nên đã quyết định rút quân khỏi bãi định xây.
Tổng thống Philippines hôm thứ tư 8 tháng 11 cho biết Trung Quốc đã không có hành động mạnh với Philippines và vẫn cho phép ngư dân Philippines đánh bắt cá trong khu vực
Lên tiếng với báo chí trước khi lên đường sang Việt Nam dự hội nghị APEC, Tổng thống Duterte cũng nói ông không muốn làm gì phá vỡ sự cân bằng hiện có trong khu vực.
Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana hôm 8/11 cũng cho biết Philippines và Trung Quốc dự định đàm phán về một quy tắc quân sự nhằm giải quyết ngay lập tức các vụ việc và tránh các tính toán sai lầm trên biển.
Bộ trưởng Lorenzana nói Philippines hy vọng quy tắc này sẽ giúp giải quyết vấn đề sớm khi mới phát sinh thay vì phải chờ đến cấp cao hơn để giải quyết.
Quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc đã có một thời gian căng thẳng liên quan đến những tranh chấp ở biển Đông. Hồi năm 2012, Trung Quốc đã chiếm đóng bãi cạn Scarborough của Philippines.
Tuy nhiên từ khi Tổng thống Rodgrigo Duterte lên nắm quyền hồi năm ngoái, quan hệ giữa hai nước đã cải thiện. Trung Quốc cũng đã cho phép các ngư dân Philippines vào lại bãi cạn Scarborough để đánh bắt cá.
Tổng thống Rodrigo Duterte cũng nhiều lần nói ông muốn có quan hệ tốt đẹp hơn với Trung Quốc và không muốn gây sức ép đối với Trung Quốc về vấn đề biển Đông.
Tuy nhiên, ngay trước khi lên đường đi Việt Nam dự APEC, Tổng thống Philippines Duterte cho báo chí biết ông dự định sẽ đưa vấn đề tranh chấp chủ quyền ở biển Đông ra hội nghị APEC.
Tổng thống Duterte nói rằng đây là lúc Manila phải làm rõ với Bắc Kinh rằng liệu các quốc gia Đông Nam Á có được quyền tự do hàng hải ở vùng nước tranh chấp hay không. Ông nói đã đến lúc Trung Quốc phải cho các nước Đông Nam Á biết ý định của nước này ở Biển Đông, liệu Trung Quốc có muốn quản lý việc đi lại trong khu vực hay không. Tuy nhiên Tổng thống Duterte cũng nói ông không có ý định đối đầu với Trung Quốc.
Trung Quốc hiện là nước đòi chủ quyền phần lớn khu vực biển Đông. Những nước khác trong khu vực cũng đòi chủ quyền ở biển Đông bao gồm Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan.
Những tranh chấp về chủ quyền trong khu vực giữa Trung Quốc và các nước khác đôi khi cũng dẫn đến những đối đầu. Để tránh những đụng độ trên biển, Trung Quốc và ASEAN đã ký một Tuyên bố các bên về ứng xử trên biển Đông (DOC) hồi năm 2002. Hồi tháng 8 năm nay, Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN đã đồng ý một bộ khung bản thảo về Bộ quy tắc về ứng xử của các bên trên biển Đông (COC) có tính ràng buộc hơn về pháp lý.