Uỷ hội Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế (USCIRF) sẽ tổ chức buổi điều trần về tình hình tự do tôn giáo Việt Nam trước chuyến thăm Hà Nội của Tổng thống Joe Biden.
Trong thông cáo phát đi ngày 1/9, USCIFR cho biết buổi điều trần trực tuyến về tự do tôn giáo ở Việt Nam và cách chính phủ Hoa Kỳ có thể làm việc với nhà nước Việt Nam về các vi phạm quyền tự do sẽ diễn ra ngày 7/9, ba ngày trước chuyến thăm của Tổng thống Biden tới Việt Nam.
USCIRF ghi nhận rằng Việt Nam vẫn gia tăng việc cưỡng bức từ bỏ đức tin cũng như đe dọa, giam giữ, và bỏ tù các nhà hoạt động và lãnh đạo tôn giáo. Ngoài ra, việc thực hiện lỏng lẻo Luật Tín ngưỡng và Tôn giáo 2018, đặc biệt ở các địa phương và cộng đồng tín ngưỡng thiểu số, đã cản trở việc thực hiện đầy đủ quyền tự do tôn giáo.
Buổi điều trần có sự góp mặt của Chủ tịch USCIRF Abraham Cooper, Phó chủ tịch Frederick A. Davie cùng tham luận đoàn. Thông cáo ghi rõ, tại buổi điều trần này, các nhân chứng sẽ nói về vi phạm tự do tôn giáo ở Việt Nam, bao gồm kinh nghiệm trực tiếp, và cũng sẽ thảo luận về các chính sách Hoa Kỳ có thể áp dụng để Việt Nam có thêm tự do tôn giáo.
Hôm 13/6 USCIRF ra thông báo về chuyến đến Việt Nam từ ngày 15-19/5 để đánh giá về tình hình tự do tôn giáo.
Phái đoàn có những cuộc làm việc tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh với giới chức Chính phủ, các cộng đồng tôn giáo, đại diện các tổ chức xã hội dân sự để thảo luận về những mối quan tâm về tình hình tự do tôn giáo ở Việt Nam.
Phó Chủ tịch Frederick A. Davie cho biết nguyên văn: “Trong khi USCIRF công nhận có những tiến triển tiệm tiến về tự do tôn giáo tại Việt Nam trong những năm qua, cơ quan này tiếp tục nhận thấy có những điểm quan ngại tồi tệ và đáng kể. Ủy hội đặc biệt quan ngại về những vụ bị cưỡng bức từ bỏ niềm tin mà ngày càng tăng trong năm qua; bản chất giới hạn của Luật Tín ngưỡng- Tôn giáo, tính chất phức tạp của luật này cũng như những quy định đăng ký nặng nề; và thực tế áp dụng Luật Tín ngưỡng- Tôn giáo không thống nhất, vênh nhau tại các nơi trên khắp cả nước…”
Thông cáo của USCIRF nêu ra quan ngại về hai dự thảo nghị quyết thực hiện Luật Tín ngưỡng- Tôn giáo đưa ra vào tháng 6/2022. Hai dự thảo này bị cho nếu được chuẩn thuận sẽ hạn chế thêm nữa quyền tự do tôn giáo tại Việt Nam.
Trong báo cáo thường niên năm 2023, USCIRF khuyến nghị xếp Việt Nam là Quốc gia cần quan tâm đặc biệt, vì vi phạm tự do tôn giáo nghiêm trọng, liên tục, và có hệ thống.
Từ tháng 2/2002, USCIRF đề nghị Chính phủ Hoa Kỳ đưa Việt Nam vào lại “Danh sách các nước cần đặc biệt quan tâm” (CPC) về tự do tôn giáo. Lý do được nêu rõ, dù có một số lĩnh vực tiến bộ đáng chú ý, nhưng những vi phạm có hệ thống, tiếp diễn và nặng nề” đối với tự do tôn giáo vẫn tiếp diễn.
Vào tháng 11/2022, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đưa Việt Nam vào “Danh sách Giám sát Đặc biệt” vì can dự hoặc dung dưỡng cho những vi phạm nghiêm trọng về tự do tôn giáo.