Hôm 22/1, trong những bài phát biểu trước Đại Hội, bài nói chuyện của ông Bộ Trưởng Kế Hoạch Đầu Tư Bùi Quang Vinh được chú ý đến nhiều nhất, khi ông nói rằng đổi mới chính trị đi kèm với đổi mới kinh tế là điều hết sức cấp bách cho Việt Nam.
Trong bài nói chuyện được các đại biểu nhiệt liệt vỗ tay, ông Bộ Trưởng Vinh trình bày và chúng tôi xin được trích nguyên văn như sau: “Thực tế 5 năm qua, chúng ta đã tích cực đổi mới thể chế kinh tế và đạt một số kết quả nhất định. Nhưng đổi mới về chính trị thì hầu như chưa làm. Chính vì vậy, công cuộc đổi mới trong 5 năm qua chưa thực sự đem lại hiệu quả như mong muốn”.
Ông cũng nói, và chúng tôi xin tiếp tục trích dẫn nguyên văn, rằng “Một hệ thống chính trị phù hợp với nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung trước đây, đặc biệt trong hoàn cảnh chiến tranh nay không còn phù hợp nền kinh tế thị trường, thậm chí còn là rào cản, trở ngại cho sự phát triển”.
Một điểm đáng ghi nhận trong bài nói chuyện là sự kiện Ông Bộ Trưởng Kế Hoạch Và Đầu Tư đưa ra, cho hay thành quả của 30 năm đổi mới là tỷ lệ nghèo ở Việt Nam giờ chỉ cón 5%, mức thu nhập của người dân đã tăng, nhưng ông cho hay khi so sánh với những nước khác trong khu vực có cùng điều kiện phát triển như Việt Nam, thì điều không thể chối cãi được là họ tiến nhanh hơn, giầu mạnh hơn, trong khi Việt Nam đến giờ vẫn là một nước nghèo.
Vì vậy, ông Bộ Trưởng nhấn mạnh trong giai đoạn tới, việc đổi mới chính trị đồng bộ với đổi mới kinh tế là yêu cầu hết sức cấp bách, và đó là trách nhiệm của đảng.
Ông kêu gọi đảng và thành phần lãnh đạo phải tự đánh giá chính mình, phải hiểu đối mới chính trị đi đôi với đổi mới kinh tế là nhân tố tiên quyết, quan trọng nhất cho quá trình đổi mới tiếp theo. Ông nói rõ rằng làm điều này, Đảng sẽ lấy lại niềm tin trong nhân dân bằng tấm gương tự đổi mới và sự lãnh đạo hiệu quả đối với đất nước, dân tộc.
Dư luận chúng tôi ghi nhận được quanh việc này là những lời nhận định cho rằng ý kiến, kêu gọi của ông Bộ Trưởng Bùi Quang Vinh khác với điều ông Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng đưa ra trong bài diễn văn đọc hôm khai mạc Đại Hội Đảng.
Trong bài diễn văn đó, ông Tổng Bí Thư Đảng Cộng Sản Việt Nam nhấn mạnh vẫn theo đuổi tư tưởng Mác-Lê, vẫn bám sát với kinh tế xã hội chủ nghĩa, không nói gì đến đổi mới chính trị và kinh tế thị trường.