Tàu chiến Úc bị tàu chiến Trung Quốc thách thức khi đang trên đường tới cảng Sài Gòn thực hiện chuyến thăm Việt Nam từ ngày 19 tháng tư.
Hãng tin ABC của Úc trích lời một viên chức Úc cho biết như vậy vào hôm 20/4/2018, nói thêm là những trao đổi qua lại giữa hai bên trên biển vẫn nhã nhặn nhưng khá quyết liệt.
Đoàn tàu chiến Úc gồm ba chiếc, chiếc Toowoomba đến Sài Gòn từ Malaysia, hai chiếc Anzac và Success đến Sài Gòn từ căn cứ hải quân Subic của Philippines. Cả ba chiếc đang thực hiện nhiệm vụ triển khai ba tháng ở Đông Nam Á. Tại Sài Gòn ba tàu chiến Úc thực hiện những trao đổi với Hải quân Việt Nam và ở đó cho đến hết ngày Chủ nhật 22/4.
Bộ Quốc phòng Úc công nhận là có ba tàu chiến đang thực hiện nhiệm vụ ở Đông Nam Á và đến Việt Nam, tuy nhiên không bình luận gì về những đụng chạm trên biển với Trung Quốc. Thủ tướng Úc là ông Malcolm Turnbull đang dự Hội nghị Khối Thịnh Vượng chung tại Luân Đôn cũng từ chối bình luận.
Tuy nhiên trong một thông báo, Bộ Quốc phòng Úc nói rằng tàu chiến và máy bay Úc đã và đang thực hiện quyền của mình thuận theo quyền tự do đi lại trên biển bao gồm cả vùng Biển Đông.
Về phía Trung Quốc, bà Hoa Xuân Oánh, phát ngôn nhân Bộ ngoại giao Bắc Kinh nói rằng nếu nước Úc chỉ thực hiện quyền tự do hàng hải tuân thủ theo luật pháp quốc tế thì không có vấn đề gì cả, nhưng nếu Úc có động cơ nào khác thì hãy nhìn xem là tình hình Biển Đông đang ổn định và được cải thiện, Úc phải làm việc với Trung Quốc và các quốc gia khác trong khu vực để duy trì điều đó.
Trong thời gian vài năm qua, Trung Quốc đã xây dựng bồi đắp nhiều đảo nhân tạo trong khu vực Biển Đông và rất cương quyết khẳng định chủ quyền của mình trên 90% diện tích Biển Đông.
Trong khi đó Hoa Kỳ không công nhận chủ quyền mà Trung Quốc tự vạch ra trên biển, và Washington đã liên tục thực hiện các chuyến tuần tra trong khuôn khổ chiến dịch tự do hàng hải đi sát các đảo nhân tạo của Bắc Kinh để thách thức. Nước Úc là đồng minh của Hoa Kỳ và tham gia vào chiến dịch này.