Vitamin D còn là một kích thích tố
Bây giờ chúng ta hãy cùng tái ngộ với Bác sĩ Trần Văn Sáng ở Hoa Kỳ.
BS Trần Văn Sáng : Vitamin D là một loại vitamin rất đặc biệt. Như chúng ta đã nói qua lần trước, vitamin là một chất có hàm lượng rất nhỏ mà cơ thể không thể tự tạo ra được mà phải nhờ những nguồn từ bên ngoài. Vitamin D cũng là một trong những vitamin hoà tan trong chất béo, đó là A, D, E và K. Nhưng sự khác biệt của vitamin D là không những đây là một vitamin mà còn là một kích thích tố (hormon) nữa. Hormon là chất có thể tạo ra từ một cơ quan ở trong cơ thể và từ đó nó được chuyển đến các cơ quan khác trong máu để giúp các cơ quan đó hoạt động.
Nhưng sự khác biệt của vitamin D là không những đây là một vitamin mà còn là một kích thích tố (hormon) nữa. Hormon là chất có thể tạo ra từ một cơ quan ở trong cơ thể và từ đó nó được chuyển đến các cơ quan khác trong máu để giúp các cơ quan đó hoạt động.
Bác sĩ Trần Văn Sáng
Vitamin D là một trong những vitamin đặc biệt tại vì cơ thể có thể tổng hợp từ ánh sáng mặt trời từ lớp da. Chính vì vậy nó có những cái đặc biệt hơn tất cả những loại vitamin khác.
Vitamin D có nhiều tên khác nhau, gọi là vitamin D1, D2, D3, D4, D5 v.v. nhưng cái chính chúng ta phải nhớ là D2 và D3 . D2 phát xuất từ nguồn thực vật, D3 phát xuất từ nguồn động vật, và được tổng hợp bằng da của con người.
Trà Mi : Bác Sĩ nói vitamin D đặc biệt hơn những vitamin khác, vậy xin được hỏi một cách cụ thể là những lợi ích của vitamin đối với sức khoẻ của con người ra sao ? Xin Bác Sĩ phân tích rõ ràng thêm.
BS Trần Văn Sáng : Khoảng năm 1892 các khoa học gia người Anh đã nhận thấy có sự liên hệ giữa bệnh ốm còi trẻ em và ánh sáng mặt trời. Khi trẻ bị ốm còi được đưa ra ngoài nắng thì người ta thấy tỷ lệ ốm còi bị ít hơn. Sau đó nhiều nhà quan sát khác cũng thấy là những con dê nuôi trong nhà thì xương bị mềm hơn dê ngoài đồng.
Nhưng qua nhiều tiến trình nghiên cứu khác nhau thì người ta thấy vitamin D ngoài vấn đề giúp chữa bệnh ốm còi tại vì vitamin rất là quan trọng trong sự hấp thụ chất calcium và phosphore tức là hai chất chính để tạo ra xương, và chính vì vậy mà vitamnin rất là quan trọng cho độ cứng của xương.
Bác sĩ Trần Văn Sáng
Đến năm 1918 một bác sĩ người Anh mới tìm thấy là sử dụng dầu cá sẽ chữa thành công bệnh ốm còi xương cho trẻ con. Sự nghiên cứu đó dần dần đưa tới kết quả là người ta tìm thấy vitamin D.
Nhưng qua nhiều tiến trình nghiên cứu khác nhau thì người ta thấy vitamin D ngoài vấn đề giúp chữa bệnh ốm còi tại vì vitamin rất là quan trọng trong sự hấp thụ chất calcium và phosphore tức là hai chất chính để tạo ra xương, và chính vì vậy mà vitamnin rất là quan trọng cho độ cứng của xương.
Đó là điểm thứ nhứt. Ngoài ra nó cũng ảnh hưởng lên những cơ bắp, tới độ mạnh của những cơ bắp, bắp thịt, vân vân, mà nếu thiếu thì nó sẽ đưa tới sự mệt mỏi và người bệnh cảm thấy dễ bị mệt hơn những người khác.
Nhưng gần đây người ta thấy vitamin D không những có nhiệm vụ chính trong việc tạo xương mà nó còn có tầm hết sức quan trọng trong vấn đề giúp tăng cường sự miễn nhiễm của cơ thể. Miễn nhiễm có nghĩa là khả năng đề kháng của cơ thể đối với bệnh tật.
Và người ta đã quan sát thấy điều này khi chữa bệnh những người bị lao phổi. Thời xa xưa chưa có thuốc trị bệnh lao, người ta thấy những người ra ngoài nắng thì tỷ lệ giảm bệnh lao cao hơn những người luôn luôn ở trong nhà và tránh ánh nắng mặt trời. Chính vì vậy mà những nghiên cứu cho thấy thực sự vitamin D có tác dụng tăng cường sức miễn nhiễm của cơ thể đối với bệnh tật.
Nhưng gần đây người ta thấy vitamin D không những có nhiệm vụ chính trong việc tạo xương mà nó còn có tầm hết sức quan trọng trong vấn đề giúp tăng cường sự miễn nhiễm của cơ thể. Miễn nhiễm có nghĩa là khả năng đề kháng của cơ thể đối với bệnh tật.
Bác sĩ Trần Văn Sáng
Cái sau cùng là ảnh hưởng của vitamin D trên sự giảm tỷ lệ bệnh tiểu đường. Người ta đã quan sát khoảng 10.366 trẻ em tại Phần Lan được cho uống khoảng 2.000 IU vitamin D mỗi ngày và theo dõi gần khoảng 30 năm thì thấy trong số những đứa trẻ đó được uống vitamin D như vậy thì thấy tỷ lệ bệnh tiểu đường loại 1 giàm được 80%. Còn riêng ở người lớn, nếu cho calcium vào vitamin D với liều lượng 800IU thì người ta thấy tỷ lệ giảm nguy cơ bị bệnh tiểu đường loại 2 xuống được khoảng 30%.
Liều lượng vitamin D cần thiết
Trà Mi : Với những lợi ích hết sức quan trọng như vậy, xin được hỏi Bác Sĩ rõ hơn là liều lượng vitamin D cần thiết mỗi ngày đối với từng lứa tuổi (tre em, người lớn, người cao niên) thì như thế nào ?
BS Trần Văn Sáng : Ở trẻ con cho tới 12 tuổi thì cần liều lượng khoảng 200 IU mà thôi. Từ tuổi 12 cho tới tuổi 50 thì cơ thể cần nhiều hơn một chút, khoảng từ 200 cho tới 300 IU. Nhưng nếu qua tuổi 50 rồi, tới tuổi 70 thì sẽ cần liều caơ hơn, khoảng 400 IU. Còn trên 70 tuổi thì cần 700 IU. Nói chung, chúng ta chỉ cần nhớ liều trung bình mà chúng ta cần là khoảng 400 IU mỗi ngày mà thôi. Dù rằng hiện nay có những nghiên cứu cho thấy là nếu chúng ta dùng liều cao hơn, khoảng 800 IU, thì có thể sẽ có nhiều kết quả tốt hơn là dùng liều trung bình.
Nói chung, chúng ta chỉ cần nhớ liều trung bình mà chúng ta cần là khoảng 400 IU mỗi ngày mà thôi. Dù rằng hiện nay có những nghiên cứu cho thấy là nếu chúng ta dùng liều cao hơn, khoảng 800 IU, thì có thể sẽ có nhiều kết quả tốt hơn là dùng liều trung bình.
Bác sĩ Trần Văn Sáng
Trà Mi : Nói tới các đơn vị khoa học như vậy thì có thể thính giả bình dân khó hiểu. Hồi này Bác Sĩ nói là vitamin D có mặt trong các thực phẩm động vật, thực vật và nó được tổng hợp dưới da qua ánh nắng mặt trời. Xin hỏi Bác Sĩ là những thực phẩm tiêu biểu nào có chứa nhiều vitamin D nhất?
BS Trần Văn Sáng : Thực sự nếu chúng ta ăn nhiều loại thực phẩm thì ít khi nào chúng ta bị thiếu vitamin D dù thực phẩm đó có nhiều hay ít, nhưng điều chúng ta cần nhớ vitamin D là loại hoà tan trong chất béo, thành ra tất cả những thực phẩm nào béo thì thường thường có nhiều vitamin D.
Và nguồn quan trọng nhứt là những loại gan, từ gan cá, gan heo, gan bò, v.v. có rất nhiều hàm lượng vitamin D trong đó. Một số thực phẩm khác như sữa, những phó sản của sữa cũng có vitamin D nhưng hàm lượng ít hơn trong gan. Hiện nay người ta đã tìm cách bổ sung vitamin trong thực phẩm, kể cả sữa cũng có thêm vitamin D, để người tiêu thụ có thể có được đầy đủ lượng vitamin D.
Điều quan trọng nhứt mà ta cần nhớ, thực sự không tốn kém gì cả, là dưới ánh nắng mặt trời thì vitamin D sẽ được tổng hợp dưới da, cho nên chúng ta cần ra ánh nắng, cần phơi nắng. Đó là điều quan trọng nhứt. Chúng ta nên làm điều đó tối thiểu là 2 lần trong một tuần lễ, mỗi lần tối thiểu 30 phút. Như vậy là chúng ta tạm tự cung cấp đủ vitamin D cần thiết .
Dưới ánh nắng mặt trời thì vitamin D sẽ được tổng hợp dưới da, cho nên chúng ta cần ra ánh nắng, cần phơi nắng. Đó là điều quan trọng nhứt. Chúng ta nên làm điều đó tối thiểu là 2 lần trong một tuần lễ, mỗi lần tối thiểu 30 phút.
Bác sĩ Trần Văn Sáng
Trà Mi : Sau khi tìm hiểu được nguồn cung cấp vitamin D rồi, xin trở lại câu hỏi về liều lượng vitamin D cho mỗi ngày. Nếu chúng ta có thể quy ra một cách cụ thể bằng thực phẩm thì lượng vitamin D cần thiết trong mỗi loại thực phẩm bao nhiêu là đủ ?
BS Trần Văn Sáng : Thường thường trong sữa thì tuỳ theo hàm lượng vitamin trong sữa mà có thể từ khoảng 40 IU tới 100 IU trong một ly sữa. Nếu một ngày chúng ta cần khoảng 400 IU thì nếu chúng ta phải uống một hoặc hai ly sữa thì chúng ta có khoảng 200 IU.
Trà Mi : Với những người không uống sữa tươi được mà uống sữa đậu nành, vậy không biết sữa đậu nành có thể so sánh được với sữa tuơi trong vấn đề bổ sung vitamin D hay không?
BS Trần Văn Sáng : Sữa đậu nành có những nguồn dinh dưỡng rất tốt nhưng về calcium và vitamin D thì sữa đậu nành không cung ứng được nguồn đó. Nhưng bên cạnh đó chúng ta cũng có ăn thịt, cá, trứng v.v. thì nếu tổng cộng chúng ta ăn gan cá, trứng, cheese, uống một ly nước cam có thêm vitamin D, thì thường thường chúng ta có thể tạm đủ vitamin của ngày đó.
Nếu ai mà không uống sữa được, không ăn được những thực phẩm như gan cá, gan bò, v.v. thì chúng ta phải tìm nguồn bổ sung khác, hay là dùng những loại thuốc để phụ trợ thêm. Vitamin D thực ra được bán rất nhiều trên thị trường và chúng ta chỉ cần 1 viên vitamin D khoảng 400 IU thì chúng ta cũng có thể đủ lượng vitamin cần thiết.
Những người cần bổ sung thêm vitamin D là những người thường không có những nguồn thực phẩm chứa vitamin D, những người thường làm việc trong văn phòng mà không tiếp xúc được với ánh nắng mặt trời.
Bác sĩ Trần Văn Sáng
Trà Mi : Nhưng những người nào cần lưu ý bổ sung bằng viên vitamin D ? Ai cũng có thể uống một viên một ngày hay là những đối tượng nào đặc biệt cần lưu ý nên dùng viên vitamin D để bổ sung thêm ?
BS Trần Văn Sáng : Những người cần bổ sung thêm vitamin D là những người thường không có những nguồn thực phẩm chứa vitamin D, những người thường làm việc trong văn phòng mà không tiếp xúc được với ánh nắng mặt trời. Nhưng loại người này thường bị thiếu vitamin D cho nên thầy thuốc thường khuyên họ phải sử dụng thêm một ít hàm lượng vitamin D kèm với calcium để giữ độ cứng của xương.
Đặc biệt, những phụ nữ có thai cần hàm lượng vitamin D + calcium cao hơn, và những người già ít hoạt động, ít phơi nắng thì họ cần một liều lượng khoảng 800 IU kèm với 1200 millỉgam chất calcium. Đó là những đối tượng cần nhiều nhất. Còn trẻ con thì đã có sữa và những thức ăn đã được bỏ thêm vitamin D. Chúng ta chỉ cần nhớ cho trẻ con chơi ở ngoài trời một khi có ánh năng tốt vào mùa xuân, mùa hè, mùa thu.
Chương trình “Sức Khoẻ và Đời Sống” kỳ này xin dừng lại tại đây. Hẹn tái ngộ cùng quý vị và các bạn vào giờ này, sáng Thứ Năm tuần sau. Trà Mi thân ái kính chào.