សហជីពកម្មករមួយចំនួន រកឃើញថា ថ្វីត្បិតតែកម្ពុជាមានច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារ និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការ ដែលតម្រូវឱ្យក្រុមហ៊ុន និងសហគ្រាសនានាទទួលយកជនពិការចូលធ្វើការក្តី ក៏បច្ចុប្បន្ននៅតាមរោងចក្រ និងសហគ្រាសជាច្រើនគឺមានជនពិការធ្វើការចំនួនតិចតួចនៅឡើយ។
បញ្ហានេះធ្វើឱ្យជនពិការជាច្រើន នៅតែគ្មានការងារធ្វើ ហើយខ្លះបានដើរសុំទាន ខ្លះច្រៀងនៅតាមចិញ្ចឹមផ្លូវ និងខ្លះទៀតត្រូវរស់នៅគ្មានទី ជម្រកសមរម្យ គ្មានប្រាក់កម្រៃប្រចាំថ្ងៃនិងគ្មានអាហារទទួលទានគ្រប់គ្រាន់ជាដើម។
ក្រុមសហជីពកម្មករស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀតទៅលើជនពិការ ដោយជំរុញឱ្យក្រុមហ៊ុន និងសហគ្រាសនានា ត្រូវទទួលយកជនពិការចូលធ្វើការដើម្បីបានប្រាក់កម្រៃសមរម្យជួយដល់ជីវភាពផងនិងលើកកម្ពស់ដល់សិទ្ធិជនពិការផង។
ពិការជាច្រើនរស់នៅក្នុងស្ថានភាពលំបាក ខ្លះដើរសុំទាន ខ្លះទៀតដើរច្រៀងតាមចិញ្ចើមផ្លូវ
ប្រធានសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ លោក វន់ ពៅ មានប្រសាសន៍ថាបច្ចុប្បន្ននេះលោកឃើញជនពិការជាច្រើនកំពុងរស់នៅក្នុងស្ថានភាពលំបាក គឺខ្លះដើរសុំទាន ខ្លះទៀតដើរច្រៀងតាមចិញ្ចើមផ្លូវក្នុងទីក្រុង ដើម្បីរកប្រាក់កម្រៃយកទៅដោះស្រាយជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ។ លោកថា បញ្ហាទាំងនេះបណ្ដាលមកពីជនពិការជាច្រើនគ្មានការងារធ្វើ។ លោក វន់ ពៅ ឱ្យដឹងទៀតថា បច្ចុប្បន្នក្នុងសមាគមប្រជាធិបតេយ្យឯករាជ្យនៃសេដ្ឋកិច្ចក្រៅប្រព័ន្ធ របស់លោក ដែលមានសមាជិកចំនួនជាង ២ម៉ឺន ២ពាន់នាក់ គឺមានជនពិការប្រមាណ ៣០ភាគរយ ដែលរកកម្រៃពីការធាក់ស៊ីក្លូ រត់ម៉ូតូឌុបនិងរត់រ៉ឺម៉កជាដើម។
លោក វន់ ពៅ៖«តាមការអង្កេតរបស់ខ្ញុំ ឃើញថា ស្ថានភាពរបស់ជនពិការមិនទាន់ប្រសើរនៅឡើយទេ ដោយសារតែឃើញមានជនពិការជាច្រើននៅតែច្រៀងសុំទាននៅតាមចិញ្ចឹមផ្លូវនៅឡើយ ហើយអ្នកខ្លះទៀតរស់នៅលំបាកវេទនាគ្មានទីពឹង។ វាលំបាកខ្លាំងមែនទែនតាមការមើលឃើញរបស់ខ្ញុំ ហើយអ្នកពិការដែលមានប្រាក់ខែភាគច្រើនគឺជាក្រុមយោធិនពិការ ដែលគាត់ធ្លាប់ធ្វើទាហាន ប៉ូលិសជាដើម ដែលធ្លាប់មានឈ្មោះនៅក្នុងបញ្ជីក្របខណ្ឌរបស់រដ្ឋ»។
ស្រដៀងគ្នានេះ ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា លោក គង់ អាទិត្យ យល់ថា ថ្វីត្បិតតែបច្ចុប្បន្នមានរោងចក្រធំៗមួយចំនួនបានទទួលយកជនពិការចូលធ្វើការ ទៅតាមច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារនិងលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការក្តី ក៏ចំនួនជនពិការនៅតាមកន្លែងការងារផ្សេងៗ គឺតិចតួចនៅឡើយ។ លោកថា សហជីពរបស់លោកដែលមានកម្មកររាប់ពាន់នាក់ កំពុងធ្វើការក្នុងរោងចក្រចំនួន៥០ គឺឃើញមានជនពិការតិចតួចនៅឡើយ ក្នុងចន្លោះពី ៣ទៅ ៥ភាគរយប៉ុណ្ណោះ។
លោក គង់ អាទិត្យ ស្នើឱ្យក្រសួងសង្គមកិច្ចអតីតយុទ្ធជន និង យុវនីតិសម្បទា និងក្រសួងការងារបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈជាដើម គួរជំរុញក្រុមហ៊ុនឱ្យទទួលយកជនពិការចូលធ្វើការបានច្រើនថែមទៀត។
លោក គង់ អាទិត្យ៖«ការផ្ដល់ការងារជូនជនពិការគឺជាការផ្ដល់នូវជីវភាពជូនពួកគាត់ឱ្យរស់នៅប្រសើរ ក៏ប៉ុន្តែក្រសួងពាក់ព័ន្ធរបស់រដ្ឋក៏ដូចជាដៃគូសហការ គួរតែផ្ដល់ជំនាញជូនជនពិការទាំងឡាយជាមុនសិន ពីព្រោះនៅតាមរោងចក្រ គេមិនអាចមិនអាចទទួលយកអ្នកដែលមិនចេះអ្វីសោះទៅធ្វើការបានទេ។ ដូច្នេះជំហានទី១គឺត្រូវផ្ដល់ជំនាញដល់ជនពិការជាមុន ហើយទី២គឺជំរុញទៅតាមកិច្ចព្រមព្រៀងដោយមានកម្មវិធីផ្សេងៗ ដើម្បីលើកទឹកចិត្តឱ្យខាងក្រុមហ៊ុន ដែលសុខចិត្តទទួលយកជនពិការ ឱ្យធ្វើការនោះជាដើម»។
ជនពិការខ្លះអស់សង្ឃឹមហើយបាក់ទឹកចិត្តផឹកស្រានិងឈឺស្លាប់ក៏មាន
ការស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលយកចិត្តទុកដាក់ផ្ដល់ការងារជូនជនពិការឱ្យបានច្រើននេះ គឺបន្ទាប់ពីជនពិការមួយចំនួនត្អូញត្អែរពីការលំបាកចំពោះជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគាត់ រហូតដល់អ្នកខ្លះអស់សង្ឃឹមហើយបាក់ទឹកចិត្តផឹកស្រានិងឈឺស្លាប់ក៏មាន។
ជនពិការដៃឆ្វេងម្ខាងនិងភ្នែកខាងស្ដាំដោយសារគ្រាប់មីនម្នាក់ នៅស្រុកស្វាយលើ ខេត្តសៀមរាប លោក ចាន់ បូរ បានត្អូញត្អែរថា បច្ចុប្បន្នលោកនិងក្រុមគ្រួសារ កំពុងរស់នៅក្នុងស្ថានភាពពិបាកខ្លាំងដោយធ្វើចំការដាំដំឡូងមី ក៏ប៉ុន្តែពេលដំឡូងបានផល បែរជាលក់បាន១គីឡូក្រាមតម្លៃ ១០០រៀលប៉ុណ្ណោះ។ លោកបញ្ជាក់ទៀតថា ថ្វីត្បិតតែរូបលោកជាជនពិការដោយសារសង្គ្រាម ក៏ប៉ុន្តែមិនធ្លាប់បានទទួលប្រាក់ឧបត្ថម្ភពីរដ្ឋាភិបាលដូចជនពិការដទៃទៀតឡើយ។ បច្ចុប្បន្នលោក ចាន់ បូរ និងគ្រួសារកំពុងរស់នៅក្នុងស្ថានភាពក្រីក្រខ្លាំង ។
លោក ចាន់ បូរ៖«កាលណាខ្លួនជាមានសុខភាពល្អក៏ដើររកស៊ីឈ្នួលគេ ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលឈឺក៏ដេកនៅតែផ្ទះ អត់មានរកអ្វីបានទាំងអស់។ រាល់ថ្ងៃពេលយប់ឡើងនាំគ្នាដើរឆ្លុះកូនកង្កែបព្រៃតូចៗ ដាក់អង្គប់កណ្ដុរ។ បើមិនបានដើររកទេ គឺមិនមានម្ហូបសម្រាប់ហូបជាមួយបាយទេ»។
កន្លងមកសមត្ថកិច្ចរដ្ឋាភិបាល ក៏ធ្លាប់ចាប់ខ្លួនជនពិការម្នាក់នៅខេត្តតាកែវ លោក ភុន យុទ្ធ ដាក់ពន្ធនាគារដោយសារតែការបញ្ចេញមតិរិះគន់រដ្ឋាភិបាលនៅតាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកដែរ។ បញ្ហានេះក្រៅពីធ្វើឱ្យជនពិការព្រាត់ប្រាស់ពីគ្រួសារ ក៏កំពុងធ្វើឱ្យប្រពន្ធនិងកូនស្រីម្នាក់អាយុ១០ឆ្នាំ កំពុងប្រឈមនិងបញ្ហាជីវភាពខ្វះខាតយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដែរ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញបញ្ហាទាំងនេះ ពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងសង្គមកិច្ចអតីតយុទ្ធជននិងយុវនីតិសម្បទា លោក តូច ចាន់នី និងពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារបណ្ដុះបណ្ដាលវិជ្ជាជីវៈ លោក កត្តា អ៊ន បាននៅឡើយនៅថ្ងៃទី១២ខែមីនា។
ក៏ប៉ុន្តែកាលពីថ្ងៃទី២៨ខែកុម្ភៈ ប្រតិភូរបស់ក្រសួងសង្គមកិច្ច អតីតយុទ្ធជននិងយុវនីតិសម្បទាបានជួបពិភាក្សាការងារជាមួយមន្ត្រីនៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា(CDC) ក្នុងបំណងឱ្យជួយជំរុញដល់អ្នកវិនិយោគទុននានានៅកម្ពុជា ចូលរួមអនុវត្តច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារនិងលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការឱ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។ ក្រសួងសង្គមកិច្ចអតីតយុទ្ធជននិងយុវនីតិសម្បទា ក៏បានសំណូមពរឱ្យក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា ជួយជំរុញអ្នកវិនិយោគទុន និយោជក ដែលជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន រោងចក្រ សហគ្រាស គ្រឹះស្ថាននិងវិស័យឯកជននានា ចូលរួមអនុវត្តច្បាប់និងជ្រើសរើសជនពិការ ចូលបម្រើការងារយ៉ាងហោចណាស់ក៏ក្នុងអត្រាកំណត់១ភាគរយ។
អត្ថបទដែលទាក់ទង៖
[ ជនពិការ ជួបបញ្ហាលំបាកច្រើនអំឡុងវិបត្តិកូវីដ-១៩Opens in new window ]
[ យុវជនពិការព្រួយបារម្ភរឿងអត់ការងារធ្វើOpens in new window ]
[ ជនពិការស្នើសុំបណ្ដាញផ្សព្វផ្សាយបើកទូលាយសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានOpens in new window ]
ផ្អែកតាម ច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារនិងលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការ ដែលអនុម័តឱ្យប្រើប្រាស់កាលពីឆ្នាំ២០០៩ ត្រង់មាត្រាទី៣៤ ចែងថា នីតិបុគ្គលដែលជ្រើសរើសកម្មករ និយោជិតធ្វើការ ត្រូវទទួលយកជនពិការឱ្យចូលធ្វើការដូចមានចែងនៅក្នុងច្បាប់តាមអត្រាកំណត់ឱ្យបានសមស្រប ។
ប្រធានសមាគមជនពិការអង្គរ លោក សេម សុវន្ថា យល់ថា បើទោះបីជាកម្ពុជាមានច្បាប់ចែងដូចនេះក្តី ក៏បច្ចុប្បន្នលោកសង្កេតឃើញថានៅតាមក្រុមហ៊ុន រោងចក្រ សហគ្រាសជាច្រើននៅតែមិនផ្ដល់ឱកាសការងារឱ្យបានទូលំទូលាយដល់ជនពិការទេ។ លោក សេម សុវន្ថា បញ្ជាក់ទៀតថា ថ្វីត្បិតតែជនពិការជាច្រើន មិនមានជំនាញនិងសមត្ថភាពគ្រប់គ្រាន់ធ្វើការជាអ្នកគ្រប់គ្រង ហើយធ្វើបានតែការងារប្រើកម្លាំងក៏ដោយ ឱ្យតែក្រុមហ៊ុននានាផ្ដល់ការងារ នោះគឺជាការជួយដ៏វិសេសវិសាលសម្រាប់ជនពិការទៅហើយ។
លោក សេម សុវន្ថា៖«ខ្ញុំសំណូមពរទៅរដ្ឋាភិបាល ឱ្យជំរុញធ្វើយ៉ាងណាបង្កើតជាកន្លែងការងារសម្រាប់ជនពិការតែម្ដងវាប្រសើរជាងចាំក្រុមហ៊ុនផ្ដល់ការងារ។ ឬក៏រដ្ឋាភិបាលរកវិធីណា ដើម្បីជំរុញឱ្យក្រុមហ៊ុន រោងចក្រសហគ្រាសមួយចំនួនបានផ្ដល់ឱកាសការងារដល់ជនពិការ។ សំខាន់បំផុតគឺនៅពេលដែលរោងចក្រសហគ្រាសបើកដំណើរការ គឺត្រូវទុកការងារមួយចំនួនដែលអ្នកពិការអាចធ្វើបាន មកឱ្យជនពិការនោះគឺជាការប្រសើរណាស់។ ឱ្យតែផ្ដល់ការងារប៉ុណ្ណឹងដល់ជនពិការ គឺជនពិការមិននៅឯកោទៀតទេ»។
របាយការណ៍របស់រដ្ឋាភិបាលឱ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្ននេះកម្ពុជាមានជនពិការអាយុចាប់ពី ៥ឆ្នាំឡើងចំនួនជិត ៧០ម៉ឺន (៦៨៩,៤៥៧) នាក់ ស្មើនិង៤,៩% នៃចំនួនពលរដ្ឋសរុប។ របាយការណ៍ឱ្យដឹងដែរថា ពលរដ្ឋដែលធ្លាក់ខ្លួនជាជនពិការ ខ្លះបណ្ដាលមកពីជំងឺខ្វះអាហារូបត្ថម្ភ ដំណពូជ គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ គ្រោះថ្នាក់ដោយសារមីន និងយុទ្ធភណ្ឌមិនទាន់ផ្ទុះ អំពើហិង្សា គ្រោះមហន្តរាយ និងចាស់ជរាជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។