Ba mươi sáu năm trước, ngày 15 tháng Tư năm 1975, hơn hai trăm trẻ mồ côi được bốc đi Mỹ trên một trong những chiếc vận tải cơ C5 khổng lồ, bỏ lại đằng sau một Saigon hấp hối và hỗn loạn.
Những em nhỏ được bốc ngày 15 tháng Tư hoặc trước ngày đó hoặc sau ngày đó, hầu hết được các gia đình người Mỹ nhận làm con nuôi, hầu hết mang tên Mỹ và không nói được tiếng Việt , điển hình như Tricia Houston hay Kim Lan Carlson.
Chương trình thử nghiệm ADN của Chiến Dịch Đoàn Tụ
Năm 2010, năm chục trẻ mồ côi được bốc đi theo Operation Babylift mà nay đã trưởng thành, từ Hoa Kỳ, Australia, Pháp, Canada…..đi cùng Chiến Dịch Đoàn Tụ về Việt Nam, gặp gỡ thân nhân trong hy vọng tìm lại người mẹ Việt đã sanh ra họ thời chiến.
Cũng nhờ qua thử nghiệm ADN của Chiến Dịch Đoàn Tụ, một số trẻ mồ côi đi khỏi Việt Nam hơn ba thập niên trước đã tìm được mẹ đẻ của mình. Cũng có người gặp bà còn thân thích xa gần để từ đó lần ra manh mối mẹ ruột Việt Nam và cha đẻ người Mỹ.
Chúng tôi đã trải qua hai tuần ở Việt Nam, đi thăm lại nơi chốn mà chiếc máy bay chở gần ba trăm trẻ mồ côi bị rớt khiền nhiều người chết thảm ba mươi lăm năm trước.
Và khi chúng tôi lên một show trên TV ở Việt Nam để nói về Chiến Dịch Đoàn Tụ thì có một số người đã gọi vào nói rằng có thể họ có liên hệ huyết thống với chúng tôi. Rất nhiều cảnh ngộ đáng nhớ và cảm động vô cùng.
Ngày 28 tháng Tư 2011, khi mục Đời Sống Người Việt Khắp Nơi tối nay được phát sóng đến quí vị, Chiến
Dịch Đoàn Tụ đang trên đường trở lại Việt Nam lần thứ nhì với mục đích tương tự.
Tiếng nói mà quí vị nghe từ đầu đến giờ là của Trista Goldberg, người sáng lập và khởi xướng Chiến Dịch Đoàn Tụ với phương pháp thử nghiệm ADN để tìm cha Mỹ mẹ Việt. Trista Goldberg là một em bé mồ côi người Việt tên Nguyễn Thị Thu, sinh năm 1970 ở Saigon, cùng em trai tên Jeff, được một gia đình Mỹ nhận làm con nuôi từ năm 1974.
Và tôi đã quyết định phải qua chương trình thử nghiệm ADN thì mới có thể giúp những người không có giấy tờ rõ ràng truy tìm một cách nhanh chóng và chính xác nhất về người cha Mỹ và người mẹ Việt Nam đã sanh ra họ
Cô Trista Goldberg
Năm 2000, ý tưởng phải làm một điều gì để chấm dứt nỗi ám ảnh về nguồn gốc mông lung của mình, rồi được mẹ nuôi khuyến khích với tập bìa vàng đựng vài thứ giấy tờ ngày nhận cô về, qua phương pháp điều tra cổ điển mà cuối cùng Trista gặp được mẹ ruột người Việt và anh chị em cùng mẹ khác cha đang sống ở Hawai, còn cha ruột người Mỹ của cô thì đã qua đời. Đó là khoảnh khắc hạnh phúc đoàn tụ đầu tiên kể từ khi mẹ của Trista và Jeff,, bà Nguyễn Thị Thanh, buộc lòng cho hai trẻ đi để chúng được an toàn trong cảnh chinh chiến.
Năm 2003, Trista Goldberg thành lập Operation Reunite, đưa lên Internet, kết nối những người con nuôi đồng cảnh ngộ như cô có thể truy cập mọi thông tin về operation Reunite Chiến Dịch Đoàn Tụ trên mạng:
Và tôi đã quyết định phải qua chương trình thử nghiệm ADN thì mới có thể giúp những người không có giấy tờ rõ ràng truy tìm một cách nhanh chóng và chính xác nhất về người cha Mỹ và người mẹ Việt Nam đã sanh ra họ
Tôi chỉ mong rằng sau này tôi có thể kể nói với con tôi về lý lịch về nguồn gốc đời mình, cũng như giúp những người cùng hoàn cảnh với tôi hiểu biết họ từ đâu đến.
Năm nay, khi trở lại Việt Nam, tôi sẽ giúp thêm một số người ở bên đó được xét nghiệm ADN rồi lưu vào hệ thống dữ liệu. Năm ngoái cũng nhờ phương pháp xét nghiệm ADN qua bốn bà mẹ mà chúng tôi đã tìm được dấu tích phù hợp. Rất là khả quan và tôi tin rằng sẽ có nhiều cuộc đoàn tựu giữa những người ruột thịt trong tương lai.
Phải nói xét nghiệm ADN rất công hiệu vì người ta có thể thử đến năm thế hệ trong một giòng họ, nghĩa là không bắt buộc phải thử trên chính người mẹ hay trên chính đứa trẻ được cho đi mà có thể thử trên bà con chú bác hay anh chị em họ trong gia đình.
Cô Trista Goldberg
Phải nói xét nghiệm ADN rất công hiệu vì người ta có thể thử đến năm thế hệ trong một giòng họ, nghĩa là không bắt buộc phải thử trên chính người mẹ hay trên chính đứa trẻ được cho đi mà có thể thử trên bà con chú bác hay anh chị em họ trong gia đình.
Lại nữa, tiến trình xét nghiệm ADN rất đắt nên khi về Việt Nam thì tôi mang dụng cụ thử nghiệm về , thử xong thì đem trở qua Mỹ để chờ kết quả. Người ở Việt Nam không phải tốn đồng nào hết, đây là một chương trình thiện nguyện mà phí tổn chúng tôi kiếm được nhờ gây quĩ ở Hoa kỳ.
Cùng một chí hướng tìm về nguồn gốc
Một trong những người đã đi cùng Trista Goldberg về Việt Nam, Kim Lan Carlson:
Tên Việt Nam của tôi là Dương Thị Kim Lan, mẹ nuôi tôi tên Sandy Howard, một phụ nữ độc thân ở Michigan. Vì bản thân mẹ cũng là con nuôi nên mẹ muốn nói cho tôi rõ bà xin tôi về khi tôi được bốc từ Việt Nam qua Mỹ lúc ba tuổi rưỡi. Tôi sống với mẹ và bà ngoại từ đó, mẹ nuôi của tôi không lập gia đình vì thế tôi là con một, không có anh chị em nào khác. .
Mẹ kể lúc đó tôi là đứa bé lặng lẽ, nhút nhát và chỉ bập bẹ vài chữ tiếng Việt mà thôi.
Lên đại học, Kim Lan bắt đầu suy nghĩ và thắc mắc về thân phận về gia đình đã sinh ra cô:
Vì tôi thấy mình khác với bạn cùng trường, họ có cả cha lẫn mẹ, có anh có chị, còn tôi thì cứ tự nhủ sao mình lại không giống họ. Càng cố tìm hiểu tôi càng mù mịt. Thế rồi trong chuyến đi Việt Nam lần đầu tiên
sáu năm về trước, tôi như nguôi ngoai phần nào khi nhìn thấy nơi chốn mình ở lúc còn bé xíu, đó là viện mồ côi ở Saigon mà trước 1975 người ta gọi là Hội Dục Anh. Nơi này bây giờ là trường mù chứ không còn là cô nhi viện nữa.
Khi lập gia đình, Kim Lan mang họ chồng là Carlson, có hai con trai. Sau này, trở lại Việt Nam, Kim Lan và chồng xin một đứa con nuôi là bé Maile Carlson.
Đến 2007, một năm sau khi nhận bé Maile, Kim Lan Carlson biết được công việc của Trista Goldberg và tìm cách liên lạc với cô. Đến năm 2010 Kim Lan theo Trista Goldberg cùng Chiến Dịch Đoàn Tụ trong chuyến đi hội ngộ giữa năm chục trẻ mồ côi được bốc đi hồi 1975.
Cũng nhờ chuyến đi này mà Kim Lan, qua thử nghiệm, đã tìm được người bà con xa có ADN trùng khớp với cô:
Tôi không biết gì về cha mẹ ruột cũng như gia đình ruột thịt bên Việt nam, chỉ nghĩ rằng có thể vì chiến tranh nên bố tôi là người Mỹ lấy mẹ tôi là người Việt rồi sinh ra tôi. Nhưng không ngờ kết quả ADN cho thấy tôi 100% Á Đông. Có thể cha mẹ tôi đều là người Việt, hoặc giả bố tôi người Đại Hàn, Philippines hoặc Nhật Bản gì đó. ADN của tôi cũng trùng khớp với ADN của một người bà con gần hiện đang sống ở Hawaii.
Tôi thật thán phục bạn ấy, Trista làm việc với tất cả lòng nhiệt thành và niềm tin tưởng rằng cô có thể mang lại hạnh phúc cho những đứa con lạc cha lạc mẹ như chúng tôi. Tôi thật vinh dự được ở trong chương trình của bạn tôi, đúng ra tôi giống như là một sản phẩm của kế hoạch ADN mà Trista đang thực hiện.
Cô Dương Thị Kim Lan
Cho tới lúc hiểu được như vậy và dù chưa tìm ra được người mẹ ruột của mình tôi vẫn thấy bình an hơn là cái cảm giác mâu thuẩn hỗn độn lúc trước. Tôi thực sự ý thức được sự quan trọng khi có hai con trai ruột và một con gái nuôi, tôi đã có thể nói cho chồng con hiểu phần nào về thân thế của tôi. Dù sự hiểu biết về nguồn gốc mình hãy còn ít ỏi lắm nhưng ý nghĩa của nó vô cùng lớn lao đối với riêng tôi.
Hy vọng một ngày kia khi tìm được mẹ ruột tôi sẽ hỏi bà là bố tôi người Hoa, người Philippine hay người Nhật. Bên Việt Nam thì gần như nhiều người biết về nhau, có thể điều đó giúp tôi tìm ra cha mẹ ruột một ngày gần đây.
Như đã thưa cùng quí vị, hôm nay là ngày Trista Goldberg trở qua Việt Nam với những dụng cụ thử nghiệm ADN, một việc mà Kim Lan cho là:
Tôi thật thán phục bạn ấy, Trista làm việc với tất cả lòng nhiệt thành và niềm tin tưởng rằng cô có thể mang lại hạnh phúc cho những đứa con lạc cha lạc mẹ như chúng tôi. Tôi thật vinh dự được ở trong chương trình của bạn tôi, đúng ra tôi giống như là một sản phẩm của kế hoạch ADN mà Trista đang thực hiện.
Chúng tôi đang trong tiến trình thành lập một tổ chức qui tụ những người có cha Mỹ mẹ Việt đến Hoa Kỳ từ thập niên 1990 theo đạo luật Home Coming Act. Những anh chị em lai này mang giòng máu Mỹ vì cha đẻ của họ là công dân Mỹ từng tham chiến bên Việt Nam trước kia.
Cô Trista Goldberg
Đối với Trista Goldberg, điều cô muốn bày tỏ chỉ là:
Tôi thích giúp những người con mồ côi như tôi được cơ may đoàn tụ với người mẹ Việt Nam ở bên nhà. Tại sao tôi ham làm công việc này hả, là vì khi tìm được nguồn gốc của mình tôi mới cảm nhận con người tôi phức tạp hơn tôi tưởng, tôi hiểu biết bản thân mình hơn. Suốt hai mươi lăm năm trời đi tìm mẹ tôi không bao giờ nghĩ đến cha ruột hay anh chị em cùng mẹ khác cha mình đang có. Sau này gặp mẹ và mấy
anh chị rồi, nghe họ kể về ba thì tôi đã lên Internet để tìm kiếm và hiểu biết thêm về ông. Cũng nhờ thế tôi hiểu các anh chị em đồng cảnh ngộ hơn. Cảm nhận đó cho tôi thêm sức mạnh để hoàn tất sứ mạng của Chiến Dịch Đoàn Tụ.
Và không dừng lại ở đó, kế hoạch trong những ngày tới của Trista Goldberg sẽ là:
Chúng tôi đang trong tiến trình thành lập một tổ chức qui tụ những người có cha Mỹ mẹ Việt đến Hoa Kỳ từ thập niên 1990 theo đạo luật Home Coming Act. Những anh chị em lai này mang giòng máu Mỹ vì cha đẻ của họ là công dân Mỹ từng tham chiến bên Việt Nam trước kia. Theo lẽ họ đương nhiên trở thành công dân Mỹ ngay khi đặt chân tới Hoa Kỳ chứ không phải chờ đợi để thi vào quốc tịch như những trường hợp khác.
Chính vì thế chúng tôi đang cố gắng vận động và thúc đẩy quốc hội tiến tới luật công nhận tư cách công dân đương nhiên của các anh chị em lai. Tôi biết có nhiều người tuy đến Hoa kỳ đã mươi mười lăm năm rồi mà lần nào đi thi vào quốc tịch cũng bị đánh rớt chỉ vì không biết chữ.
Trước đó, dự luật Amerasian Fraternity Act đã không được quốc hội mang ra thảo luận, nay với tên American Asian Children Of War, Con Lai Mỹ Thời Chiến, hy vọng danh xưng này tự nó nói lên tư cách pháp nhân của các anh chị em lai mang hai giòng máu Mỹ và Việt trong người như tôi. Nếu cần cứ cho họ thử DNA để chứng thực cha đẻ của họ là công dân Mỹ.
Quí vị vừa nghe câu chuyện về phụ nữ Việt lai Mỹ Trista Goldberg, về Operation Reunite, Chiến Dịch Đoàn Tụ, của những trẻ mồ côi được di tản bằng máy bay ra khỏi Việt Nam để qua Mỹ những ngày cuối của tháng Tư Sàigon ba mươi sáu năm trước.
Thanh Trúc kính chào. Mục Đời Sống Người Việt Khắp Nơi sẽ trở lại cùng quí thính giả tối thứ Năm tuần tới.