អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (HRW) ថា រដ្ឋាភិបាលជប៉ុនគួរស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឱ្យបញ្ឈប់ការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ លើអ្នករិះគន់ទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស ជាពិសេស ករណីបង្ក្រាបទៅលើពលរដ្ឋ ដែលរិះគន់លើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម (CLV-DTA) ថ្មីៗ នេះ។ ស្ថានទូតជប៉ុនប្រចាំកម្ពុជាថា កំពុងតាមដានយ៉ាងដិតដល់លើការចាប់ខ្លួននេះ និងទទូចដល់ភាគីពាក់ព័ន្ធកាត់បន្ថយកម្ដៅ។
អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាលជប៉ុនអំពាវនាវជាសាធារណៈទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឱ្យបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់នូវការបំភិតបំភ័យទៅលើអ្នករិះគន់ទាំងក្នុងប្រទេស និងក្រៅប្រទេស និងដោះលែងពលរដ្ឋ ដែលអនុវត្តសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ ដូចជា ករណីប្អូនប្រុសរបស់សកម្មជននយោបាយ លោក ហៃ វណ្ណា គឺលោក ហៃ វណ្ណនិត។ លោក ហៃ វណ្ណនិត ដែលធ្លាប់សិក្សាថ្នាក់ក្រោយបរិញ្ញាបត្រពីប្រទេសអាមេរិក និងជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃវិទ្យាស្ថានជាតិសុខភាពសាធារណៈ។
កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែសីហា បានចាប់ខ្លួនលោក ហៃ វណ្ណនិត ដោយបង្ខំ និងមិនបានផ្ដល់ព័ត៌មានដល់ក្រុមគ្រួសារ។ របាយការណ៍ដដែលថា ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន កាលពីខែកក្កដាកន្លងទៅ បានបញ្ចេញប្រតិកម្មខ្លាំងៗ ចំពោះសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាភិបាល នៃចលនាខ្មែរដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ លោក ហៃ វណ្ណា ដែលចូលទៅបញ្ចេញមតិ ឬខម្មិន្ត (Comment) នៅក្នុងហ្វេសប៊ុក (Facebook) របស់លោក ហ៊ុន សែន អំពីការព្រួយបារម្ភរឿងដាក់បញ្ចូលខេត្តរបស់ខ្មែរចំនួន៤ ដែលស្ថិតនៅភាគឦសាន នៃប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍រួមគ្នាជាមួយវៀតណាម (Vietname) និងឡាវ (Lao)។ លោក ហ៊ុន សែន គំរាមថា ទោះបីជាលោក ហៃ វណ្ណា កំពុងរស់នៅប្រទេសជប៉ុនក្ដី ក៏លោកមានក្រុមគ្រួសារកំពុងរស់នៅក្នុងស្រុកខ្មែរដែរដូច្នេះកុំព្រហើន។ បន្ថែមពីនេះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏បញ្ជាឱ្យអាជ្ញាធរត្រូវស្វែងរកក្រុមគ្រួសាររបស់លោក ហៃ វណ្ណា និងអ្នករិះគន់នៅក្រៅប្រទេសផ្សេងទៀត។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានឃុំខ្លួនពលរដ្ឋរហូតដល់ ៦០នាក់ ចន្លោះពីថ្ងៃទី១៤ ដល់ ១៩ ខែសីហា ពាក់ព័ន្ធនឹងការរិះគន់ទៅលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម (CLV) នាពេលកន្លងទៅ។
បច្ចុប្បន្ន លោក ហៃ វណ្ណនិត ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចបញ្ជូនទៅឃុំនៅពន្ធនាគារ "ម១" កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែសីហា ដោយតុលាការក្រុងភ្នំពេញចោទអំពីបទ «ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម»។ នេះ បើយោងទៅតាមការអះអាងរបស់ អ្នកនាំពាក្យអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារ នៃក្រសួងមហាផ្ទៃលោក នុត សាវនា។
លោក នុត សាវនា៖ «ជាការងារសម្ងាត់ដោយសារពាក់ព័ន្ធករណីរួមគំនិតក្បត់ ឬញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទល្មើសជាអាទិ៍ ឬបទល្មើសឧបឃាតមានទម្ងន់ធ្ងន់ធ្ងរ ហើយវាជាបទល្មើសដែលតម្រូវឱ្យសមត្ថកិច្ចធ្វើការដោយសម្ងាត់ ដោយយកចិត្តទុកដាក់ខ្ពស់ អ៊ីចឹងការលើកឡើងចោទថាសមត្ថកិច្ចមិនយកចិត្តទុកដាក់ ឬមានការលាក់បាំងអី វាជារឿងមិនពិតទេ ខ្ញុំសូមជម្រាបថា ឥឡូវនេះលោក ហៃ វណ្ណនិត កំពុងត្រូវបានឃុំខ្លួននៅមណ្ឌលអប់រំកែប្រែទី១បាទ»។
ជុំវិញរឿងនេះ ទីប្រឹក្សាស្ថានទូតជប៉ុនប្រចាំកម្ពុជា អ្នកនាង មិយូស៊ី អាសាគិ (MIYOSHI Asagi) លើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលជប៉ុនដឹងថា មានការចាប់អារម្មណ៍ ចំពោះការលើកឡើងរបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណ អភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា-ឡាវ-វៀតណាម (CLV) និងការឆ្លើយតបវិញរបស់ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជុំវិញរឿងនេះ។ អ្នកនាងថារដ្ឋាភិបាលជប៉ុនកំពុងតាមដានស្ថានការណ៍នេះយ៉ាងដិតដល់ រួមទាំងការចាប់ខ្លួនមនុស្សមួយចំនួនផង។ អ្នកនាងថារដ្ឋាភិបាលជប៉ុនរំពឹងថាភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់នឹងរក្សាភាពស្ងប់ស្ងាត់។
អ្នកតាមដានភូមិសាស្ត្រនយោបាយតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងប៉ាស៊ីហ្វិក លោក សេង វណ្ណលី មានប្រសាសន៍ថា ប្រទេសជប៉ុនបានដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការចូលរួមចំណែកអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសកម្ពុជា ហើយប្រទេសជប៉ុន ក៏ជាម្ចាស់ហត្ថលេខីលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជា កាលពីឆ្នាំ១៩៩១ ផងដែរ។ ទោះជាយ៉ាងណាលោកថា ការស្នើរបស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ គឺជារឿងល្អ ហើយរដ្ឋាភិបាលជប៉ុនគួរតែលើកឡើងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាជាសាធារណៈ។
លោក សេង វណ្ណលី«ប៉ុន្តែការស្នើរបស់HRWគិតថា ជារឿងដែលត្រឹមត្រូវដោយសារស្ថានភាពការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សបច្ចុប្បន្នវាហាក់ដូចជាធ្ងន់ធ្ងរបើប្រៀបទៅហ្នឹងកាលមុនៗ ជាពិសេស ភាពធ្ងន់ធ្ងរហ្នឹងខ្លះដូចជា នៅអំឡុងពេល និងក្រោយពេល ដែលរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ឆ្នាំ២០១៧ ដូច្នេះ ការស្នើសុំរបស់អង្គការHRWដើម្បីជប៉ុនប្រតិកម្មនេះ ខ្ញុំគិតថា ជារឿង ដែលរដ្ឋាភិបាលជប៉ុនគួរតែបញ្ចេញប្រតិកម្មរបស់ខ្លួនដែរ ដោយសារតែជប៉ុនដើរតួនាទីសំខាន់ក្នុងការជំរុញឱ្យមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ហើយក៏ជាប្រទេសដែលផ្ដល់ជំនួយច្រើន»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការឆ្លើយតបរឿងនេះពី ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា និងអ្នកនាំពាក្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក មាស សោភ័ណ្ឌ បានទេ នៅថ្ងៃទី២១ ខែសីហា។
ពលរដ្ឋ និងអ្នកឃ្លាំមើលចាត់ទុកថា ការចាប់ខ្លួនលើពលរដ្ឋជាច្រើននាក់ក្នុងរយៈកាលថ្មីៗ នេះ គឺជា ផែនការ បង្ក្រាបលើពលរដ្ឋដែលចង់ធ្វើបាតុកម្ម ប្រឆាំងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ ត្រូវបានអ្នកឃ្លាំមើលអះអាងថាអាចជាឆាកល្ខោនរបស់លោក ហ៊ុន សែន រៀបចំឡើងដើម្បីលុបព្រឹត្តិការណ៍ និងទប់ស្កាត់ការងើបតវ៉ារបស់ពលរដ្ឋរឿងបញ្ហាទឹកដី រួមទាំងឆ្លៀតឱកាសនេះឆ្មក់ចាប់សកម្មជនសង្គម និងសកម្មជននយោបាយ ដើម្បីកម្ទេចគណបក្សប្រឆាំង និងអ្នករិះគន់ចេញពីកម្ពុជាតាមការប្រកាសកន្លងមករបស់លោក ហ៊ុន សែន កន្លងមក៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។