Tòa án tỉnh Kiên Giang vào ngày 29/1 xét xử sơ thẩm vụ án được xem là lần đầu tiên liên quan đến chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Vụ xét xử được thực hiện vào khi Việt Nam đang phải chịu thẻ vàng cảnh cáo của EU về IUU từ năm 2017 đến nay. Nếu tình trạng này không được cải thiện, Việt Nam có nguy cơ phải nhận thẻ đỏ, đồng nghĩa với việc các mặt hàng thủy sản của Việt Nam sẽ bị cấm nhập khẩu vào EU.
Truyền thông Nhà nước loan tin cho biết bốn người bị đưa ra xét xử gồm Trần Văn Luyến (43 tuổi), Phạm Chí Dũng (59 tuổi), Trần Minh Tâm (40 tuổi) và Trần văn Nhựt (39 tuổi) đều ngụ tại tỉnh Kiên Giang.
Kết thúc phiên xử, Hội đồng Xét xử tuyên Trần Văn Luyến tám năm tù, hai người Phạm Chí Dũng và Trần Minh Tâm mỗi người bảy năm tù, và Trần Văn Nhựt một năm tù. Tội danh của cả bốn người là “Tổ chức cho người khác xuất nhập cảnh trái phép”.
Cáo trạng nêu rõ ông Trần Văn Luyến là chủ hai tàu số hiệu KG-94294-TS và KG-94295-TS. Hai tàu này bị lực lượng chức năng Malaysia bắt giữ vào giữa tháng 5/2022. Vào cuối tháng 5, ông Trần Văn Luyến gặp ông Trần Minh Tâm cho biết việc hai chiếc tàu bị bắt và nếu chuộc về sẽ bị cơ quan chức năng trong nước tịch thu. Trần Minh Tâm điện thoại cho ông Nguyễn Bảo Duy-cán bộ đăng kiểm Trung ương, bàn việc làm hai bộ hồ sơ tàu mới, giá 400 triệu đồng.
Cuối tháng 8/2022, ông Luyến chuộc tàu ra và thuê người chạy tàu về Cà Mau. Sau đó số hiệu cũ được xóa đi, vẽ lại ký hiệu tàu mới. Ông Luyến thuê hai ông Phạm Chí Dũng và Trần Văn Nhựt điều khiển hai tàu đi vào vùng biển Malaysia và Indonesia khai thác hải sản trái phép với thủ đoạn tắt thiết bị hành trình vá xóa số cuối của tàu.
Cơ quan An ninh Điều tra thuộc Công an tỉnh Kiên Giang đã khởi tố và bắt giam ba ông Luyến, Dũng Tâm trong hai tháng 10 và 12/2023. Đến ngày 5/1 khởi tố, cấm đi khỏi nơi cư trú đối với ông Trần Văn Nhựt.
Vào ngày 23 tháng 10 năm 2017, Ủy Ban Châu Âu (EC) đã quyết định cảnh cáo thẻ vàng đối với hải sản Việt Nam, vì không cải thiện kịp thời và đầy đủ các yêu cầu của EC trong công tác chống hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Đến tháng 12/2023, sau đợt thanh tra lần thứ tư vào tháng 10, Ủy ban Châu Âu vẫn chưa đồng ý gỡ thẻ vàng cho Việt Nam. Lý do được nêu ra vì còn nhiều tồn tại, hạn chế chậm khắc phục; đặc biệt là công tác tổ chức triển khai thực hiện trên thực tế tại các địa phương.