Chính phủ Việt Nam đặt ra mục tiêu từ nay đến tháng 5/2023 phải chấm dứt tình trạng tàu cá khai thác hải sản bất hợp pháp tại vùng biển nước ngoài, xử lý các vụ việc tàu cá bị nước ngoài bắt giữ, để gỡ bằng được “thẻ vàng” cảnh cáo của Châu Âu.
Đây là nội dung một quyết định vừa được Phó thủ tướng Trần Lưu Quang ký có tên gọi là “Kế hoạch hành động chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định”. Quyết định được đưa ra ngay trước chuyến đến thăm Việt Nam của Đoàn Thanh tra Ủy ban Châu Âu lần thứ tư dự kiến diễn ra vào tháng 4 năm nay.
Việt Nam bị Ủy ban Châu Âu (EC) rút “thẻ vàng” cảnh cáo về tình hình chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) vào năm 2017. Điều này đồng nghĩa với việc thủy hải sản xuất khẩu sang EU của Việt Nam bị kiểm soát 100% thay vì kiểm tra xác suất, tức doanh nghiệp bị mất nhiều chi phi phát sinh hơn. Nếu Việt Nam không kiên quyết xử lý vấn đề này thì thủy sản Việt Nam có thể phải đối mặt với “thẻ đỏ”, nghĩa là bị cấm xuất khẩu sang Châu Âu.
Theo quyết định mới, các bộ, ngành và địa phương phải rà soát, thống kê toàn bộ số lượng tàu cá, hoàn thành 100% việc đăng ký, đăng kiểm, đánh dấu tàu cá, cấp giấy phép khai thác thủy sản, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá (VMS) theo quy định.
Các đơn vị kiểm tra, kiểm soát 100% tàu cá xuất, nhập bến tại đồn/trạm biên phòng tuyến biển; kiểm tra tàu cá ra, vào tại cảng cá theo đúng quy định đảm bảo thiết bị VMS hoạt động liên tục 24/24 giờ từ khi tàu cá rời cảng đến khi cập cảng; theo dõi, giám sát 24/7 đối với 100% tàu cá hoạt động trên biển qua hệ thống giám sát tàu cá.
Các lô hàng của doanh nghiệp cần thực hiện xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đảm bảo 100% hồ sơ các lô hàng xuất khẩu sang thị trường châu Âu (EU) và các thị trường khác có yêu cầu truy xuất được nguồn gốc nguyên liệu thủy sản khai thác.
Theo thống kê của Cục Hải quan, hiện nay khối thị trường EU27 (Liên minh châu Âu gồm 27 nước thành viên) chiếm 12% giá trị xuất khẩu thủy sản của Việt Nam, đứng thứ tư sau Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, Hong Kong.
Theo thống kê của Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu thủy sản của Việt Nam đạt khoảng 11 tỷ đô la. Xuất khẩu thủy sản vào EU đạt khoảng 1,2 tỷ đô la.