Hôm 24-2, các luật sư đại diện cho người dân Đồng Tâm nhận được Quyết định đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm của Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội đề ngày 19-2-2021.
Theo đó, 6 bị cáo sẽ ra tòa vào ngày 8-3 tới do có đơn kháng cáo gồm các ông/bà: Lê Đình Công, Lê Đình Chức, Lê Đình Doanh, Bùi Viết Hiểu, Nguyễn Quốc Tiến và Bùi Thị Nối.
5 người bị truy tố với cáo buộc "Giết người" trong đó có 2 án tử hình và 1 án chung thân, chỉ duy nhất bà Bùi Thị Nối bị truy tố về tội danh "chống người thi hành công vụ" là có đơn kháng cáo.
Luật sư Đặng Đình Mạnh thuộc đoàn luật sư TPHCM, người bào chữa cho 4 người trong vụ án vào chiều 24-2 nhận định với phóng viên Đài Á Châu Tự Do như sau:
"Hy vọng là các yêu cầu của các luật sư sẽ vẫn giữ theo như cũ, tức là yêu cầu trả hồ sơ để điều tra bổ sung lại chứ chưa đặt vấn đề là họ oan hay không oan.
Vì quá trình điều tra có nhiều thiếu sót và sơ suất, những thiếu sót và sơ suất đấy nó khiến cho cái việc mà ra quyết định xét xử trở nên phiến diện, có khả năng là gây oan sai cho người khác cho nên anh hy vọng rằng là tòa án sẽ chấp thuận cái việc hoàn trả hồ sơ để điều tra lại vụ án."
Luật sư Lê Văn Hòa, thuộc đoàn luật sư Hà Nội, lại chỉ ra những bất thường trong Quyết định đưa vụ án ra xét xử phúc thẩm của TAND cấp cao tại Hà Nội như: quyết định ký ngày 19 nhưng phải đến 5 ngày sau mới tới tay các luật sư khi ngày xử không bao lâu nữa sẽ diễn ra.
Điều này dẫn đến việc các luật sư không có đủ thời gian cần thiết để bào chữa cho thân chủ, ngoài ra luật sư Hòa ngoài việc bào chữa thêm cho ông Bùi Viết Hiểu còn bào chữa cho 3 ông Công, Chức và Uy nhưng trong công văn của Tòa án thì ông chỉ bào chữa cho ông Hiểu. Một vài luật sư trong vụ án cũng gặp tình trạng tương tự.
Luật sư Hòa cũng nhận định về phiên tòa ngày 8-3 như sau:
"Về nhận định thì cũng hơi khó thế nhưng tôi dự đoán rằng là cũng có thể rằng là cái mức án đối với hai bị cáo Lê Đình Công và Lê Đình Chức ấy..., vì đây là hai người con trai của ông Lê Đình Kình có thể tòa án người ta sẽ sẽ đưa một người xuống mức án chung thân, nhiều khả năng để xoa dịu cái tình hình. Đó là quan điểm cá nhân của tôi.
Để làm rõ vụ án này trong đó các bị cáo có phạm tội giết người hay không thì cũng phải làm rõ ràng là việc 3 các chiến sĩ công an mà chết đấy, có đúng là người ta chết ở dưới cái hố mà giáp ranh giữa cái nhà bị cáo Lê Đình Chức với nhà ông Lê Đình Hợi người hàng xóm hay không.
Có phải (các) ông ấy chết là do bị đốt xăng, các bị cáo đổ xăng xuống để thiêu cháy hay không, thì chúng tôi đã kiến nghị tại phiên tòa sơ thẩm rồi và cũng có một số bản kiến nghị riêng của chúng tôi gửi cho các cơ quan chức năng.
Chúng tôi cũng đề nghị là các cơ quan chức năng phải tổ chức thực nghiệm điều tra lại cái hiện trường để làm rõ việc kết tội người ta có đúng là giết ba chiến sĩ công an đó hay không.
Thì phải làm rõ được nguyên nhân cái chết của 3 chiến sĩ công an, nếu mà không làm rõ được thì cái việc quy kết 3 bị cáo về tội giết người tôi cho rằng việc như vậy sẽ không thuyết phục."
Vào 3 giờ sáng ngày 9-1-2020, lực lượng công an gồm khoảng 3 ngàn người đã được điều động tấn công vào thôn Hoành, xã Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức theo một quyết định mật được ký trước đó.
Vụ tấn công liên quan đến những tranh chấp đất đai giữa người dân và chính quyền đã khiến những người trong Tổ Đồng thuận ở Đồng Tâm phải chống trả lại lực lượng công an bằng pháo hoa, lựu đạn giả.
Kết quả là ông Lê Đình Kình, thủ lĩnh tinh thần của người dân Đồng Tâm bị bắn chết trong phòng ngủ bằng ít nhất 3 phát đạn, đầu gối bị chó nghiệp vụ cắn nát nhưng vụ này không được đưa ra xét xử.
Ba chiến sĩ cảnh sát cơ động sau đó được phát hiện chết cháy dưới giếng trời giữa 2 ngôi nhà. Cơ quan cảnh sát điều tra quy kết cho các bị cáo đã dùng xăng tưới xuống hố liên tục và châm lửa.
Hai người con và cháu của ông Lê Đình Kình bị tuyên 2 án tử hình và 1 án chung thân hồi tháng 9 năm ngoái.
12 người khác bị tuyên án tù có thời hạn từ 3 đến 16 năm tù giam, còn lại 14 án tù treo từ 15 tháng đến 3 năm và được trả tự do ngay tại tòa.
Phiên tòa sau đó đã vấp phải sự quan ngại của các tổ chức quốc tế, n xá Quốc tế và Tổ chức Theo dõi Nhân quyền ngay lập tức ra văn bản phản đối phiên tòa bất công với hai án tử hình theo họ là "phi nhân tính".