ប្រជាសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយខេត្តព្រះវិហារបានប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ១០ធ្នូ ចំនួន ២១ទីតាំងផ្សេងៗ គ្នា ទូទាំងខេត្តនេះ ក្រោមប្រធានបទស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងការពារសុវត្ថិភាពព្រៃឈើ។ រីឯនៅខេត្តកោះកុងវិញ ពលរដ្ឋមានជម្លោះដីធ្លីជាច្រើនគ្រួសារ ក៏ប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្សនៅថ្ងៃដដែលៗ នេះដែរ។ ការប្រារព្ធទិវានេះ ពួកគេមិនបានហែក្បូនទ្រង់ទ្រាយធំដូចឆ្នាំមុនៗនោះទេ ដោយសារតែជំងឺកូវីដ-១៩។
តំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយ ឃុំប្រមេរ ខេត្តព្រះវិហារ ប្រាប់អាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី១០ ធ្នូថា ទិសដៅសំខាន់ដែលពួកគេប្រារព្ធទិវានេះ ដើម្បីពញ្ញាក់ស្មារតីឱ្យរដ្ឋាភិបាលការពារសុវត្ថិភាពព្រៃឈើ និងគោរពសិទ្ធិមនុស្សឱ្យពេញលេញ។ ក្នុងទីតាំងនីមួយៗ មានពលរដ្ឋជួបជុំគ្នាពី១៥ ទៅ ២០នាក់ ដោយកាន់បដា និងពាក់ម៉ាស ស្រែកទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលពង្រឹងអនុវត្តច្បាប់ព្រៃឈើ និងគោរពសិទ្ធិមនុស្សមូលដ្ឋាន។
តំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកួយឃុំប្រមេរ លោកស្រី ទេព ទឹម ថ្លែងថា អាជ្ញាធរមិនបានរារាំងពួកលោកស្រីនោះទេ គ្រាន់តែផ្ដល់ដំណឹងឱ្យពលរដ្ឋអនុវត្តតាមគោលការណ៍ណែនាំរបស់ក្រសួងសុខាភិបាលមិនឱ្យជួបជុំមនុស្សច្រើន និងត្រូវពាក់ម៉ាសការពារជំងឺកូវីដ១៩។ អ្នកស្រីបញ្ជាក់ថា ព្រៃឈើ គឺជាអាយុជីវិតពលរដ្ឋ និងជាប្រភពសេដ្ឋកិច្ចរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច ដែលទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលរកមធ្យោបាយសង្គ្រោះ និងអភិរក្សឱ្យបានគង់វង្ស៖ « ព្រៃឈើមានសារៈប្រយោជន៍សម្រាប់មនុស្សសត្វ ព្រៃឈើអាចទាក់ទាញទឹកភ្លៀង ព្រៃឈើអាចបង្កឱ្យមិនមានព្យុះ ព្រៃឈើវា។ កាលណាមានព្រៃឈើមានជីវិត កាលណាមានព្រៃឈើមានមុខរបរ ចិញ្ចឹមជីវិត។ ពួកខ្ញុំរស់នៅតំបន់ព្រៃភ្នំ ការពារព្រៃឈើដូចការពារសិទ្ធិមនុស្សដែរ »។
ជនជាតិដើមភាគតិចរស់នៅភូមិប្រមេរ ឃុំប្រមេរ ស្រុកត្បែងមានជ័យលោក ស៊ុត សាវ៉ន សង្កេតឃើញថា រដ្ឋាភិបាល និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធមិនបានអនុវត្តច្បាប់ព្រៃឈើឱ្យគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនោះទេ គឺនៅតែបណ្ដែតបណ្ដោយឱ្យក្រុមឈ្មួញ និងអ្នកកាប់ឈើចូលព្រៃព្រះរកា អារឈើលក់ដោយងាយ។ លោកថាប្រការនេះ ជនជាតិដើមភាគតិចកំពុងដេកភ័យខ្លាចក្រែងដើមឈើដែលសល់តិចតួចនឹងរលាយហិនហោចទាំងស្រុង៖ «ព្រៃឈើហ្នឹងនៅតែមានការកាប់បំផ្លាញជារៀងរាល់ថ្ងៃអ៊ីចឹងទៅ តាមដែលខ្ញុំបានឃើញជាក់ស្ដែង រដ្ឋាភិបាលមិនទាន់មានសមត្ថភាពពេញលេញ ក្នុងការអនុវត្តច្បាប់នៅឡើយទេ។ ដូចថា ក្រុមឈ្មួញចូលកាប់ឈើក្នុងព្រៃអ៊ីចឹងទៅ ក្រុមឈ្មួញនៅតែកាប់បានរហូត ក្រុមមន្ត្រីបរិស្ថានទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើ មិនបាន ១០០ភាគរយទេ »។
ទាក់ទងនឹងការរៀបចំទិវាសិទ្ធិមនុស្ស១០ ធ្នូនេះ មេឃុំប្រមេរ លោក ធាន ហេង ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា អាជ្ញាធរមិនបានរារាំងពលរដ្ឋនោះទេ តែសូមឱ្យប្រជាសហគមន៍អនុវត្តគោលការណ៍ណែនាំរបស់ក្រសួងសុខាភិបាល ដើម្បីការពារជំងឺកូវីដ១៩។ លោកបញ្ជាក់ថា អាជ្ញាធរឃុំបានបញ្ជូនមន្ត្រីឃុំចូលរួមជាមួយក្រុមពលរដ្ឋប្រារព្ធទិវានេះដែរ និងបានក្រើនរំឭកពលរដ្ឋឱ្យចេះការពារខ្លួនពីជំងឺកូវីដ១៩៖ «មិនមានអ្វីទេបង ! ការគោរពសិទ្ធិមនុស្សទូទាំងពិភពលោក គាត់ត្រូវតែធ្វើ គាត់ធ្វើតាមការណែនាំរបស់អាជ្ញាធរដែរទេ »។
រីឯនាយកប្រតិបត្តិអង្គការពន្លកខ្មែរ លោក ប៉ឹក សោភ័ណ យល់ថា ព្រៃឈើ និងបរិស្ថាន គឺជាគន្លឹះសំខាន់ ដើម្បីគាំទ្រជីវភាពរស់នៅរបស់អ្នកភូមិច្រើនជំនាន់មកហើយ ហេតុនេះ ការទាមទាររបស់ប្រជាសហគមន៍ក្នុងទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ១០ធ្នូ គឺជាប្រការសំខាន់ ដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយឱ្យប្រសើរឡើងវិញ៖ «សហគមន៍ដែលនៅជុំវិញព្រៃព្រះរកាទាំងអស់ គាត់បានប្រារព្ធធ្វើទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ១០ធ្នូ ក្នុងការធ្វើយុទ្ធនាការ ឱ្យមានការកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ការពារ និងថែរក្សា និងផ្តល់សុវត្ថិភាពព្រៃឈើ »។
ចំណែកនៅឯខេត្តកោះកុង ឯនោះវិញ ក្រុមពលរដ្ឋមានទំនាស់ដីធ្លីមួយចំនួនក៏ប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគាត់ នៅថ្ងៃទី១០ ធ្នូដែរ ខណៈក្រុមពលរដ្ឋខ្លះបានប្រារព្ធទិវានេះរួចហើយ កាលពីថ្ងៃទី៩ ធ្នូ។ ប៉ុន្តែ កម្មវិធីរបស់ក្រុមពលរដ្ឋនៅខេត្តកោះកុងនេះ ធ្វើឡើងក្រោមការឃ្លាំមើល និងរឹតត្បិតពីសំណាក់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន។
តំណាងសហគមន៍ ១៧៥គ្រួសារ លោកស្រី ផាវ ញើង អះអាងថា អធិការស្រុកស្រែអំបិល លោក ហួត ណុន បានប្រើពាក្យគំរោះគំរើយ និងចង្អុលមុខលោកស្រីពីក្នុងរថយន្តបំណងគំរាមកំហែងពលរដ្ឋក្នុងពេលដែលប្រារព្ធទិវានេះ។ លោកស្រីបន្តថា សមត្ថកិច្ចចម្រុះរាប់សិបនាក់ បានដាក់ពង្រាយគ្រប់តំបន់ ដើម្បីតាមដាន និងឃ្លាំមើលប្រជាសហគមន៍ ប៉ុន្តែមិនមានការឃាត់ខ្លួនពលរដ្ឋនោះទេ។ អ្នកស្រីបន្ថែមថា ទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិនៅឆ្នាំនេះ ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋទាមទារឱ្យ រដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នតុលាការបញ្ឈប់គាបសង្កត់ពលរដ្ឋក្រីក្រ និងគំរាមកំហែងប្រជាពលរដ្ឋដែលស្រែកតវ៉ារកយុត្តិធម៌ក្នុងរឿងជម្លោះដីធ្លី៖ «ដំបូងខ្ញុំគិតថា សមត្ថកិច្ចមកឃ្លាំមើល ដល់ពេលលោក ហូត ណុន មកចង្អុលមុខ និងស្តីបន្ទោសខ្ញុំដោយហិង្សាខ្ញុំគិតថា មិនមែនជាការមកឃ្លាំមើលទេ គឺជាការបំភិតបំភ័យ គំរាមកំហែងខ្ញុំ។ ដំបូងយើងខ្ញុំគ្រោងរៀបក្បូនដង្ហែ ៨០០រយនាក់ ប៉ុន្តែយើងបាន រំសាយការងារហ្នឹង ហើយពួកយើងគ្រាន់តែរៀបចំថត ១៥នាក់ ពាក់មួកស្លឹកត្នោត »។
អាស៊ីសេរីបានព្យាយាមទាក់ទងអធិការស្រុកស្រែអំបិល លោក ហួត ណុន និងអភិបាលខេត្តកោះកុង អ្នកស្រី មិថុនា ភូថង ដើម្បីសុំការបំភ្លឺរឿងនេះតែទូរស័ព្ទហៅចូលគ្មានអ្នកទទួលនៅថ្ងៃទី១០ ធ្នូ។
ជម្លោះដីធ្លីនៅខេត្តកោះកុង បានបណ្ដាលឱ្យពលរដ្ឋរាប់រយគ្រួសារ ធ្លាក់ខ្លួនក្រីក្រ ព្រោះបាត់បង់ដីធ្លី ដើម្បីបង្កបង្កើនផល។ ពលរដ្ឋខ្លះអះអាងថា ពួកគាត់បានជំពាក់បំណុលធនាគារ រហូតដល់គ្មានលទ្ធភាពសង ហើយចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅទីក្រុង និងប្រទេសថៃ ខណៈក្មេងៗ ក្នុងសហគមន៍ភាគច្រើន បោះបង់ការសិក្សា ដើម្បីចេញតវ៉ាទាមទារដីធ្លី ជាមួយឪពុកម្ដាយ ជាដើម។ ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋដែលមានវិវាទដីធ្លីនៅខេត្តកោះកុង ស្នើយ៉ាងទទូចដល់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធពន្លឿនការរកដំណោះស្រាយជូនពួកគាត់ ឱ្យទទួលបានដីធ្លីវិញ ដើម្បីយកទៅធ្វើស្រែចម្ការ ចិញ្ចឹមជីវិត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។