ជនពិការ និងអង្គការដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធនឹងជនពិការនៅកម្ពុជា លើកឡើងថា រហូតមកដល់ពេលនេះ ច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារ និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការ បានបង្កើតឡើងរយៈពេល ៦ឆ្នាំហើយ ប៉ុន្តែការអនុវត្តនៅមិនទាន់បានទូលាយនៅឡើយ។
ជាក់ស្តែង ជនពិការគ្រប់ប្រភេទនៅតែមិនអាចទទួលបានព័ត៌មានពីបណ្ដាញផ្សព្វផ្សាយនានា ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យពួកគេមិនអាចទទួលបានឱកាសការងារ និងមិនអាចចូលរួមសកម្មភាពការងារសង្គមពេញលេញ និងស្មើភាពគ្នាដូចប្រជាពលរដ្ឋទូទៅនៅក្នុងសង្គម។
ទាំងជនពិការ និងអង្គការធ្វើការជាមួយជនពិការលើកឡើងថា សិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានរបស់ជនពិការតាមបណ្ដាទូរទស្សន៍នៅកម្ពុជា ហាក់មិនទាន់បើកទូលាយ ដោយប៉ុស្តិ៍ទូរទស្សន៍ភាគច្រើន មិនទាន់បានបញ្ចូលភាសាកាយវិការ និងអក្សរខ្មែរដែលពន្យល់ពីក្រោមរូបភាព ឬឯកសារផ្សេងៗ។
យុវជនពិការជើងទាំងសងខាងមកពីវិទ្យាល័យសន្ធរមុខ លោក មាន វិបុលរតនៈ បាននិយាយទាំងមុខស្រងូតស្រងាត់ថា បើយើងប្រៀបធៀបជនពិការ និងមនុស្សទូទៅឃើញថា ជនពិការនៅតែមានគម្លាតពីគ្នា និងនៅតែមិនមានភាពស្មើគ្នានៅក្នុងសង្គម។ លោកថា ជនពិការគ្រប់ប្រភេទនៅកម្ពុជា ភាគច្រើនត្រូវបានគេរើសអើង និងទុកចោលមួយឡែក ហើយបញ្ហានេះ បានធ្វើឲ្យជនពិការបាត់បង់ឱកាសក្នុងកិច្ចការអភិវឌ្ឍសង្គម។ យុវជន វិបុលរតនៈ ឲ្យដឹងទៀតថា បើទោះជាយើងដឹងថា ព័ត៌មានដើរតួនាទីសំខាន់ក្តី តែផ្ទុយទៅវិញ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយច្រើនតែមើលរំលង និងមិនសូវបានយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះជនពិការនៅឡើយ។
យុវជនពិការជើងរូបនេះ បានលើកឡើងទៀតថា បើទោះជាជនពិការមិនមានកាយសម្បទាដូចមនុស្សទូទៅក្តី ក៏មិនមែនមានន័យថា ជនពិការមិនអាចធ្វើឲ្យប្រទេសជាតិរីកចម្រើនបាននោះដែរ។ យុវជនពិការជើងរូបនេះ ចង់ឃើញស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ពិសេសប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនៅក្នុងស្រុក យកចិត្តទុកដាក់លើជនពិការនៅកម្ពុជា៖ «ខ្ញុំចង់ឲ្យគ្រប់បណ្ដាផ្សព្វផ្សាយទាំងអស់នៅកម្ពុជា ត្រូវតែគិតថា ជនពិការក៏មានបេះដូង និងអារម្មណ៍ដូចមនុស្សមិនពិការដែរ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំចង់ឲ្យមានការយកចិត្តទុកដាក់លើការទទួលបានព័ត៌មានរបស់ជនពិការ»។
ស្របពេលជាមួយគ្នានេះ យុវជនពិការភ្នែកម្នាក់ទៀត លោក ចាប់ តូ បានឲ្យដឹងដែរថា ដោយសារតែពិការភ្នែក កន្លងមកការទទួលព័ត៌មានរបស់លោកភាគច្រើនតាមការស្តាប់សំឡេងពីទូរទស្សន៍ និងវិទ្យុ។ លោកបានសម្ដែងក្តីបារម្ភលើបញ្ហាកង្វះព័ត៌មានរបស់ជនពិការថា នៅពេលដែលជនពិការមិនទទួលព័ត៌មានបានទូលំទូលាយ វានឹងបង្កឲ្យជនពិការដើរមិនទាន់ស្ថានការណ៍សង្គម ពិសេសធ្វើការសម្រេចចិត្តមិនបានត្រឹមត្រូវក្នុងកិច្ចការបោះឆ្នោត ជ្រើសរើសមេដឹកនាំបានត្រឹមត្រូវ ជាដើម៖ «ជនពិការរស់នៅពិបាកណាស់ទៅហើយ បើអត់ព័ត៌មានទៀត ជនពិការនឹងរឹតតែលំបាក ព្រោះព័ត៌មានធ្វើឲ្យជនពិការអាចដើរទាន់ស្ថានការណ៍សង្គម និងជ្រើសរើសមេដឹកនាំដើម្បីកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសបានត្រឹមត្រូវ»។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ លោក ចាប់ តូ យុវជនពិការភ្នែករូបនេះ បានរំឭកទៅស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធថា ការកង្វះព័ត៌មានវាមិនត្រឹមតែបង្កការលំបាកដល់ជនពិការផ្ទាល់ទេ តែបញ្ហានេះវានឹងក្លាយជាអម្រែកដ៏ធ្ងន់ចំពោះសង្គមមិនអាចឈានទៅរកការរីកចម្រើន។ យុវជន ចាប់ តូ បានទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងក្រសួងព័ត៌មាន គួរតែគិត និងជំរុញឲ្យប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយក្នុងស្រុកដាក់បញ្ចូលភាសាកាយវិការ និងអក្សរខ្មែរ ដែលពន្យល់ពីក្រោមរូបភាព ឬឯកសារផ្សេងៗឆ្លើយតបនឹងតម្រូវការរបស់ជនពិការគ្រប់ប្រភេទនៅកម្ពុជា៖ «ខ្ញុំសូមឲ្យរដ្ឋាភិបាល និងស្ថាប័នទាំងអស់ មើលការខុសត្រូវជនពិការផង ព្រោះជនពិការ គឺធនធានមនុស្សនៅក្នុងសង្គមដែរ»។
ទាក់ទងនឹងករណីនេះ ប្រធានអង្គការជនពិការកម្ពុជា លោក ងិន សៅរ័ត្ន មានប្រសាសន៍ថា បើទោះជាឃើញថាមានបណ្ដាទូរទស្សន៍ខ្លះនៅក្នុងស្រុក បានគិតគូរដាក់ភាសាសញ្ញានៅនាទីព័ត៌មានខ្លះក្តី តែលោកឃើញថា នៅតែមានកម្រិត និងតិចតួចបំផុត។ លោក ងិន សៅរ័ត្ន បញ្ជាក់ថា គ្រប់ស្ថាប័នទូរទស្សន៍ទាំងអស់នៅក្រោមដំបូលរដ្ឋាភិបាល មានកាតព្វកិច្ចគោរពច្បាប់ និងអនុវត្តតាមច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារ និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិរបស់ជនពិការ។ លោកថា បើទោះមិនទាន់មានរបាយការណ៍ណាបង្ហាញថា ជនពិការប៉ុន្មាននាក់ដែលមិនទាន់ទទួលបានព័ត៌មាននៅឡើយ តែព័ត៌មានមានសារសំខាន់ណាស់ ក្នុងការចូលរួមកិច្ចការសង្គមរបស់ជនពិការ ដើម្បីជំរុញឲ្យពួកគេរួចផុតពីការរស់នៅក្រោមបន្ទាត់ភាពក្រីក្រនៅក្នុងប្រទេស៖ «បច្ចុប្បន្ន ទោះបីជាអង្គការជនពិការកម្ពុជា មានវិទ្យុជនពិការក្តី តែនៅតែមិនទាន់ឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការរបស់ជនពិការនោះទេ ព្រោះថា ជនពិការកម្ពុជា មានទាំងពិការភ្នែក គ ថ្លង់ តែផ្ទុយទៅវិញ តាមបណ្ដាទូរទស្សន៍នៅក្នុងស្រុកជាច្រើន មិនទាន់អនុវត្តទៅតាមច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារ និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការ»។
អ្នកធ្វើការពាក់ព័ន្ធនឹងជនពិការរូបនេះអះអាងថា ជនពិការមិនមែនជាបន្ទុកសម្រាប់សង្គមទេ បើសិនមានការបើកឱកាសឲ្យបានត្រឹមត្រូវណាមួយ ឬធ្វើការសម្របសម្រួល និងយកចិត្តទុកដាក់លើពួកគេ។ លោកថា បញ្ហានេះរដ្ឋាភិបាល ពិសេសក្រសួងព័ត៌មាន ត្រូវតែធានាថា សិទ្ធិទទួលព័ត៌មានរបស់ជនពិការ ត្រូវបានបើកទូលាយ។
សន្និសីទកាសែតអបអរសាទរខួប ៦ឆ្នាំនៃការបង្កើតច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារ និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការ ដែលបានរៀបចំឡើងកាលពីថ្ងៃទី៣ កក្កដា កន្លងទៅ ជនពិការដែលបានចូលរួមក្នុងសន្និសីទកាសែតនោះ ចង់ឲ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធយកចិត្តទុកដាក់លើសិទ្ធិទទួលព័ត៌មានចំពោះជនពិការ ព្រោះថា ជនពិការមានប្រមាណជាង ១០% ទៅ ១៥% ដែលស្មើនឹង ១លាន ៥សែននាក់នៅក្នុងប្រទេស។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មាន លោក ខៀវ កាញារីទ្ធ ដើម្បីដឹងពីចំណាត់ការយ៉ាងណា ជុំវិញរឿងកង្វះព័ត៌មានរបស់ជនពិការបាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា។
ប៉ុន្តែនៅក្នុងពិធីបើកសិក្ខាសាលាស្ដីពីការស្វែងរកអនុសាសន៍ ដើម្បីបង្កើនការទទួលបានព័ត៌មានរបស់ជនពិការកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៤ អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងព័ត៌មាន លោក មាស សុភ័ណ្ឌ ធ្លាប់មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហាប្រឈមដែលបណ្ដាលឲ្យជនពិការមិនទាន់ទទួលបានទូលាយ ដោយសារស្ថានីយទូរទស្សន៍ទាំងនោះជារបស់ឯកជន ហើយមានតែស្ថានីយទូរទស្សន៍ជាតិ និងបាយ័ន ដែលបានផ្សាយភ្ជាប់ជាមួយភាសាកាយវិការសម្រាប់ជនពិការ។ លោកឲ្យដឹងថា ស្ថានីយឯកជនមួយចំនួនអះអាងថា ខ្វះអ្នកដែលមានជំនាញបកប្រែភាសាកាយវិការ ខណៈស្ថានីយទាំងនោះមិនទាន់បើកទូលាយទទួលយកជនពិការឲ្យធ្វើការនៅឡើយ។
ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រជាតិស្ដីពីពិការភាពរបស់រដ្ឋាភិបាល ឆ្នាំ២០១៤-២០១៨ បង្ហាញថា រដ្ឋាភិបាលបានដាក់យុទ្ធសាស្ត្រសំខាន់ៗចំនួន១០ ដើម្បីលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការ និងកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រលើជនពិការ រួមមាន ផ្តល់សេវាសុខភាពប្រកបដោយគុណភាព និងសមភាព ផ្តល់សេវាយុត្តិធម៌ ការពារការរើសអើង ការរំលោភបំពាន ការប្រមាថ ការកេងប្រវ័ញ្ច ការអប់រំ ការចូលរួមក្នុងការសម្ដែងមតិ និងការទទួលបានព័ត៌មានរបស់ជនពិការ។
នៅក្នុងច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារ និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការ មាត្រា៣២ បានចែងថា គ្រប់ស្ថានីយទូរទស្សន៍ និងវិទ្យុទាំងអស់ ត្រូវតែគិតគូរ និងផ្តល់ព័ត៌មានឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ដល់ជនពិការ និងស្របទៅតាមពិការភាពគ្រប់ប្រភេទ។
ទោះជាយ៉ាងណា ជនពិការនៅតែស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាល ពិសេសប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ បើកទូលាយសិទ្ធិទទួលព័ត៌មានរបស់ជនពិការគ្រប់ប្រភេទនៅកម្ពុជា ព្រោះជនពិការមានសិទ្ធិដូចជនមិនពិការដែរ និងមិនត្រូវទុកជនពិការឲ្យនៅដាច់ដោយឡែកនោះទេ ដើម្បីជនពិការមានសកម្មភាព និងសំឡេងក្នុងកិច្ចការអភិវឌ្ឍន៍សង្គម ឲ្យស្របទៅតាមចំណុចដែលបានចែងនៅក្នុងច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារ និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិជនពិការ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។