Gia đình của một cố nhạc sỹ nổi tiếng ở Mỹ lên tiếng tố cơ quan bảo vệ tác quyền âm nhạc Việt Nam nhập nhèm trong việc trả tiền tác quyền với số tiền lên đến hơn 100 triệu đồng.
Nhạc sỹ Ngân Giang, tên thật là Nguyễn Văn Vỹ, qua đời năm 2009, sinh thời là tác giả của hàng trăm ca khúc trong đó có những bài nổi tiếng như Chờ đông, Tình nào trong mắt em/Đôi mắt người xưa, Đường tình đôi ngả, Người tình không đến, Nối lại tình xưa...
Bà Lan Chi - con gái nhạc sỹ, hôm 18/7 lên tiếng trên Facebook đặt nghi vấn việc Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam (VCPMC) không minh bạch trong việc thanh toán tiền tác quyền các bài hát của nhạc sỹ này.
Theo bà, trong lần về nước năm 2014, gia đình đã ký hợp đồng với VCPMC, một doanh nghiệp dưới quyền quản lý của Hội Nhạc sỹ Việt Nam để doanh nghiệp này thu phí sử dụng các tác phẩm của cố nhạc sỹ trong khoảng thời gian từ tháng 2 năm 2014 đến tháng 3 năm 2022.
Bà cho biết, gia đình giao dịch với công ty thông qua một nhân viên nữ tên H.B.T. và nhận khoảng 532 triệu đồng tiền tác quyền từ người này trong sáu lần chuyển khoản trong tám năm qua.
Tuy nhiên, so với bảng đối soát mà VCPMC gửi cho gia đình thì tổng số tiền nhận được thực tế ít hơn 118 triệu so với con số khoảng 650 triệu mà công ty này thông báo. Bà Lan Chi nói qua điện thoại với phóng viên Đài Á Châu Tự Do như sau:
" Những thắc mắc mà gia đình muốn biết thứ nhấ t l à số tiền mà công ty VCPMC đã thu (từ nhạc phẩ m c ủ a c ố nhạc sỹ Ngân Giang- PV) là bao nhiêu vì số tiền mà gia đình nhận được khác nhiều so vớ i con s ố mà VCPMC đưa ra.
Thứ nữa là mình muốn biết ai đã sử dụng nhạc của bố mình rồi để mình biết để không thu trong tương lai nữa, vì thu lần hai sẽ không công bằng cho trung tâm ca nhạc hay ca sỹ sử dụng bài hát của nhạc sỹ Ngâ n Giang. "
Bà cho hay, theo hợp đồng, VCPMC có trách nhiệm gửi kèm bản đối soát chi tiết mỗi lần thanh toán tiền, tuy nhiên gia đình bà không bao giờ nhận được bản đối soát.
Gia đình cũng không nhận được tài khoản số để theo dõi tài sản trí tuệ của bố bà, trong khi các tác giả khác ở Việt Nam đều được VCPMC cấp một tài khoản như vậy.
Một đối tác tên Nguyễn Thế Nhật cho gia đình biết đã sử dụng ba ca khúc của nhạc sỹ Ngân Giang và thanh toán đầy đủ tiền tác quyền cho VCPMC.
Tuy nhiên, cơ quan này chỉ kê khai hai ca khúc khi thanh toán tiền cho gia đình.
Phóng viên Đài Á Châu Tự Do gọi điện cho số điện thoại của trung tâm này ở Hà Nội nhưng không có người bắt máy.
Một người phụ nữ ở Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh thì yêu cầu phóng viên đến trung tâm, hoặc gửi email. Cơ quan này chưa lập tức trả lời email của chúng tôi.
Nhạc sỹ Tuấn Khanh từ thành phố Hồ Chí Minh cho biết, VCPMC được Bộ Văn hoá-Thể thao-Du lịch Việt Nam cho phép độc quyền thu phí tác quyền của các tác phẩm âm nhạc ở trong nước, và các tác phẩm âm nhạc của nhạc sỹ Việt Nam ở 145 quốc gia trên thế giới. Công ty này đã giúp các nhạc sỹ hoặc gia đình của họ nhận được khoản tiền tác quyền.
Tuy nhiên, ông cho hay, việc một hay nhiều nhạc sỹ không nhận đủ số tiền mà lẽ ra họ được hưởng không phải là chuyện hy hữu và chuyện này có nhiều nguyên nhân, trong đó có yếu tố liên quan đến sự phức tạp và khó bị kiểm soát của việc thu phí tác quyền trong khi năng lực của công ty có hạn. Nhạc sỹ Tuấn Khanh khẳng định:
" Về vấn đề tác quyền ca khúc ở Việt Nam là một câu chuyện gây tranh c ã i từ nhiều chục năm nay và không chỉ hôm nay gia đình nhạc sỹ Ngân Giang mới lê n ti ếng mà bởi vì trước đây có nhiều nhạc sỹ ở trong nước chẳng hạn như nhạc sỹ Từ Huy và nhạc sỹ Phú Quang đã lê n ti ếng kị ch li ệt vì những nhạc sỹ đó nói rằng việc thanh toá n ti ền tác quyền củ a trung tâm không rõ ràng…
Nói tóm tắt rằng công ty thu tiền ở Việt Nam- nó có những nỗ lực nhất định trong việc đem lại thu nhập cho nhạc sỹ Việt Nam nhưng bên cạnh đó có những bất cậ p v ì qu ản lý chưa rõ ràng mà nhiều nhạc sỹ đã phản ứng quyế t li ệt."
Một người khác là ca nhạc sỹ Mai Thanh Sơn ở California nói với chúng tôi rằng, gần đây ông hát lại bài hát “Ký ức” do ông sáng tác và đăng tải lên YouTube, tuy nhiên ông lại nhận được tin báo rằng bài hát này đã được bảo vệ tác quyền bởi một công ty ở Việt Nam, trong khi bản thân chưa bao giờ ký hợp đồng với bất cứ một công ty nào ở Việt Nam về việc bảo vệ quyền tác giả.
Nhạc sỹ Tuấn Khanh cũng cho biết có một số nhạc sỹ ở hải ngoại trong đó có hai ông Trúc Hồ và Nam Lộc có nhiều nhạc phẩm bị đăng ký độc quyền ở Việt Nam cho dù họ không ký hợp đồng với doanh nghiệp nào.
Ông gọi vấn đề này là “sở hữu đen” và giải thích rằng những công ty con hoặc những nơi được phân quyền làm việc này vì họ tin rằng những người bị vi phạm tác quyền như ba nhạc sỹ kể trên không thể kiện họ. Ông tin rằng các công ty con này bằng cách nào đó chịu sự chi phối của VCPMC.
Nhạc sỹ Tuấn Khanh nói để có thể giải quyết được với VCPMC thì gia đình cố nhạc sỹ Ngân Giang phải có chứng cứ cụ thể, ít nhất gia đình phải tìm được năm mười nơi có sử dụng nhạc phẩm của ông và đã đóng phí tác quyền cho công ty này mà gia đình chưa nhận được tiền.