សង្គមស៊ីវិល និងអ្នកសារព័ត៌មានខកចិត្តចំពោះការរើសអើងមិន អនុញ្ញាតឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យចូលយកព័ត៌មាន។ ពួកគេទាមទាររដ្ឋាភិបាលបកស្រាយមូលហេតុ និងកែលម្អស្ថានភាពរើសអើងឡើងវិញ។ ការលើកឡើងនេះ បន្ទាប់ពី មន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មានបានហាមប្រាមអ្នកយកព័ត៌មានរបស់វិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក វីអូអេ (VOA) និងវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ វីអូឌី (VOD) ក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ស្ដីពីលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន នៅវិមានសន្តិភាព រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីល្ងាចថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា។
ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាន មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល ជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលបើកលំហសេរីភាព និងលុបបំបាត់ការរើសអើងលើអ្នកយកព័ត៌មាន ពីព្រោះការរើសអើងនេះតែងតែកើតឡើងជាញឹកញយ សម្រាប់អ្នកយកព័ត៌មាននៃស្ថាប័នឯករាជ្យនៅកម្ពុជា។
អ្នកសារព័ត៌មានវិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក វីអូអេ (VOA) លោក ស៊ុន ណារិន ដែលរងការរារាំងមិនឱ្យចូលយកព័ត៌មាននៅវិមានសន្តិភាព កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា មន្ត្រីថ្នាក់ក្រោមរបស់ក្រសួងព័ត៌មានបានហាមឃាត់អ្នកសារព័ត៌មានវីអូអេ (VOA) និងវីអូឌី (VOD) ដោយប្រាប់ហេតុផលថា ពួកគេទទួលបញ្ជាពីថ្នាក់លើមិនផ្តល់កាតឱ្យចូលយកព័ត៌មានបានទេ។ លោកថា ករណីនេះបង្ហាញពីការរឹតត្បិតសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងការរើសអើងលើអ្នកសារព័ត៌មាន ដែលហ៊ានរិះគន់រដ្ឋាភិបាល និងរាយការណ៍ព័ត៌មានពិតជូនពលរដ្ឋ។
«ក្នុងករណីនេះមិនគួរឡើងមានការរើសអើង ដោយផាត់ចោលអ្នកកាសែតនេះបានឱ្យចូល អ្នកកាសែតនោះមិនឱ្យចូល ដែលវាបង្ហាញពីសេរីភាពសារព័ត៌មាននៅមានកម្រិត ការរើសអើងលើអ្នកសារព័ត៌មាន ដែលរិះគន់រដ្ឋាភិបាលហ្នឹង គឺវានៅតែកើតឡើងនៅប្រទេសកម្ពុជា។ សម្រាប់ខ្ញុំជំរុញធ្វើយ៉ាងមិចឱ្យមានការបើចំហ លុបបំបាត់ការរើសអើងហ្នឹងទៅ ហើយកម្មវិធីលើកក្រោយៗរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីបើកឱ្យចូលយកព័ត៌មានដូចអ្នកកាសែតផ្សេងទៀត»។
ប្រតិកម្មនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មានបានហាមប្រាមអ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យចំនួនពីរស្ថាប័ន ដូចជា វិទ្យុសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក វីអូអេ (VOA) និងវិទ្យុសំឡេងប្រជាធិបតេយ្យ វីអូឌី (VOD) មិនឱ្យចូលយកព័ត៌មានក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ស្ដីពីលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន នៅវិមានសន្តិភាព រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីល្ងាចថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា។
ស្ថាប័នសារព័ត៌មានរួមមាន មជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ (CCIM) សមាគមសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា (CamboJa) និងក្លឹបអ្នកសារព័ត៌មានបរទេសនៃកម្ពុជា (OPCC) បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមមួយនៅថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា ដោយពួកគេស្នើដល់ក្រសួងព័ត៌មានបំភ្លឺអំពីមូលហេតុ ដែលបដិសេធមិនឱ្យអ្នកសារព័ត៌មានវីអូអេ (VOA) និងវីអូឌី (VOD) ចូលសន្និសីទសារព័ត៌មានរបស់រដ្ឋាភិបាល ស្របពេលអ្នកសារព័ត៌មាន ដែលមានទំនោរទៅរដ្ឋាភិបាលរាប់សិបនាក់ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលយកព័ត៌មានបាន។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងព័ត៌មានលោក មាស សុភ័ណ្ឌ ដើម្បីបកស្រាយជុំវិញរឿងនេះបានទេ នៅថ្ងៃទី១៤ ខែវិច្ឆិកា។
ប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន បញ្ជាក់ថាការចូលយកព័ត៌មានក្នុងសន្និសីទកាសែតនៅវិមានសន្តិភាពបាន អ្នកសារព័ត៌មានត្រូវបង្ហាញប័ណ្ណចេញដោយក្រសួងព័ត៌មាន និងចុះឈ្មោះយកប័ណ្ណពីមន្ត្រីនៅទីនោះជាមុនសិន។ ប៉ុន្តែមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលរូបនេះថា លោកមិនដឹងអំពីមូលហេតុនៃការរារាំងអ្នកសារព័ត៌មានទាំងនោះទេ។
ទោះយ៉ាងណាក្ដី សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដដែលបញ្ជាក់ថា កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែវិច្ឆិកា អ្នកសារព័ត៌មាន វីអូអេ (VOA) និងវីអូឌី (VOD) បានចុះឈ្មោះដើម្បីយកព័ត៌មានក្រោយកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន នៅវិមានសន្តិភាព និងមានប័ណ្ណសារព័ត៌មានចេញដោយក្រសួងព័ត៌មានផងដែរ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ ពួកគេក៏បានទាក់ទងទៅមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់ក្រសួងព័ត៌មានមួយរូបដែរ ប៉ុន្តែពួកគេមិនទទួលបានចម្លើយនោះទេ។
ស្ថាប័នសារព័ត៌មាន អំពាវនាវដល់ក្រសួងព័ត៌មានឱ្យពន្យល់អំពីករណីរើសអើង ដែលកើតឡើងជាក់ស្ដែងចំពោះអ្នកសារព័ត៌មាន ពីព្រោះពួកគេយល់ថា គ្មានហេតុផលសមស្របណាមួយបដិសេធចោលអ្នកសារព័ត៌មានអាជីពចូលរួមទៅរាយការណ៍ព័ត៌មាន ដើម្បីប្រើប្រាស់ជាប្រយោជន៍សាធារណៈនោះទេ។ លិខិតនោះលើកឡើងថាស្របពេលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ស្វាគមន៍នូវសំណូមពរពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនានា ពួកគេចង់ដឹងថាតើហេតុអ្វីបានជាអ្នកសារព័ត៌មានវីអូអេ (VOA) និងវីអូឌី (VOD) មិនត្រូវបានស្វាគមន៍ក្នុងការសួរសំនួរទៅវិញ។
នាយកមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាដើម្បីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ហៅកាត់ CCIM លោក អ៊ិត សូធឿត ថ្លែងថា អ្នកសារព័ត៌មានមានសិទ្ធិស្មើភាពគ្នា ប៉ុន្តែលោកមើលឃើញថា អ្នកព័ត៌មានឯករាជ្យដោយឈរលើក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈត្រឹមត្រូវ និងរាយការណ៍អំពីភាពអសកម្ម និងរឿងរ៉ាវរសើបនោះ រដ្ឋាភិបាលមិនចង់ឃើញនោះទេ។ លោក អ៊ិត សូធឿត ចាត់ទុកការរារាំងនោះ គឺជាការជារើសអើង និងរំលោភបំពានលើសេរីភាពសារព័ត៌មាន ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ស្ដីពីរបបសារព័ត៌មាន។
«វាជាការរំលោភបំពានលើសេរីភាពសារព័ត៌មាន ឬក៏រំលោភលើសិទ្ធិអ្នកសារព័ត៌មានទាំងហ្នឹងដែលគាត់មានសិទ្ធិស្មើគ្នាដូចទៅនឹងអ្នកសារព័ត៌មានផ្សេងទៀតដែលធានាដោយច្បាប់ស្ដីពីរបបសារព័ត៌មាន និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ នាយកប្រតិបត្តិនៃសម្ព័ន្ធអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ហៅកាត់ ខេមបូចា (CamboJa) ណុប វី លើកឡើងថាកម្ពុជាទើបរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ានមិនគួរកើតឡើងនូវការរើសអើងចំពោះអ្នកសារព័ត៌មានបែបនេះទេ។ លោកបន្តថា ឥរិយាបថនេះនឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះរដ្ឋាភិបាល និងសារព័ត៌មានឯករាជ្យ និងគ្រប់ជ្រុងជ្រោយសម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ។
«នេះ គឺបង្ហាញការរើសអើងចំពោះកិច្ចការងាររបស់អ្នកសារព័ត៌មាន ជាពិសេស អ្នកសារព័ត៌មានដែលមានស្ថាប័នទទួលស្គាល់ដោយក្រសួងព័ត៌មានទៅទៀត ហើយការបដិសេធមិនអនុញ្ញាតឱ្យពួកគាត់ចូល នៅពេលអ្នកសារព័ត៌មានរាប់រយនាក់ទៀតត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូល គឺបង្ហាញពីការរើសអើងតែម្ដងបាទ»។
របាយការណ៍របស់អង្គការ CIVICUS ផ្សាយថ្ងៃទី១៩ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ រកឃើញថា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជាបន្តរឹតត្បិត ខណៈអ្នកសារព័ត៌មានរងវិធានការច្បាប់ជាបន្តបន្ទាប់។ របាយការណ៍ដដែលបាន វាយតម្លៃជាអវិជ្ជមានលើស្ថានភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជា ជាពិសេសគឺ សារព័ត៌មានឯករាជ្យដែលនៅបន្តស្ថិតក្រោមវាយប្រហារ ដែលធ្វើឱ្យអ្នកកាសែតបានប្រឈមមុខនឹងការយាយីជាច្រើនទម្រង់។
មកដល់ពេលនេះ តាមការវាយតម្លៃរបស់អង្គការអ្នកកាសែតគ្មានព្រំដែន (Reporters Without Borders) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំងឱ្យដឹងថា កម្ពុជាស្ថិតនៅក្នុងចំណាត់ថា្នក់ទី១៤៤ ក្នុងចំណោម ១៨០ប្រទេស នៃសន្ទស្សន៍សេរីភាពសារព័ត៌មានសកលឆ្នាំ២០២១។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២ នេះ អង្គការនេះឱ្យដឹងថា កម្ពុជាទទួលបានចំណាត់ថ្នាក់ទី១៤២ ក្នុងចំណោម ១៨០ប្រទេស។ ចំណាត់ថ្នាក់នេះបន្តបង្ហាញថា សេរីភាពសារព័ត៌មាននៅកម្ពុជានៅមិនទាន់មានភាពល្អប្រសើរនៅឡើយទេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។