លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រកាសយ៉ាងតក់ក្រហល់បញ្ជាឱ្យមន្ត្រីរបស់លោកលុបចោលទំព័រហ្វេសប៊ុក (Facebook) ផ្លូវការរបស់លោក ដែលមានអ្នកតាមដានជាង១៤លាននាក់ជាស្ថាពរ។ ការប្រកាសឈប់ប្រើហ្វេសប៊ុកនេះ ទំនងជាដើម្បីបញ្ចៀសការអាម៉ាស់ ក្រោយលោកចាញ់ក្ដីហើយត្រូវក្រុមប្រឹក្សាភិបាលត្រួតពិនិត្យខ្លឹមសារអនឡាញ (Oversight Board) របស់ក្រុមហ៊ុនមេតា (Meta) សម្រេចឱ្យក្រុមហ៊ុននេះពិចារណាព្យួរគណនីហ្វេសប៊ុក និងអ៊ីនស្តាក្រាម (Instagram) របស់លោក ហ៊ុន សែន រយៈពេល ៦ខែ ជាបន្ទាន់។
បុរសខ្លាំងខាងប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សា និងល្បីថាជា«អធិរាជ»ហ្វេសប៊ុកនៅកម្ពុជា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចាប់ពីពេលនេះតទៅលែងមានមុខនៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកនេះទៀតហើយ។
លោកធ្វើដូច្នេះដោយមិនក្លាហានទទួលយកការពិត និងទំនងជាដើម្បីបញ្ចៀសទុកជាមុននូវភាពអាម៉ាស់ដែលលោកចាញ់ក្តី ដោយគណនីហ្វេសប៊ុក និងអ៊ីនស្តាក្រាមរបស់លោកត្រូវបានក្រុមប្រឹក្សាភិបាលត្រួតពិនិត្យខ្លឹមសារ (Oversight Board) របស់ក្រុមហ៊ុន មេតា បញ្ជាឱ្យក្រុមហ៊ុននេះពិចារណាព្យួររយៈពេល ៦ខែ ជាបន្ទាន់ និងលុបចោលវីដេអូបង្កប់ទៅដោយអំពើហិង្សានយោបាយរបស់លោកចេញ។
លោក ហ៊ុន សែន បានប្រកាសយ៉ាងតក់ក្រហល់នៅលើបណ្តាញសង្គមតេឡេក្រាម (Telegram) របស់លោកថា លោកសម្រេចបញ្ឈប់ជាស្ថាពរពីការប្រើប្រាស់ ហ្វេសប៊ុក ដែលមានអ្នកចូលរួមជាង ១៤លាននាក់។ លោកស្នើឱ្យជំនួយការលោកលុបចោលគណនីហ្វេសប៊ុករបស់លោកភ្លាម និងប្រាប់ទៅក្រុមហ៊ុន ហ្វេសប៊ុក ឱ្យលុបឈ្មោះលោកចេញពីបញ្ជីរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ។ លោកផ្តល់អំណះអំណាងថាលោកធ្វើដូច្នេះ ដោយសារកន្លងមកមាន«ការក្លែងបន្លំ»គណនីហ្វេសប៊ុករបស់លោករហូតដល់ទៅជាង ២០ ដែលធ្វើឱ្យមាន«ការភាន់ច្រឡំ»ពីអ្នកប្រើប្រាស់ហ្វេសប៊ុកដូចគ្នា។
ទោះយ៉ាងណា អំណះអំណាងរបស់លោក ហ៊ុន សែន បែបនេះ ទំនងជាលោកចង់លួងចិត្តខ្លួនឯងនិងពិបាកឱ្យគេជឿ ខណៈរឿងពិតនៅពីក្រោយនេះ គឺគណនីហ្វេសប៊ុក និងអ៊ីនស្តាក្រាមរបស់លោកកំពុងប្រឈមនឹងការព្យួរពីក្រុមហ៊ុនមេរបស់ក្រុមហ៊ុនទាំងពីរនេះ គឺក្រុមហ៊ុន មេតា រយៈពេល៦ខែ ដោយសារតែមេដឹកនាំរូបនេះពូកែ និងមិនញញើតខាងបញ្ចេញសារបង្កប់ដោយអំពើហិង្សាផ្នែកនយោបាយ ដូចជា«ស្តាយមិនបានសម្លាប់»ពលរដ្ឋខ្មែរគ្នាឯងជាដើម។
យោងតាម សេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលត្រួតពិនិត្យខ្លឹមសារអនឡាញរបស់ក្រុមហ៊ុន Metaដែលវិទ្យុអាស៊ីសេរី ទទួលបាននៅថ្ងៃទី២៩ ខែមិថុនា ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលត្រួតពិនិត្យខ្លឹមសារអនឡាញនេះបានសម្រេចបិទផ្លូវតវ៉ាទាត់ចោលសេចក្តីសម្រេចពីមុនរបស់ក្រុមហ៊ុន Meta ដែលបានរក្សាទុកវីដេអូដែលលោក ហ៊ុន សែន គំរាមកំហែងដោយហិង្សាទៅលើដៃគូនយោបាយរបស់លោក។ ក្រុមប្រឹក្សានេះផ្តល់អំណះអំណាងថា ដោយពិចារណាទៅលើភាពធ្ងន់ធ្ងរនៃការរំលោភបំពាន ប្រវត្តិរបស់លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់ប្រព្រឹត្តការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្ស និងការបំភិតបំភ័យគូប្រជែងនយោបាយ ព្រមទាំងការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសង្គមជាយុទ្ធសាស្ត្រដើម្បីផ្សព្វផ្សាយការគំរាមកំហែងបែបនេះ ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលត្រួតពិនិត្យខ្លឹមសារអនឡាញរបស់ក្រុមហ៊ុន មេតា អំពាវនាវដល់ក្រុមហ៊ុននេះឱ្យផ្អាកជបន្ទាន់នូវទំព័រហ្វេប៊ុក និងគណនីអ៊ីនស្តាក្រាមរបស់លោក ហ៊ុន សែន រយៈពេល ៦ខែ។
The Oversight Board has overturned Meta's decision to leave up a video in which Cambodian PM Hun Sen threatens political opponents with violence.<br/> <br/>Due to the severity of the violation, the Board recommends that Meta suspend Hun Sen's FB page and IG account for 6 months.
គិតត្រឹមម៉ោងជាង ១០យប់ថ្ងៃទី២៩ មិថុនា គណនី និងទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់លោក ហ៊ុន សែន លែងមានវត្តមាននៅលើហ្វេសប៊ុកទៀតហើយ។ ជំនួយការផ្ទាល់របស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលគេដឹងថាជាអ្នកគ្រប់គ្រងទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក ហ៊ុន សែន និងជារដ្ឋលេខាធិការនៃទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ដួង តារា បញ្ជាក់នៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកថា លោក ហ៊ុន សែន ឈប់ប្រើប្រាស់ហ្វេសប៊ុករបស់លោកទៀតហើយ។ ក៏ប៉ុន្តែ លោកងាកទៅប្រើតេឡេក្រាម តិកតុក (TikTok) យូធូប (YouTube)អ៊ីនស្តាក្រាម (Instagram) ទ្វីតធ័រ (Twitter) និងបណ្តាញសង្គមដទៃទៀត។ ទោះយ៉ាងណា គេនៅមិនទាន់ដឹងច្បាស់ថាតើលោក ហ៊ុន សែន នឹងឈប់ប្រើហ្វេសប៊ុកជារៀងរហូត ឬយ៉ាងណានោះទេ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅមិនទាន់អាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ផៃ ស៊ីផាន ដើម្បីសុំអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមជុំវិញរឿងនេះបាននៅឡើយទេ គិតត្រឹមម៉ោងផ្សាយនេះ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីកំពុងព្យាយាមទាក់ទងក្រុមហ៊ុន Meta ដើម្បីសុំការបញ្ជាក់ថាតើក្រុមហ៊ុននេះនឹងអនុវត្តបម្រាមមិនឱ្យលោក ហ៊ុន សែន ប្រើប្រាស់ហ្វេសប៊ុក និងអ៊ីនស្តាក្រាម ចាប់ពីពេលណា។ ក៏ប៉ុន្តែ យោងតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែតអាមេរិក ឌឹ វ៉ាស៊ីនតុន ប៉ុស្តិ៍ (The Washington Post)នៅថ្ងៃទី២៩ ខែមិថុនា ការសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលត្រួតពិនិត្យខ្លឹមសាររបស់ក្រុមហ៊ុនMeta ឱ្យដាក់បម្រាមមិនឱ្យលោក ហ៊ុន សែន ប្រើហ្វេសប៊ុក និងអ៊ីនស្តាក្រាមរយៈពេល ៦ខែនេះ គឺមិនចងកាតព្វកិច្ចឡើយ។ ទោះយ៉ាងណា ក្រុមហ៊ុននេះត្រូវតែលុបចោលនូវវីដេអូរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលមានបង្កប់សារញុះញង់ឱ្យមានអំពើហិង្សាផ្នែកនយោបាយដែលជាប់ក្នុងបណ្ដឹងកាលពីពេលមុន ចេញពីទំព័រហ្វេសប៊ុក។ កាសែតដដែលនេះ ថា ក្រុមហ៊ុន Meta មានពេល ៦០ ថ្ងៃ ដើម្បីអនុវត្តសេចក្ដីសម្រេចនេះ និងត្រូវចេញផ្សាយនូវការឆ្លើយតបជាសាធារណៈមួយក្នុងរយៈពេលដូចគ្នានេះ។
នៅមុនការសម្រេចឈប់ប្រើ និងលុបគណនីហ្វេសប៊ុកនេះ លោក ហ៊ុន សែន នៅថ្ងៃទី២៩ មិថុនា បានជូនដំណឹងនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកអំពីការចាប់ផ្តើមប្រើ TikTok របស់ចិនជាផ្លូវការកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែមិថុនា។ លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានប្រកាសនៅលើតេឡេក្រាមរបស់លោកដែរថា ចាប់ពីពេលនេះតទៅលោកផ្អាកប្រើ Facebook រាប់ទាំងការផ្សាយផ្ទាល់ផង ដើម្បីឱ្យអ្នកធ្លាប់ទទួលព័ត៌មានពីលោកមកទទួលព័ត៌មានតាម តេឡេក្រាម យូធូប និងអ៊ីនស្តាក្រាមវិញ។ លោកអះអាងថា បណ្តាញតេឡេក្រាមរបស់លោកមាន«ប្រសិទ្ធភាព»ជាង Facebook ខណៈមានអ្នកគាំទ្រជាង ៨៥ម៉ឺននាក់។ លោកអះអាងថាលោកធ្វើដូច្នេះដើម្បី«ងាយស្រួលទាក់ទង»ជាមួយប្រជាជននៅប្រទេសមួយចំនួនដែលមិនអនុញ្ញាតឱ្យប្រើ ហ្វេសប៊ុក។
មុនពេលលុបចោល ទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក ហ៊ុន សែន មានអ្នកគាំទ្រជាង ១៤លាននាក់។ រីឯ ទំព័រអ៊ីនស្តាក្រាមរបស់លោកវិញ មានអ្នកតាមដានជាង ១សែន៦ម៉ឺននាក់។
ការសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលត្រួតពិនិត្យខ្លឹមសារអនឡាញរបស់ក្រុមហ៊ុន Meta នេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមានបន្តឹងមួយ កាលពីចុងខែមីនារបស់គណៈកម្មការអ្នកច្បាប់អន្តរជាតិ (ICJ, International Commission of Jurists)ដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្រុងហ្សឺណែវ (Geneva) ប្រទេសស្វ៊ីស (Switzerland)។ អង្គការនេះស្នើឱ្យក្រុមហ៊ុន Meta ហាមប្រាមមិនឱ្យមានការផ្សព្វផ្សាយខ្លឹមសារញុះញង់ឱ្យមានអំពើហិង្សា រើសអើង ឬបង្កភាពជាសត្រូវនៅលើបណ្តាញសង្គម។ អង្គការដដែលនេះស្នើឲ្យត្រួតពិនិត្យសាររបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលគំរាមកំហែងអ្នកនយោបាយប្រឆាំង ប្រើពាក្យអសុរោះ មានលក្ខណៈហិង្សា និងជេរប្រមាថ ដែលបានព្រមានទៅក្រុមអ្នកប្រឆាំងកាលពីថ្ងៃទី៩ ខែមករា កន្លងទៅ។ កាលនោះលោកព្រមានថាលោកនឹងឆ្លើយតបទៅនឹងការចោទប្រកាន់ថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោកលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត ដោយអំពាវនាវឱ្យដៃគូប្រជែងរបស់លោកជ្រើសរើសរវាង «ប្រព័ន្ធផ្លូវច្បាប់» និង «ដំបង»។ លោកបន្តថា លោកនឹង«ប្រមូលផ្តុំមនុស្សរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដើម្បីតវ៉ា និងវាយទាត់ធាក់អ្នកទាំងនោះ» ព្រមទាំងបញ្ជូន «ក្មេងទំនើងទៅផ្ទះ»របស់ពួកគេផង។
លោក ហ៊ុន សែន នឹងក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីទីមួយនៅក្នុងតំបន់អាស៊ាន (ASEAN) ដែលត្រូវបានក្រុមហ៊ុន មេតា ហាមប្រាមមិនឱ្យប្រើហ្វេសប៊ុក និងអ៊ីនស្តាក្រាម ប្រសិនបើក្រុមហ៊ុន Meta សម្រេចអនុវត្តតាមសេចក្តីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលត្រួតពិនិត្យខ្លឹមសារអនឡាញរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ។
នាយករងទទួលបន្ទុកប្រចាំតំបន់អាស៊ីរបស់អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ យូមែន រ៉ៃត៍ វ៉ច្ឆ (Human Rights Watch) លោក ហ្វ៊ីល រ៉ូប៊ឺតសុន (Phil Robertson) ថ្លែងក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយថា នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជានៅទីបំផុតទៅត្រូវបានរិះគន់ជាសាធារណៈដោយសារតែលោកបានប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមដើម្បីញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តអំពើហិង្សាប្រឆាំងនឹងដៃគូប្រជែងរបស់លោក។ លោកថា នេះគឺជារឿងពិតនៅពីក្រោយមូលហេតុដែលលោក ហ៊ុន សែន សម្រេចឈប់ប្រើហ្វេសប៊ុក ដែលហ៊ានតម្រូវឱ្យលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះការរំលោភបទដ្ឋាននៃការប្រើប្រាស់របស់ហ្វេសប៊ុក ហើយលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវងាកទៅប្រើបណ្តាញសង្គមតេឡេក្រាម ដែលពេញនិយមក្នុងចំណោមជ្តាច់ការដូចជានៅរុស្ស៊ី (Russia) និងមីយ៉ាន់ម៉ា(Myanmar) ឬភូមា វិញជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។