Thanh Trúc, phóng viên đài RFA
Operation Smile, tạm dịch là Chiến Dịch Nụ Cười, ra đời từ năm 1982, là tổ chức y khoa có tầm vóc quốc tế. Từ năm 1989, Chiến Dịch Nụ Cười Việt Nam gởi những bác sĩ và nha sĩ trẻ Mỹ gốc Việt về Việt Nam để thực hiện những ca phẫu thuật vá môi sứt, khâu vòm miệng bị hở cho 18.393 trẻ em cũng như thanh thiếu niên ở ba miền Trung Nam Bắc.
Chiến Dịch Nụ Cười Việt Nam là đề tài của mục Đời Sống Người Việt Khắp Nơi mà Thanh Trúc cống hiến quí vị tối nay.
Tổ chức Operation Smile
Chắc quí vị chưa hài lòng khi Thanh Trúc không kể rõ ai là người sáng lập tổ chức chuyên giúp trẻ sứt môi và hở hàm ếch tại 25 quốc gia đang mở mang trên thế giới này. Bà Lisa Jones, chuyên trách về quan hệ và giao tế của Operation Smile, cho biết:
“Operation Smile hay Chiến Dịch Nụ Cười có trụ sở tại thành phố Norfolk bang Virginia, do ông William Magee, bác sĩ giải phẫu thẩm mỹ, và vợ, nữ y tá kiêm cán sự xã hội trong bệnh viện, bà Katleen Magee, sáng lập năm 1982.”
Đây là một tổ chức phi chính phủ, phi lợi nhuận, hoạt động tại nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam với những toán công tác y khoa có tính cách quốc tế hoặc ngay tại nước bản địa.
“Năm 1982 tổ chức Chiến Dịch Nụ Cười khởi sự chuyến công tác đầu tiên tại Philippines. Năm 1989, Operation Smile Việt Nam gởi nhóm y khoa đầu tiên về Việt Nam. Đây là một dịch vụ nhân đạo phẫu thuật miễn phí hoàn toàn mà từ đó đến giờ Operation Smile Việt Nam đã vá môi sứt và vòm miệng bị hở cho trên 18.000 trẻ ở Việt Nam.”
Năm 1982 tổ chức Chiến Dịch Nụ Cười khởi sự chuyến công tác đầu tiên tại Philippines. Năm 1989, Operation Smile Việt Nam gởi nhóm y khoa đầu tiên về Việt Nam. Đây là một dịch vụ nhân đạo phẫu thuật miễn phí hoàn toàn mà từ đó đến giờ Operation Smile Việt Nam đã vá môi sứt và vòm miệng bị hở cho trên 18.000 trẻ ở Việt Nam.
Vừa rồi là nhân viên giao tế của Chiến Dịch Nụ Cười, bà Lisa Jones, giới thiệu cùng quí vị về việc làm của tổ chức.
Theo số liệu của Viện Răng Hàm Mặt Trung Ương thì trung bình mỗi năm Việt Nam có 2000 trẻ sơ sinh bị sứt môi hoặc hở vòm miệng.
Còn theo thống kê của Uỷ Ban Dân Số Và Gia Đình, toàn quốc có ước chừng 200.000 trẻ bị dị tật môi miệng cần được giải phẫu để không những bảo đảm cho sức khỏe và sự phát triển bình thường mà còn tránh cho các em khỏi mặc cảm xấu xí, đặc biệt những em bị sứt môi.
Thực tế thì phẫu thuật vá sứt môi và chữa hàm ếch bị hở không tốn kém bao nhiêu, chỉ từ 60 đến 70 mỹ kim là cùng. Có quan sát cách ăn cách uống của trẻ sứt môi hay hở vòm miệng mới thấy dị tật này gây rất nhiều trở ngại cho trẻ.
Các em thường bị sặc khi ăn hoặc uống khiến thức ăn dồn lên đường mũi dẫn đến các chứng viêm tai mũi và họng. Đó là lý do trẻ sứt môi hở vòm miệng thường bị thiếu cân và suy dinh dưỡng.
Vai trò và nhiệm vụ chính
Để hiểu rõ việc làm của Chiến Dịch Nụ Cười đối với trẻ em và thanh thiếu niên Việt Nam, mời quí vị theo dõi phần đối thoại giữa Thanh Trúc và anh Nguyễn Việt Phương, giám đốc văn phòng Operation Smile Vietnam tại Hà Nội:
Việt Phương: Với vai trò đại diện văn phòng Operation Smile tại Việt Nam, thì nhiệm vụ chính của chúng tôi là tổ chức các phái đoàn gồm các tình nguyện viên từ khắp nơi trên thế giới, tới Việt Nam hàng năm để phẫu thuật cho những trẻ em và những gia đình có hoàn cảnh khó khăn.
Thông qua những chuyến công tác như vậy thì chúng tôi đã thực hiện được những mối quan hệ bền chặt giữa các tình nguyện viên với các y bác sĩ trong nước cũng như các y bác sĩ trên thế giới. Làm thế nào mà trong thời gian tới chúng tôi có thể phẫu thuật toàn bộ cho các trẻ em bị dị tật bẩm sinh vùng hàm mặt ở trong nước.
Nhờ những hoạt động như vậy chúng tôi đã xây dựng được một đội ngũ tình nguyện viên gồm nhiều quốc tịch khác nhau, các lứa tuổi khác nhau, cả bác sĩ hoặc không phải là bác sĩ đều tham gia vào chương trình, tạo cơ hội trao đổi học hỏi, để trong trong thời gain tới có thể có một đội ngũ chuyên môn với tay nghề cao, có tấm lòng nhân ái để mà giúp đỡ những trẻ em thuộc những gia đình khó khăn.
Thanh Trúc: Xin anh cho biết khi một phái đoàn y khoa của Operation Smile về Việt Nam thì văn phòng bên đó tìm kiếm và quí tụ những trẻ cần được phẫu thuật như thế nào?
Việt Phương: Với kinh nghiệm mười năm hoạt động ở Việt Nam thì chúng tôi nhận được rất nhiều sự trợ giúp của mọi người trong nước. Mỗi khi có một phái đoàn quay lại Việt Nam, chúng tôi liên lạc với tất cả những cơ quan chính quyền địa phương như Quĩ Bảo Trợ Trẻ Em, Uỷ Ban Dân Số Gia Đình, Hội Liên Hiệp Phụ Nữ.
Mọi người giúp đỡ chúng tôi để có thể liên lạc với gia đình các em cần được phẫu thuật. Họ cũng liên hệ chúng tôi với những nhà tài trợ để giúp trang trải phần nào chi phí về thúôc men, dụng cụ, chi phí đi lại của phái đoàn cũng như chi phí cho gia đình bệnh nhân và bệnh nhân. Khi tất cả những yếu tố này hợp lại thì chúng tôi có thể mời các em bé cần được chữa trị.
Thanh Trúc: Thưa mọi chi phí từ khâu đầu tiên cho đến lúc hoàn thánh phẫu thuật rồi chăm sóc sức khỏe đều hoàn toàn miễn phí?
Việt Phương: Mọi dịch vụ đều hoàn toàn miễn phí. Gia đình trẻ ở những tỉnh thành xa xôi còn nhận được tiền hổ trợ trong thời gain đi lại bệnh viện. Thông thường thì chúng tôi sẳn sàng mang phái đoàn tới bất cứ nơi nào có nhu cầu.
Tuy nhiên vì Operation Smile là một tổ chức chuyên môn nên cần những tiêu chẩun ý tế xứng hợp. Bất cứ địa phương nào đủ tiêu chuẩn cần thiết thì chúng tôi sẳn sàng đến làm việc bất kể xa gần.
Thanh Trúc: Theo tin tức thì mỗi năm Việt Nam có trung bình 2000 trẻ sinh ra bị sứt môi hoặc hở hàm ếch. Thưa đó có phải vì vấn để bảo vệ bà mẹ trẻ em không hoàn chỉnh nên mới xảy ra thế ?
Việt Phương: Thực tế là không chỉ Việt Nam đâu mà nhiều quốc gia đang phát triển khác như Kampuchia, Philippines, Thái Lan, Ấn Độ thì tỷ lệ cũng vậy, tức là cứ 500 em bé mới sinh thì một em bị sứt môi hở vòm miệng hoặc bị dị tật vùng hàm mặt. Chính vì thế dân số Việt Nam là 84 triệu thì phải khoảng độ hai đến ba ngàn trẻ bị như vậy mỗi năm.
Với kinh nghiệm mười năm hoạt động ở Việt Nam thì chúng tôi nhận được rất nhiều sự trợ giúp của mọi người trong nước. Mỗi khi có một phái đoàn quay lại Việt Nam, chúng tôi liên lạc với tất cả những cơ quan chính quyền địa phương như Quĩ Bảo Trợ Trẻ Em, Uỷ Ban Dân Số Gia Đình, Hội Liên Hiệp Phụ Nữ.
Cái lý do mà chúng tôi vẫn đang nghiên cứu và biết qua là vì do bà mẹ trẻ em thiếu một số vitamin nhất định, hoặc là yếu tố di truyền, hoặc là bà mẹ mang thai vào tháng thứ ba, thông thường nhất là vào tháng thứ ba mà bị cảm cúm rồi sử dụng thuốc quá liều hay sử dụng thúôc không đúng so với tiêu chuẩn y tế chẳng hạn.
Vấn đề giáo dục y tế cộng đồng, giúp cộng đồng ý thức hơn về những chuyện như thế này là chuyện chúng tôi đang thực hiện hầu có thể trong thời gian tới giảm thiểu được số lượng những em bé sơ sinh bị những bệnh như vậy.
Đây là một quá trình lâu dài không thể ngày một ngày hai mà cộng đồng có thể bận tâm và ý thức ngay được việc bảo vệ cho những bà mẹ mang thai. Điều mà chúng tôi nhận thấy là độ năm năm trước đây số lượng trẻ sứt môi hở vòm miệng tại Việt Nam rất nhiều, là ba bốn hoặc năm ngàn.
Nhưng cho tới hiện giờ thì con số này giảm đi đáng kể, thể hiện thành quả và công sức của những chuyến công tác của các chuyên gia tại Việt Nam cũng như bên Mỹ về trong phái đoàn của Operation Smile. Chúng tôi đã góp phần nhỏ bé của mình vào việc nâng cao nhận thức của cộng đồng để ma hướng tới cuộc sống có chất lượng hơn và tốt đẹp hơn.
Thanh Trúc: Giả sử không có những chuyến công tác của Opearation Smile về Việt Nam hàng năm để chữa những dị tật môi và ở hàm thì bên nhà vẫn có khả năng làm chuyện đó ?
Việt Phương: Chắc chắn rồi. Operation Smile chỉ là một trong rất nhiều tổ chức phi chính phủ đã làm việc nhiều năm với các cơ quan tại Việt Nam trên các chương trình như thế này thôi.
Nhưng mà nếu bạn có dịp đi cùng Opearation Smile Viet Nam thì bạn mới thấy cái trình độ tay nghề của các bác sĩ Việt Nam rất là khéo. Hai nữa là khi họ quay về Việt Nam, dùng ngôn ngữ là tiếng mẹ đẻ của họ, họ đã thúc đẩy nhanh quá trính và giúp đỡ được nhiều người hơn.
Thanh Trúc: Thế còn bác sĩ trong nước thì sao ?
Việt Phương: Tay nghề của bác sĩ trong nước cũng rất là cao, họ cũng đã đóng góp một phần rất lớn vào sự thành công của Operation Smile tại Việt Nam trong nhiều năm qua.
Nhưng mà nếu bạn có dịp đi cùng Opearation Smile Viet Nam thì bạn mới thấy cái trình độ tay nghề của các bác sĩ Việt Nam rất là khéo. Hai nữa là khi họ quay về Việt Nam, dùng ngôn ngữ là tiếng mẹ đẻ của họ, họ đã thúc đẩy nhanh quá trính và giúp đỡ được nhiều người hơn.
Bạn có thể tưởng tượng là thông qua sự trao đổi về kiến thức khoa học và thời gian làm việc chung với nhau, các bác sĩ tại nhiều địa phương trong nước đã học hỏi rất nhanh. Do đó thay vì một năm chúng tôi chờ đợi bốn phái đoàn từ ngoài vào thì năm nay chúng tôi đã có thể tổ chức tới mười bốn đoàn gồm toàn bác sĩ trong nước, thực hiện phẫu thuật cho 1.700 em.
Nói như vậy để thấy thông qua những trao đổi khoa học và những chuyến công tác với các bác sĩ bên ngoài về Việt Nam thì đó là cơ hội rất tốt để bác sĩ trong nước nâng cao nghiệp vụ của mình.
Thanh Trúc: Thưa anh Nguyễn Việt Phương, sắp tới Operation Smile sẽ tổ chức một buổi gây quĩ ở Washington DC để lấy tiền cho những công tác y khoa về Việt Nam năm 2007. Văn phòng Operation Smile bên Việt Nam có kế hoạch gì mới, kỳ này về vùng nào và sẽ phẫu thuật cho bao nhiều trẻ ?
Việt Phương: Trước hết xin nói qua về chuyện gây quĩ ngày 20 tháng giêng 2007 ở Washington DC. Thứ nhất là chúng tôi phải bày tỏ lòng cám ơn chân thành đới với các y bác sĩ cũng như các nha sĩ người Việt Nam tại Washington.
Họ chính là những người đặt nền móng đầu tiên cho những chuyến công tác của Operation Smile tới Việt Nam những năm qua. Thông qua những chuyến công tác này họ thấy được vai trò của họ đối với cộng đồng trong nước rất quan trọng. Mục đích của buổi gây quĩ sắp tới là làm sao có tiền để giúp Operation Smile mang một phái đoàn về Việt Nam tháng Ba 2007 trong một chương trình chăm sóc và điều trị các bệnh về nha khoa cho trẻ em, được triển khai mười năm nay rồi.
Năm 2007 có ý nghĩa đặc biết đối với Opearation Smile Việt Nam vì Opearation Smile trên thế giới sẽ kỷ niệm 25 năm thành lập. Toàn bộ ngân quĩ quyên được trong buổi gây quĩ tới ở Washington DC sẽ được dành một phần lớn để mang một phái đoàn trong chương trình nha khoa về hai thành phố lớn là Hà Nội và Huế. Ở Hà Nội thì tập trung vào công tác đào tạo các bác sĩ thành nguồn nhân lực lớn để tiếp tục triển khai chương trình nha khoa trong thời gian tới.
Tại Huế thì chúng tôi chú trọng chương trình cung cấp dịch vụ nha khoa cho cộng đồng. Mục đích chuyến công tác Operation Smile tháng Ba 2007 là đào tạo khoảng 200 nha sĩ cho Hà Nội và Huế, nâng cao nhận thức về vệ sinh và chăm sóc răng miệng cho khoảng ba ngàn trẻ em và người dân tại Thừa Thiên Huế trong năm nay.
Vừa rồi là phần trao đổi giữa Thanh Trúc với anh Nguyễn Việt Phương, giám đốc văn phòng Operation Smile tại Hà Nội. Nói chuyện cùng Thanh Trúc sáng này, người phụ trách quan hệ và giao tế của Chiến Dịch Nụ Cười ở Virginia, Hoa Kỳ, bà Losa Jones cho biết vé của buổi gây quĩ ngày 20 tháng Giêng tới đã bán hết.
Để tránh việc trẻ sơ sinh bị sứt môi và hở vòm miệng, viện trưởng Viện Răng Hàm Mặt Trung Ương, ở Việt Nam, tiến sĩ Trịnh Đình Hải, nói rằng sản phụ mang thai trong giai đoạn đầu cần phải được tư vấn để giữ gìn sức khỏe hầu tránh những bệnh do virut gây ra như bệnh cúm. Cũng cần tránh làm việc trong môi trường có hoá chất
Tại Hoa Kỳ và các nước Tây Phương, trẻ mới sinh chẳng may bị sứt môi hay hở vòm miệng thường được giải phẫu ngay để có thể bú mớm mà không gặp trở ngại.
Trước này những trường hợp tử vong khi phẫu thuất khâu vá môi sứt hay chỉnh hàm ếch bị hở hiếm khi xảy ra. Chứng sứt môi hoặc hở vòm miệng không dẫn đến tử vong, chỉ làm trẻ khó ăn uống và nói ngọng nghịu, nhưng lại ảnh hưởng nhiều đến nhân cách và lòng tự tin khi các em lớn lên.
Trong những tình huống này thì phải chăng chúng ta nên cảm ơn việc làm thiện nguyện của Chiến Dịch Nụ Cười Việt Nam.
Thanh Trúc sẽ trở lại cùng quí vị trong chương trình tới.
Thông tin trên mạng:
- Operation Smile Website