Ủy hội Tự do Tôn giáo Quốc tế, cơ quan thuộc chính quyền liên bang Hoa Kỳ, hôm 25 tháng 3 đã công bố phúc trình thường niên về tình hình tự do tôn giáo trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam.
Đây là cơ quan có chức năng theo dõi và đánh giá độc lập những quan ngại về quyền tự do tôn giáo trên thế giới, và tư vấn chính sách cho chính quyền Mỹ trong lĩnh vực ngoại giao, đặc biệt là với những nước nơi tình hình tự do tôn giáo được cho là có vấn đề.
Tự do tôn giáo cũng là vấn đề được chính quyền của Tổng thống Donald Trump coi trọng. Phó Tổng thống JD. Vance đã có phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh về Tự do Tôn giáo Quốc tế diễn ra ở thủ đô Washington hồi tháng 2 năm 2025.
Trong bản báo cáo thường niên năm nay, Việt Nam được xếp vào nhóm được cần được quan tâm đặc biệt.
Những quan ngại liên quan đến tự do tôn giáo ở Việt Nam được nêu gồm kiểm soát hoạt động của các tôn giáo bằng luật pháp, đàn áp những nhóm tôn giáo thiểu số, và sử dụng những tổ chức tôn giáo quốc doanh để độc quyền quản lý tín đồ.
Báo cáo còn nêu bật nhiều trường hợp được cho là nạn nhân của chính sách đàn áp tôn giáo, gồm ông Lê Tùng Vân của Thiền Am Bên Bờ Vũ trụ, hai nhà hoạt động người Khmer Krom gồm Thạch Cương và Tô Hoàng Chương, tín đồ đạo Tin Lành Nay Y Blang, và nhiều cá nhân khác.
Những người này đều đang bị giam giữ vì các bản án khác nhau, nhưng theo Ủy hội Tự do Tôn giáo Quốc tế, họ đều bị nhắm tới do niềm tin tôn giáo. Tổ chức này cho biết, có tổng cộng 81 người hiện đang bị giam giữ trong các nhà tù ở Việt Nam vì lý do tôn giáo.
Nhà nước Việt Nam vẫn nhất quán bác bỏ các cáo buộc về sự tồn tại của tù nhân tôn giáo.
Ngoài bắt giam, chính quyền Việt Nam còn bị cáo buộc đã thực hiện tra tấn, ép bỏ đạo, và sách nhiễu những tín đồ của các tôn giáo không được nhà nước công nhận.
Với việc cho Việt Nam vào nhóm cần được quan tâm đặc biệt, Ủy hội Tự do Tôn giáo Quốc tế đã đưa ra hàng loạt đề nghị đến chính quyền Mỹ, trong vấn đề bang giao với quốc gia Đông Nam Á.
Các đề nghị bao gồm không công nhận tư cách nền kinh tế thị trường của Việt Nam nếu không có những cải thiện về tình hình tự do tôn giáo, vận động chính phủ Việt Nam sửa Luật Tín ngưỡng, Tô giáo có hiệu lực năm 2018, và đề nghị chính phủ Mỹ ra luật để ép chính phủ Việt Nam cải thiện tình hình nhân quyền.
Phía chính quyền Việt Nam vẫn chưa có phản ứng chính thức nào đối với báo cáo của Ủy hội Tự do Tôn giáo Quốc tế.