Thủ tướng Úc Anthony Albanese hôm 7/3 cho biết nước này đã nâng quan hệ với Việt Nam lên mức Đối tác Chiến lược Toàn diện, với cuộc đối thoại thường niên về khoáng sản trong bối cảnh thúc đẩy đa dạng hóa chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc.
"Việc nâng cao mối quan hệ của chúng ta lên thành đối tác chiến lược toàn diện ngày nay sẽ đặt Úc và Việt Nam trở thành một trong những đối tác quan trọng của nhau", ông Albanese phát biểu trong một cuộc họp báo ở Canberra.
Theo hãng tin Reuters, việc nâng cấp quan hệ đánh dấu thành công mới nhất cho đường lối “ngoại giao cây tre” của Việt Nam do Cộng sản cai trị, sau khi nước này tăng cường quan hệ với các cường quốc hàng đầu thế giới là Mỹ, Nhật vào năm ngoái khi cố gắng điều hướng căng thẳng toàn cầu đang gia tăng.
Báo chí Việt Nam đăng tải toàn văn thông cáo chung sau khi tuyên bố nâng cấp quan hệ, trong đó cho biết, hai bên tái khẳng định cam kết thúc đẩy và bảo vệ quyền con người phù hợp với luật pháp quốc tế, cũng như thúc đẩy và đóng góp vào công việc chung của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc và các cơ chế liên quan.
"Hai bên sẽ tiếp tục duy trì đối thoại chân thành, thẳng thắn và xây dựng, bao gồm thông qua cơ chế Đối thoại nhân quyền thường niên. Hai bên sẽ tiếp tục hợp tác hướng tới xây dựng các xã hội bao trùm, tạo cơ hội bình đẳng cũng như tôn trọng quyền con người của tất cả mọi người, không phân biệt đối xử dưới bất kì hình thức nào," báo điện tử Vietnamnet đưa tin.
Luật sư Lê Đức Minh, một công dân Úc gốc Việt cho biết, ông không ngạc nhiên trước sự kiện này vì năm trước đó Việt Nam đã nâng cấp mối quan hệ với Mỹ, nước có quan hệ khăng khít với Canberra. Ông Minh nói qua điện thoại với phóng viên Đài Á Châu Tự Do hôm 7/3:
"Hy vọng rằng khi hai nước nâng quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện thì các chuyên gia về pháp luật của Úc sẽ đến Việt Nam và giúp cải thiện hệ thống tư pháp, cũng như viết lại tất cả các bộ luật của Việt Nam.
Tôi nghĩ điều đó rất là quan trọng bởi vì với tư cách là một luật sư tôi thấy hệ thống tư pháp cũng như hệ thống luật pháp của Việt Nam rất bất cập và không mang tính chất công bằng, rõ ràng, minh bạch như hệ thống tư pháp các nước khác như Hoa Kỳ và Úc."
Trong tuyên bố chung, hai nước ghi nhận quan hệ hợp tác chặt chẽ trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh và tư pháp và khẳng định "sẽ hợp tác chặt chẽ để mở rộng các chương trình hợp tác này." Hai bên cũng sẽ tăng cường hợp tác về các vấn đề pháp lý và tư pháp mà hai bên cùng quan tâm.
Trong email gửi cho phóng viên trước khi có thông tin hai nước chính thức nâng cấp quan hệ, Giáo sư Carl Thayer, thuộc Học viện Quốc phòng Úc, Đại học New South Wales dẫn lại những lần nâng cấp quan hệ của hai nước trong các năm gần đây và khẳng định hai quốc gia "đã có nền tảng vững chắc để đưa quan hệ song phương lên một tầm cao mới vì cả hai bên đều đồng ý có mức độ tin cậy lẫn nhau cao."
Từ nhận xét công khai của lãnh đạo và quan chức hai bên, ông Carl cho biết, các lĩnh vực hợp tác ưu tiên mới sẽ bao gồm: thương mại và đầu tư, công nghệ, môi trường, kinh tế xanh, chuyển đổi năng lượng, kinh tế kỹ thuật số, biến đổi khí hậu, phát triển bền vững ở Tiểu vùng Mê Kông và hàng hải, hợp tác an ninh.
"Tất cả các lĩnh vực này sẽ chứng kiến sự gia tăng nguồn tài trợ cho phát triển nguồn nhân lực," ông khẳng định.
Hồi năm 2023, Bộ Ngoại giao Việt Nam từng lớn tiếng phản đối một công ty và Bưu chính Úc cho rằng "đã phát hành các vật phẩm với hình ảnh "cờ vàng", cờ của một chế độ đã không còn tồn tại," đồng thời "đề nghị có hình thức dừng lưu hành các vật phẩm này, không để xảy ra những sự việc tương tự trong tương lai."
Bộ Ngoại giao Úc sau đó ra tuyên bố khẳng định: “Đồng xu và tem kỷ niệm mà người phát ngôn đề cập là nhằm tôn vinh những người Úc từng phục vụ tại Việt Nam”, và thiết kế của nó "phản ánh màu sắc của các dải huy chương phục vụ được trao cho những quân nhân này".
Nhận xét về việc này, luật sư Lê Đức Minh cho rằng, nước Úc theo đuổi những lý tưởng dân chủ, tự do và bác ái vì thế bất chấp việc hai nước có nâng cấp mối quan hệ lên mức cao nhất, Chính phủ liên bang cũng không vì thế mà gây áp lực lên cộng đồng người Úc gốc Việt để làm hài lòng chính quyền Việt Nam.