"Chúng tôi là người Việt Nam, ở đây 40 ngày rồi, không có cơm ăn, không điện, không nướ c. Gi ờ chúng tôi lạnh quá , h ế t ti ền ă n, l ương thực giờ đã cạn kiệt.
Xin Đại sứ qu á n Vi ệt Nam cứu chúng tôi về Việt Nam càng sớ m c àng tốt. Cứu, cứu, cứu!"
Đó là tiếng kêu đồng thanh của nhóm người Việt đang bị kẹt lại ở vùng chiến sự ở biên giới giữa Myanmar và Trung Quốc, trong video mà thân nhân của một trong số họ gửi cho Đài Á Châu Tự Do (RFA).
Họ nằm trong số 166 người bị lừa sang làm việc cho những công ty cờ bạc trực tuyến ở phía bắc Myanmar, được quân đội của chính quyền quân sự giải cứu vào ngày 20/10 vừa qua, và sau đó được bố trí sống tạm trong một trường học bị bỏ hoang.
Một giọng nam khác tiếp lời khi đám đông ngừng hô:
"Đại sứ qu án bảo xác nhận được (thông tin của các công dân Việt Nam-PV) nhưng mà vẫn chưa thấy đến thăm gặp chúng tôi và xử lý cho chúng tôi để ch úng tôi về.
Mong tất cả Đại Sứ qu án và Chính phủ Việt Nam sẽ cố gắng cứu lấy chúng tôi và giú p đỡ ch úng tôi về qu ê hương sớm nhất có thể. Cứu lấy chúng tôi!"
Một phụ nữ ở tỉnh Kiên Giang có con gái đang bị kẹt lại cùng nhóm người trên hôm 01/12 cho hay, con bà cùng nhiều người khác được quân đội Myanmar giải cứu trong một cuộc kiểm tra hành chính ở một công ty có tên Việt là Tập đoàn Liên Thắng.
Người phụ nữ không muốn nêu danh tính vì lý do an ninh cho biết, 166 người sống trong những phòng học, chỉ được cấp điện từ một đến hai tiếng trong buổi sáng, không có nước sinh hoạt, quân đội phát đồ ăn ngày hai bữa, tiêu chuẩn một bữa chỉ được một bát cơm và canh rau cho mỗi người.
"Thời tiết bên đó bây giờ lạnh rồi mà nhiều người không có áo ấm để mặc," bà thuật lại lời người con.
Đang làm việc ổn định ở một nhà hàng địa phương, con bà bỏ nhà sang Myanmar vào giữa tháng 8 theo lời dụ dỗ có công việc nhẹ nhàng với mức lương 21 triệu đồng/tháng. Bà chia sẻ với RFA:
"Hai tuần đầu thì tương đố i d ễ chịu, được đi nhà hàng và mua sắm. Sau đó công ty ký hợ p đồng lao động và bắt đầu siết chặ t con t ôi lại liền. Nó không cho d ù ng điện thoạ i lu ôn.
Ký hợ p đồng xong là công ty bắ t con t ôi sử dụng mạng xã hộ i Facebook để kê u g ọi đầu tư , l ừa đảo người Việt Nam. Nếu không đạt chỉ tiêu doanh thu một ngày 200-300 triệu thì công ty sai người đánh đập con em của mình hoặc là bỏ đói trong phòng, có khi là chí ch điện.
Công ty é p buộc một số cháu khác tìm người Việt Nam qua bên đó làm việc cho công ty. Nếu mà không được chỉ tiêu là công ty cũng cho người đánh đậ p v à chí ch điện."
Bà cho biết con của bà cùng đi với nhóm bạn hàng chục người và đều làm trong cùng một công ty. Điều hành công ty là những người nói tiếng Trung Quốc và Myanmar, và công ty có thông dịch viên người Việt để truyền đạt mệnh lệnh cho nhân viên.
Những người Việt bị kẹt đến từ nhiều tỉnh thành trên khắp cả nước qua Myanmar làm việc theo lời dụ dỗ, riêng Kiên Giang có khoảng 100 người, bà cho hay.
Một số người trong nhóm bị kẹt trên đã được RFA đưa tin vào ngày 15/9. Theo đó, nhóm buôn người lừa và ép đưa sang Myanmar để làm công việc lừa đảo trực tuyến trong nhiều tiếng đồng hồ một ngày. Họ bị hành hung và tra tấn khi không làm đúng theo ý của chúng hay không đạt chỉ tiêu.
Sau khi những nạn nhân gọi điện về nhà cầu cứu, bà cùng các thân nhân khác viết đơn đề nghị giải cứu công dân đến Sở Ngoại vụ và Công an tỉnh Kiên Giang vào ngày 16/10, và bốn ngày sau họ lặn lội ra Hà Nội để gửi đơn cho Cục Lãnh sự và Bộ Ngoại giao, nhưng cho đến nay chưa nhận được phản hồi từ các cơ quan này.
"Hồi bữ a ch úng tô i c ó điện lên chỗ mà chúng tôi nộ p đơn thì người ta n ó i hiện nay Việt Nam và Myanmar đang đàm phán với Trung Quốc để phía Trung Quốc mở tạ m c ửa khẩu để người Việt rời v ù ng chiến sự của Myanmar để sang đó tạm lá nh.
Tôi nghe thông tin công dân củ a c ác quốc gia Thái Lan, Campuchia, và Philipine đã được về nước qua đường Trung Quốc, nhưng không hiểu sao con tôi và các bạn vẫn bị kẹt tại Myanmar."
Ngày 01/12, Bộ Ngoại giao Malaysia cho hay có 121 người chủ yếu là công dân Malaysia bị nghi là nạn nhân của lừa đảo trực tuyến đã được sơ tán khỏi Myanmar sau khi họ bị mắc kẹt do giao tranh giữa quân đội và các nhóm nổi dậy ở phía bắc đất nước.
Trong khi đó theo trang myanmaritv, có hơn 700 công dân Trung Quốc cư trú bất hợp pháp được hồi hương từ Myanmar hôm 28/11 nâng tổng số công dân Trung Quốc được đưa về nước từ cuối tháng 10 đến nay là gần 10.000 người.
16 công dân Lào trong tình trạng tương tự cũng được hồi hương hôm 13/11.
Một người đàn ông ở Kiên Giang không muốn nêu danh tính cũng có con gái đang bị mắc kẹt trong nhóm 166 người, cho RFA biết theo thông tin của con ông thì họ bị tạm giam để phía Myanmar điều tra, nhưng không rõ điều tra gì mà mấy tháng rồi họ không được đưa trở về Việt Nam, công an địa phương cũng nói với ông như vậy.
Phóng viên nỗ lực liên lạc với những người bị mắc kẹt qua các ứng dụng nhắn tin nhưng không được hồi đáp.
Phóng viên gửi email cho Bộ Ngoại giao Việt Nam và Bộ Ngoại giao Myanmar để hỏi thông tin về nhóm người Việt trên nhưng chưa nhận được phản hồi.
Phóng viên gọi điện cho Đại Sứ quán Việt Nam ở Myanmar trong buổi chiều ngày 01/12 nhưng người trực máy đề nghị phóng viên gọi cho Cục lãnh sự, Bộ Ngoại giao.
Một cán bộ trực Tổng đài Bảo hộ công dân của Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao sau đó khẳng định với phóng viên RFA:
"Đối với những trường hợp ngườ i d ân bị đưa về tạm giữ tại doanh trạ i qu ân đội thì bên Đại Sứ qu án đang có bá o l à đề nghị bên mình giữ bình tĩnh, bởi vì công việc giả i c ứu và hỗ trợ những người bị mắc kẹt ở Myanmar hiện tại rất phức tạ p v à mất thời gian vì bên đó đang có nộ i chi ến."
Khi phóng viên hỏi thêm vì sao công dân của các nước khác đã được hồi hương nhưng công dân Việt vẫn còn ở lại, cán bộ này đề nghị gọi cho Đại Sứ quán hoặc chờ bên Cục Lãnh sự Việt Nam đưa tin.
Một cán bộ tên Lập của Phòng Lãnh sự- Sở Ngoại vụ của tỉnh Kiên Giang cho biết cơ quan của ông đã nhận được hơn 20 lá đơn của thân nhân những người của địa phương đang bị kẹt ở Myanmar. Cơ quan này đã chuyển đơn đến Cục Lãnh sự và Bộ Ngoại giao Việt Nam nhưng chưa nhận được trả lời.
Hôm 26/11, trang Facebook của Đại sứ quán Việt Nam tại Myanmar đăng thông báo đề nghị các công dân Việt Nam đang ở thị trấn Laukkaing và cửa khẩu Myanmar giáp Trung Quốc nhanh chóng gửi hình chụp trang nhân thân hộ chiếu gửi email cho cơ quan này trước ngày 27/11 để kịp làm thủ tục với các bên nước ngoài liên quan, danh sách đính kèm lên đến hơn 400 người.
Trong cuộc họp báo thường kỳ ngày 09/11, Phát ngôn nhân Phạm Thu Hằng của Bộ Ngoại giao trả lời câu hỏi của VnExpress:
"Về tình hình người Việt được giả i c ứu từ các sòng bạc lừa đảo ở Myanmar, cho đến nay đã xác định được 166 công dâ n Vi ệt Nam trong số người nước ngoài được giả i c ứu, những người này đã được đưa về khu vực an toàn ở biên giới phía bắc Myanmar, giá p v ới Trung Quốc."
Theo bà Hằng, khu vực biên giới phía bắc cùng một số nơi khác ở Myanmar đang xảy ra giao tranh. Do vậy, việc tiếp cận và bảo hộ công dân gặp khó khăn.
VnExpress dẫn lại lời bà Hằng về hoạt động của phía Việt Nam trong việc hồi hương nhóm người này:
"Đại sứ qu á n Vi ệt Nam ở Myanmar đang tiếp tục làm việc vớ i c ác cơ quan chức năng sở tại và trong nước, cơ quan đạ i di ệ n Vi ệt Nam ở Trung Quốc để có phương án bả o h ộ công dân và đẩy nhanh công tác điều tra, xác minh, hoàn tất các thủ tục để hỗ trợ đư a c ông dân về nước trong thời gian sớm nhất, đồng thời đề nghị Myanmar có phương án bảo đảm an ninh, an toàn và điều kiện ăn ở, sinh hoạt cho công dân."