Sáng ngày 30 tháng 8, tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch) ra thông cáo yêu cầu chính quyền Thái Lan trả tự do cho 181 người dân tộc thiểu số tị nạn và những người tìm kiếm quy chế tị nạn với quy chế của Liên Hiệp Quốc vừa bị cảnh sát Thái bắt gần đây.
Hầu hết họ là người Thượng ở Việt Nam và Campuchia bị bắt trong ngày 28 tháng 8 ở ngoại ô Bangkok.
Ông Brad Adams, giám đốc ban Á Châu của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho hay:
"Những tuyên bố thường xuyên của Thái Lan về việc cải thiện quyền tị nạn chỉ là sáo rỗng khi quan chức bỏ tù hàng chục gia đình đang được bảo vệ bởi cơ quan tị nạn của Liên Hiệp Quốc.
Những người Thượng này phải đối mặt với cuộc bức hại tàn bạo nếu họ được trả về Campuchia và Việt Nam, mà Thái Lan không nên làm trong bất kỳ hoàn cảnh nào".
Những tuyên bố thường xuyên của Thái Lan về việc cải thiện quyền tị nạn chỉ là sáo rỗng khi quan chức bỏ tù hàng chục gia đình đang được bảo vệ bởi cơ quan tị nạn của Liên Hiệp Quốc. - Brad Adams, Giám đốc ban Á Châu của HRW
Những người Thượng tìm kiếm quy chế tị nạn ở Thái Lan hầu hết ở khu vực Tây Nguyên, bị chính quyền cưỡng chế đất đai mà không được đền bù thỏa đáng hoặc bị đàn áp khi theo đạo Tin Lành, phải chạy trốn qua các nước lân cận.
Bà Grace Bùi, Giám đốc chương trình Dự án hỗ trợ người Thượng ở Thái Lan, vào trưa ngày 30 tháng 8 cho hay, theo thông tin mà bà biết thì chỉ có tổng cộng 133 người bị bắt trong đó có 46 trẻ em.
"Hôm thứ hai 28 tháng 8, chính phủ Thái có đến một khu vực gọi là Wat Sao Thong Hin, khu vực đó có cỡ chừng 70-80 gia đình người Thượng sống ở đó.
Họ bắt hết tất cả người sống ở đó luôn cả những đứa con nít, nhưng thông tin chính xác tôi muốn sửa lại đó là 87 người lớn và 46 trẻ nhỏ, tổng cộng là 133 người.
Ngày hôm qua đến hôm nay chính phủ Thái họ bắt đầu làm giấy tờ, đến bây giờ họ vẫn chưa bắt đầu phiên tòa nhưng một số người đã bị bỏ tù, phần lớn vẫn còn ở nơi tạm giữ.
Có người có quy chế tị nạn của Liên Hiệp Quốc, có người đang chờ đợi phỏng vấn và có người mới qua chưa có thẻ."
Những người bị bắt sắp tới đây có thể sẽ phải ra tòa, nộp tiền phạt khoảng 50 ngàn baht Thái, tức là khoảng 1500 đô la Mỹ, hoặc bị đưa vào trại tạm giam người nhập cư IDC.
Theo bà Grace Bùi sẽ rất khó để đưa những người bị giam ở trại này trở ra ngoài.
"Khi vào tù bình thường họ có thể ở một vài ngày , hay một hai tuần rồi mình nộp phạt cho họ ra, nhưng khi vào IDC thì rất khó ra, có những người phải ở cho đến khi có một nước thứ ba nhận họ mới được ra."
Cũng theo thông cáo của Human Rights Watch, đã có 34 người Thượng quốc tịch Campuchia bị đưa vào trung tâm giam giữ người nhập cư để chờ trục xuất. Hôm 29 tháng 8, chính quyền quân đội Thái đưa 38 người tị nạn Việt Nam đến tòa án quận Nonthaburi để xét xử nhưng không thành công do không có người phiên dịch ngôn ngữ tiếng Jarai.
Giám đốc ban Á Châu của tổ chức Theo dõi Nhân quyền chỉ trích việc Thái Lan đang giam giữ 50 trẻ em tị nạn và đang tìm kiếm quy chế tị nạn là "vi phạm các cam kết quốc tế" của Thái Lan, và yêu cầu chính phủ nước này trả tự do cho những trẻ em này ngay lập tức.
Việt Nam luôn phủ nhận việc đàn áp tôn giáo đối với đồng bào người Thượng ở Tây Nguyên và cho rằng “chỉ những kẻ chủ mưu phá rối trật tự, an toàn xã hội, bất chấp những lời khuyên răn, cảnh cáo, cố tình phạm pháp đến mức nghiêm trọng mới bị xử lý nghiêm minh theo pháp luật.”