Từ đầu tháng 12, trong một báo cáo của Bloomberg, hàng loạt thông tin về sự hợp nhất giữa Grab và Gojek liên tục xuất hiện cho thấy thương vụ này đang bước vào giai đoạn cuối. Trang tin Lexology loan tin vừa nói hôm 30/12.
Mặc dù cả hai công ty Grab và Gojek đều không được thành lập và đặt trụ sở chính tại Việt Nam, nhưng cả hai đều có công ty con và hoạt động kinh doanh đáng kể tại nước này và việc sáp nhập của họ ở cấp độ quốc tế sẽ có ảnh hưởng lớn đến thị phần của mỗi công ty tại Việt Nam.
Grab, dịch vụ đặt xe lâu đời nhất và lớn nhất tại Việt Nam, chiếm gần 75% thị phần trong khi Gojek cạnh tranh phần còn lại với khoảng 6 công ty khác.
Nếu việc sáp nhập được tiến hành, các câu hỏi đặt ra cho Việt Nam bao gồm điều gì sẽ xảy ra đối với các công ty con và tài sản của mỗi công ty tại đây.
Cách đây hơn hai năm, Quốc hội Việt Nam đã thông qua luật cạnh tranh mới, đưa ra các hướng dẫn để được chấp thuận trong trường hợp mua bán và sáp nhập xảy ra trong nước hoặc ảnh hưởng đến quốc gia. Theo đó, vì Grab có thị phần lớn áp đảo với doanh nghiệp xấp xỉ 2 tỷ USD, nên có khả năng chính phủ sẽ yêu cầu Grab và Gojek phải có sự chấp thuận của các cơ quan quản lý Việt Nam trước khi đóng thỏa thuận.
Đối với các công ty bắt buộc phải có sự chấp thuận của cơ quan quản lý nhà nước trước khi thực hiện các hoạt động sáp nhập, về mặt lý thuyết thuộc thẩm quyền xem xét của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia. Nhưng vì pháp nhân đó (Grab + Gojek) thực sự chưa được thành lập nên Cục Quản lý Cạnh tranh và Người tiêu dùng Việt Nam (VCCA) sẽ đảm nhận việc này.
Khi đưa ra quyết định chấp thuận, từ chối hoặc ra điều kiện trong một thương vụ sáp nhập lớn, VCCA sẽ xem xét ba yếu tố cụ thể của thương vụ gồm: Đánh giá khả năng gây ra tác động hạn chế cạnh tranh của việc sáp nhập và các biện pháp khắc phục; Đánh giá tác động tích cực của việc sáp nhập; và Đánh giá tổng thể khả năng gây tác động hạn chế cạnh tranh và khả năng gây tác động tích cực của việc sáp nhập để làm cơ sở xem xét, quyết định cho phép hay không.
Nếu Grab và Gojek sáp nhập thành công có thể tạo ra 16,7 tỷ USD doanh thu hàng năm và đạt mức định giá 72 tỷ USD vào năm 2025. Giới chuyên gia nhìn nhận thương vụ sáp nhập này phía thiệt thòi nhiều nhất có thể là người tiêu dùng và giới tài xế.
Cách nay vài năm, Grab đã mua lại toàn bộ hoạt động của Uber tại Đông Nam Á, và Uber có 27,5% cổ phần trong công ty Grab sau sáp nhập. Ủy ban Cạnh tranh và Người tiêu dùng Singapore phạt thương vụ Uber-Grab tại Đông Nam Á tới 9,5 triệu USD. Tại Philippines, ban đầu nước này đồng ý để hai bên sáp nhập với một số điều kiện liên quan tới giá và chất lượng dịch vụ. Nhưng sau hai tháng, vì Grab-Uber không thực hiện nên bị phạt gần 300.000 USD.