Gia Minh, phóng viên đài RFA
Lâu nay tình hình xuất khẩu lao động trong nước gặp nhiều tai tiếng. Tình trạng ‘mang con bỏ chợ’ hay trốn hợp đồng khá phổ biến khiến các nước nhận lao động Việt Nam rất đau đầu, đến nỗi có nước ban hành lệnh ngưng ký kết thêm hợp đồng nhận lao động Việt Nam.
Có nước muốn giảm thiểu những vấn đề lâu nay, đưa ra đề xuất cùng phía cơ quan chức năng Việt Nam để cải thiện tình hình đó, chẳng hạn như tuyển lao động qua Internet. Vậy Hà Nội đón nhận những đề nghị đó ra sao? Trong phần sau, mời quí vị cùng Gia Minh theo dõi một thái độ từ phía cơ quan chức năng Việt Nam trong vấn đề liên quan.
Tin trong nước cho hay cách đây chừng hơn một tháng phía Bộ Lao động Hàn Quốc, nước đứng hàng thứ hai thu nhận lao động xuất khẩu Việt Nam, có đề xuất cùng Bộ Lao động- Thương Binh và Xã hội Việt Nam là họ sẽ giúp xây dựng trang web tuyển dụng lao động đi làm việc tại Xứ Hàn.
Theo phía Hàn Quốc thì trang web đó sẽ có chức năng giúp cho người có nhu cầu đăng ký trực tiếp để được thi nhận chứng chỉ tiếng Hàn, cũng như tham gia dự tuyển sang Hàn quốc làm việc mà không phải qua bất cứ khâu trung gian nào như hiện nay. Hiện nay hai nước Thái Lan và Philippines đã áp dụng việc tuyển lao động sang Hàn Quốc qua Internet và kết quả rất tốt.
Tuy nhiên, vào đầu tuần này, người đứng đầu Cục Quản lý Lao động ngoài nước là ông Nguyễn Thanh Hoà, trong trả lời phỏng vấn mạng tin nhanh Việt Nam, Việt NamExpress lên tiếng bác bỏ đề nghị đó. Ông cũng cho biết hai bộ Ngoại giao và Lao động- Thương Binh- Xã hội của Việt Nam đã mời đại sứ Hàn Quốc đến nói rõ quan điểm của Hà Nội không ủng hộ biện pháp tuyển lao động qua Internet. Vào ngày 10 tháng 9, phái đoàn Việt Nam sang làm việc với phía Hàn Quốc về vấn đề này.
Theo ông Hoà thì cách làm hiện nay vẫn có kết quả tốt. Ông cho rằng tỉ lệ bỏ trốn rất thấp cho thấy tính hiệu quả của cách làm của Hà Nội. Tuy vậy thực tế vấn đề lao động Việt Nam tại Hàn Quốc bỏ trốn được một linh mục đang giúp cho người Việt tại đó cho biết: "60% sau khi hoàn thành hợp đồng đều bỏ trốn ra 'lưu vong'."
Còn ông Nguyễn Thanh Hoà để bảo vệ cho quan điểm không tuyển lao động qua Internet thì lập luận rằng lao động xuất khẩu của Việt Nam có đến 60% là từ nông thôn và số này ít có khả năng tiếp cận với Internet, nên nếu tuyển qua phương tiện đó thì họ bị thiệt thòi.
Trong khi đó, ông Hoà lại nói lao động sang Hàn quốc theo luật cấp phép lao động hiện nay chủ yếu là học sinh các trường nghề và bộ đội xuất ngũ. Như vậy, trong một cuộc phỏng vấn mà câu trả lời lại không nhất quán. Trung tâm xuất khẩu lao động ngoài nước thuộc Cục mà ông đang đứng đầu làm công tác xét duyệt hồ sơ và làm thủ tục cho lao động xuất ngoại.
Theo ông làm thế thì quản lý được người đi và sang đó làm gì. Ông cho rằng nếu tuyển qua Internet thì không kiểm soát được và như thế có người ra đi chỉ muốn sang đó ăn chơi, hay con em nghiện hút được bố mẹ cho đi để trốn xã hội.
Ông Nguyễn Thanh Hoà cũng bác bỏ việc cho thi lấy chứng chỉ tiếng Hàn qua Internet vì theo ông làm thế sẽ tạo ra tình trạng nhiều người đổ xô đi học tiếng Hàn; rồi nếu không trúng tuyển đi lao động thì uổng phí.
Tuy nhiên ngay cả những người lâu nay đi theo diện xuất khẩu lao động qua các kênh chính thức của nhà nước thì tiếng Hàn của họ chẳng là bao như nhận xét của vị linh mục ở Hàn Quốc: "Tiếng Hàn của công nhân xuất khẩu lao động Việt Nam kém lắm, ở Việt Nam họ chỉ được học tí chút thôi."
Ngay sau khi có ý kiến của ông Nguyễn Thanh Hoà, Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước, thì một độc giả của báo mạng Việt NamExpress đã có bài viết đăng ngày mùng 7 tháng Chín, cho rằng những lý lẽ mà ông Hoà đưa ra là không thuyết phục.
Người gửi bài có tên Mai Hải Triều cho rằng hiện nay nhà nước đang xây dựng chính phủ điện tử, các ban ngành như Bộ Kế hoạch- Đầu Tư, Tổng cục Hải quan cũng đang xúc tiến việc đăng ký kinh doanh qua mạng và thông quan điện tử.
Theo độc giả Mai Hải Triều thì việc có trang web tuyển dụng lao động sẽ kích thích các bạn trẻ, đặc biệt là từ vùng nông thôn, tìm hiểu Internet.
Điểm mà bạn nhấn mạnh là tuyển dụng lao động qua Internet sẽ minh bạch và giúp giảm rất nhiều khoản tiêu cực phí mà người muốn đi lao động nước ngoài phải chi cho nhiều nơi.
Vị linh mục người Việt tại Hàn Quốc cho biết về tình trạng của người xuất khẩu lao động Việt Nam mà ông được biết, cũng như so sánh với cách làm của nước khác: "Số tiền để qua đây quá lớn nên ai sau một thời gian cũng phải trốn. Philippines làm công tác tuyển rất tốt."
Chính ông Cục Trưởng Nguyễn Thanh Hoà thừa nhận vẫn có tiêu cực trong lĩnh vực kinh doanh xuất khẩu lao động, vì nhiều người luồn lách chính sách để kiếm chác. Việc truy lùng những kẻ đó thì ông cho là khó, vì loại tội danh này không dễ phát hiện.