សេចក្ដីថ្លែងការណ៍បិទបញ្ចប់បេសកកម្មលើកទី៧ របស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត (Rhona Smith) មិនបានលើកឡើងអំពីករណី សិទ្ធិបោះឆ្នោត និងករណីដែលរបបលោក ហ៊ុន សែន កំពុងដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលខ្វះភាពស្របច្បាប់ និងការទទួលស្គាល់ពេញមុខពេញមាត់ជាអន្តរជាតិ នោះទេ។ អ្នកស្រី ក៏មិនបានលើកឡើងអំពីកង្វល់នានាពាក់ព័ន្ធនឹងករណីដែលកម្ពុជា ប្រឈមនឹងការបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុប និង ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទូទៅ GSP របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដោយសារតែដំណើរបេសកកម្មលើកទី ៧ របស់អ្នកស្រីនៅពេលនេះ ផ្ដោតជាសំខាន់ទៅលើការបន្តត្រួតពិនិត្យលើបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនានាទាក់ទងនឹង គោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចិរភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ពិសេសគឺការមិនរើសអើង និងសមភាព ការចូលរួម និងគណនេយ្យភាព។
អ្នកស្រីបានកត់សម្គាល់ថា ទិដ្ឋភាពសំខាន់ៗនៃគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចិរភាពទី១៦ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីពី «សន្តិភាព យុត្តិធម៌ និងស្ថាប័នរឹងម៉ាំ» មិនមានចែងនៅក្នុងផែនការអភិវឌ្ឍន៍យុទ្ធសាស្ត្រជាតិរបស់កម្ពុជានោះទេ ដែលបញ្ហានេះ កាត់បន្ថយយ៉ាងខ្លាំងនូវមហិច្ឆតាកម្ពុជា ក្នុងការទទួលបាននូវយុត្តិធម៌សម្រាប់ទាំងអស់គ្នា បញ្ចប់អំពើហិង្សា ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងអំពើពុករលួយ ពង្រឹងនីតិរដ្ឋ ធានាឲ្យមានការធ្វើការសម្រេចចិត្តប្រកបដោយការចូលរួមទាំងអស់គ្នា ធានាសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មាន ការការពារសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន ការអនុវត្តច្បាប់ដោយមិនរើសអើ និងការកសាងស្ថាប័នជាតិរឹងមាំ។ អ្នកស្រីសង្កត់ធ្ងន់ៗសាជាថ្មីថា សន្តិភាពដោយគ្មានយុត្តិធម៌ គឺពុំមានចិរភាពឡើយ ហើយថា ការអភិវឌ្ឍន៍ដោយគ្មានសេរីភាព គឺជាការទុកប្រជាពលរដ្ឋចោល។ អ្នកស្រីចង់ឃើញកម្ពុជា ដាក់បញ្ចូលទិដ្ឋភាពសំខាន់ៗទាំងនេះ ទៅក្នុងផែនការអភិវឌ្ឍន៍យុទ្ធសាស្ត្រជាតិរបស់ខ្លួន។
ក្រៅពីបង្ហាញពីការសោកស្ដាយដែលអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសមាគមទាំងអស់នៅកម្ពុជា ពុំបានទទួលនូវសិទ្ធិ និងសេរីភាពពេញលេញដូចគ្នាក្នុងការប្រតិបត្តិការនៅកម្ពុជា ដោយគ្មានការរារាំងពីអាជ្ញាធរនៅកម្ពុជានោះ អ្នកស្រីថា ការបន្តឈ្លបយកការណ៍ឬព័ត៌មាន និងឃ្លាំមើលរបស់អាជ្ញាធរ មកលើក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល គឺមិនស្របតាមស្មារតីនៃការលើកកម្ពស់ឲ្យមានភាពជាដៃគូ ពិតប្រាកដជាមួយអង្គការសង្គមស៊ីវិលនោះទេ។ អ្នកស្រីសង្កត់ធ្ងន់ៗថា អ្នកស្រីសោកស្ដាយដែលការបំពេញការងារ និងការតស៊ូមតិ ដើម្បីលើកកម្ពស់ និងការការពារសិទ្ធិមនុស្ស បែរជាត្រូវរបបក្រុងភ្នំពេញចាត់ទុកថា ជាផ្នែកមួយនៃគណបក្សប្រឆាំង ឬជាការគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងទៅវិញនោះ។
អ្នកស្រីរឹតតែសោកស្ដាយ ដែលការផ្សាភ្ជាប់ទៅនឹងគណបក្សប្រឆាំងនេះ ក៏ត្រូវរដ្ឋាភិបាលយកទៅពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងអាណត្តិរបស់អ្នកស្រី ព្រមទាំងអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស ដទៃទៀត។ ក្នុងន័យនេះ អ្នកស្រីចង់ឃើញមាន ស្មារតីនៃភាពជាដៃគូពិតប្រាកដរវាងគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ទាំងរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល។
ទាក់ទងនឹងសិទ្ធិនៃការបញ្ចេញមតិវិញ អ្នកស្រីអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលចៀសវាងការប្រើកម្លាំងហួសហេតុក្នុងការគ្រប់គ្រងទៅលើការប្រមូលផ្តុំនានានៅក្នុងសង្គម។ អ្នកស្រីបន្តអំពាវនាវដល់រដ្ឋាភិបាល ឲ្យពិនិត្យឡើងវិញលើច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយ និងច្បាប់បោះឆ្នោតមួយចំនួន ដើម្បីឲ្យច្បាប់ទាំងនោះស្របតាមបទដ្ឋានអន្តរជាតិ ដែលកម្ពុជាបានផ្ដល់សច្ចាប័ន។
ក្រៅពីចំណុចខាងលើនេះ អ្នកស្រី រ៉ូណា ស្មីត បានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភដដែលអំពីអត្រានៃការឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្ននៅកម្ពុជា ដែលអ្នកស្រីសង្កត់ធ្ងន់ថា ត្រូវធានាថា ការឃុំខ្លួនមនុស្សនៅក្នុងពន្ធនាគារគួរតែជាជម្រើសចុងក្រោយបំផុត។ នៅចុងបញ្ចប់ អ្នកស្រីក៏មិនបានភ្លេច លើកឡើងអំពីការធ្លាក់ចុះផ្នែកសារព័ត៌មាន និងការស្ទាក់ស្ទើរក្នុងចំណោមពលរដ្ឋកម្ពុជា ដែលមិនហ៊ានសម្ដែងមតិជាសាធារណៈដោយសារភ័យខ្លាចពីការចាប់ខ្លួន ឬការឃ្លាំមើលពីអាជ្ញាធរ។ អ្នកស្រីអំពាវដល់រដ្ឋាភិបាលឲ្យបង្កើនលំហសម្រាប់សេរីភាពសារព័ត៌មាន ដោយរួមបញ្ចូលទាំងលំហសម្រាប់ដំណើរការដល់អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ ហើយជាពិសេស អ្នកស្រីអំពាវនាវឲ្យទម្លាក់ចោលការចោទប្រកាន់ទៅលើអតីតអ្នកសារព័ត៌មានអាស៊ីសេរីពីររូប ដែលរងការចោទប្រកាន់កន្លងមក៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។