Giáo hội Phật giáo Việt Nam hôm 21/3 tuyên bố sẽ tinh gọn bộ máy, bỏ cấp huyện để phù hợp với quá trình tinh gọn bộ máy của Nhà nước đang diễn ra.
Báo Giác Ngộ của giáo hội được Nhà nước Việt Nam công nhận cho biết, thông báo này được Trưởng lão Hoà thượng Thích Thiện Nhơn - Phó Pháp chủ, Chủ tịch Hội đồng Trị sự nhấn mạnh tại Hội nghị sinh hoạt Giáo hội của các tỉnh phía Nam diễn ra tại TP. HCM vào ngày 21/3.
Việt Nam đang thực hiện một kế hoạch tinh gọn bộ máy lớn, sáp nhập các tỉnh, thành và bỏ cấp huyện theo chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam về “sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”.
Số tỉnh/thành của Việt Nam sau khi sắp xếp đã giảm từ 63 tỉnh/thành xuống còn 34 tỉnh/thành.
Chính phủ Việt Nam đưa ra kế hoạch hoàn thành toàn bộ việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trước ngày 30/6, đến ngày 30/8 các đơn vị được sáp nhập đi vào hoạt động, không còn đơn vị hành chính cấp huyện.
Theo chủ trương này, Giáo hội Phật giáo Việt Nam cũng đưa ra kế hoạch có văn bản hướng dẫn chính thức về việc sáp nhập và tinh gọn vào cuối tháng ba theo mô hình hai cấp gồm tỉnh và xã.
Báo Giác Ngộ dẫn lời Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Nhơn nhấn mạnh “Giáo hội hưởng ứng việc tinh gọn theo chủ trương của Nhà nước, sẽ không còn Giáo hội cấp huyện, thay vào đó sẽ có đại diện theo phường, xã để dễ quản lý.”
Theo Hiến chương Giáo hội Phật giáo Việt Nam sửa đồi năm 2023, hệ thống tổ chức Giáo hội gồm bốn cấp là Trung ương (Hội đồng Chứng minh và các cơ quan của Hội đồng chứng minh, Hội đồng Trị sự và các cơ quan của Hội đồng Trí sự); cấp tỉnh, thành (Chứng minh Ban Trị sự; Ban Trị sự và các cơ quan của Ban Trị sự); cấp quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương; cấp cơ sở (Ban Quản trị cơ sở tự viện).
Từ trong nước, nhà báo Nam Việt, cho rằng việc Giáo hội Phật giáo Việt Nam tinh gọn bộ máy theo chủ trương của Đảng và Nhà nước là minh chứng cho thấy tính không độc lập của tổ chức tôn giáo này:
“Việc Giáo hội Phật giáo Nhà nước tuyên bố tổ chức tinh gọn bộ máy theo chủ trương của chính quyền hiện nay thì đã tự mình bộc lộ cho thấy rằng đây không phải là một tổ chức tôn giáo thuần tuý mà hoàn toàn là một tổ chức chính trị khoác áo tín ngưỡng mà thôi.
Người ta dễ dàng nhìn ra rằng Giáo hội Phật giáo nhà nước đã trở thành một hệ thống chức sắc tay sai, chỉ thừa hành hoạt động theo tôn chỉ của Đảng Cộng sản.”
Nhà báo Nam Việt chỉ ra rằng các tôn giáo khác trong nước như Công giáo, Tin Lành hay Hoà Hảo, Cao Đài hiện không hưởng ứng việc tinh gọn bộ máy theo lời kêu gọi của Đảng Cộng sản.
Theo Sách Trắng tôn giáo của Việt Nam năm 2023, Việt Nam hiện có 26,5 triệu tín đồ tôn giáo. Phật giáo chiếm số lượng tín đồ đông nhất với trên 14 triệu tín đồ và 18.544 cơ sở thờ tự. Kế đến là Công giáo với trên bảy triệu tín đồ và 7.771 cơ sở thờ tự. Lần lượt xếp thứ ba và thứ tư về số lượng tín đồ là đạo Tin Lành và đạo Cao Đài.
Giáo hội Phật giáo được thành lập từ năm 1981 gần đây đang vấp phải nhiều chỉ trích từ người dân và các phật tử trong nước liên quan đến hiện tượng sư Thích Minh Tuệ - người tự nguyện tu theo 13 hạnh đầu đà của đức Phật nhưng không tự nhận mình là người của giáo hội.
Sư Thích Minh Tuệ đã đi bộ khắp Việt Nam nhiều lần trong sáu năm qua để khất thực và không nhận tiền. Hình ảnh vị sư khổ hạnh này đã truyền cảm hứng khiến nhiều người theo dõi và thậm chí cũng đi bộ hành theo ông nhưng đã khiến Giáo hội Phật giáo Việt Nam phải lên tiếng khẳng định ông không thuộc tổ chức này. Công an đã giải toán đoàn bộ hành của ông vào giữa năm ngoái và bắt ông ẩn tu cho đến khi ông rời nước để bộ hành đến Ấn Độ vào tháng 12 năm ngoái.
Hình ảnh của sư Thích Minh Tuệ đã khiến nhiều người dân so sánh ông với một số vị sư, chức sắc nổi tiếng trong Giáo hội Phật giáo Việt Nam mà họ cho là chỉ kêu gọi chúng sinh cúng dường, giảng dạy những điều sai trái.
Một phật tử trong nước giấu tên vì lý do an toàn, nhận xét với RFA:
“Với người dân và ngay cả phật tử thì Giáo hội Phật giáo Việt Nam hoàn toàn xa lạ, không có mối quan hệ nào. Tổ chức Giáo hội từ trung ương đến địa phương lập ra để quản lý tư tưởng chính trị và xét duyệt bổ nhiệm thăng chức cho các sư.”
Vì vậy, phật tử này cho rằng việc tinh gọn Giáo hội không chỉ gói gọn trong cấp huyện mà nên xoá bỏ cả hệ thống kiểm soát áp đặt này.
Đài nhà nước kêu gọi “xử lý” Youtuber đi theo sư Minh Tuệ
Sư Thích Minh Tuệ tự nguyện hay bị ép dừng bộ hành?
Thích Minh Tuệ: ba đối tượng bị ngăn cản