កញ្ញា ឡុង គន្ធា គឺជាសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិវ័យក្មេងមួយរូបក្នុងចំណោមស្ត្រីវ័យក្មេងជាច្រើននាក់ដែលកំពុងជាប់ឃុំនៅក្នុងពន្ធនាគារ។ ថ្វីត្បិតគន្ធា ជាសកម្មជនបរិស្ថានក្ដី ក៏នាងមានក្ដីស្រមៃមួយគឺចង់បញ្ចប់ការសិក្សាថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រផ្នែកច្បាប់របស់នាង ប៉ុន្តែបំណងនេះនាងនៅមិនទាន់បានសម្រេចនៅឡើយទេ គឺដោយសារតែអាជ្ញាធរបានចាប់ខ្លួននាងដាក់ពន្ធនាគារជាលើកទីពីរ កាលថ្ងៃទី០២ ខែកក្កដា ពីបទ«រួមគំនិតក្បត់»។
កញ្ញា ឡុង គន្ធា ជាស្ត្រីមួយរូបអង់អាចក្លាហាន មុតមោះ និងមានឆន្ទៈការពារបរិស្ថានដើម្បីសុខុមាលភាពរបស់ពលរដ្ឋ ។ ក្រៅតែជាសកម្មជនបរិស្ថានចូលរួមទាមទារយុត្តិធម៌សង្គមគន្ធា ក៏ជានិស្សិតសិក្សាផ្នែកច្បាប់ឆ្នាំទី៣ម្នាក់នៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រងផងដែរ។
កាលពីថ្ងៃទី០២ ខែកក្កដា ក្នុងថ្ងៃតុលាការប្រកាសសាលក្រម កញ្ញាថ្លែងទាំងឈឺចាប់ថា ទោះបីជាតុលាការសម្រេចឃុំខ្លួនកញ្ញាដោយអយុត្តិធម៌ក្ដី ក៏ប៉ុន្តែតុលាការមិនអាចឃុំមនសិការរបស់កញ្ញាបានឡើយ។ ប៉ុន្តែអ្វីដែលកញ្ញា សោកស្ដាយបំផុតនោះ គឺបាត់បង់ឱកាសបញ្ចប់ការសិក្សាផ្នែកច្បាប់ឆ្នាំទី៣ម្ដងទៀត ដូចកាលពីជាប់ពន្ធនាគារលើកទី១កាលពីឆ្នាំ២០២០ កញ្ញាក៏ចង់រៀនសូត្របានខ្ពង់ខ្ពស់ដូចកូនៗរបស់អស់លោកមន្ត្រីដែរ។
កញ្ញា ឡុង គន្ធា៖ «តុលាការចាប់ខ្លួនខ្ញុំដាក់ពន្ធនាគារម្ដងទៀតខ្ញុំនឹងបាត់បង់ឱកាសខ្ញុំក៏ចង់រៀនសូត្រខ្ពស់ដូចកូនអ្នកទាំងអស់គ្នាដែរ ដូចកូនអ្នកធំ ដូចកូននាយករដ្ឋមន្ត្រី ដូចកូនមន្ត្រីធំៗ ដូចកូនលោកស្រីចៅក្រម កូនរបស់ព្រះរាជអាជ្ញា ប្រសិនបើព្រះរាជអាជ្ញាមានកូន កូនរបស់លោកអាជ្ញាធរដូចគ្នា។ ខ្ញុំក៏ត្រូវការសិក្សា ខ្ញុំក៏ត្រូវការរៀនសូត្រ ខ្ញុំត្រូវការយកចំណេះដឹងដែលខ្ញុំមានដើម្បីមកជួយប្រទេសជាតិខ្ញុំ។ ខ្ញុំចង់រៀនសូត្រដូចគេវ័យរបស់ខ្ញុំគឺជាវ័យដែលទទួលបានសិក្សា»។
កញ្ញា ឡុង គន្ធា មានអាយុ២៦ឆ្នាំ កើតនៅភូមខែលជ័យ ឃុំអូរស្វាយ ស្រុកកំពង់សៀម ខេត្តកំពង់ចាម។ កញ្ញាគឺជាកូនច្បងនៅក្នុងចំណោមបងប្អូនបង្កើត៥នាក់ដែលមានឪពុកម្ដាយជាកសិករ។ ដោយសារកើតក្នុងគ្រួសារក្រីក្រ និងមានម្ដាយជាស្ត្រីមេម៉ាយត្រូវរ៉ាប់រងបន្ទុកគ្រួសារតែម្នាក់ឯងផងនោះគន្ធាបានខិតខំរៀនសូត្រ រហូតប្រឡងជាប់ជាគ្រូបង្រៀនកាលពីឆ្នាំ២០១៧។
ប៉ុន្តែគន្ធាបានបោះបង់អាជីពជាគ្រូបង្រៀនមកធ្វើជាសកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិវិញកាលពីឆ្នាំ២០១៨ ដែលកាលណោះកញ្ញា មើលឃើញពីបញ្ហាអំពើពុករលួយ ការរំលោភយកដីធ្លី និងកាប់បំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ។ ទីបំផុតគន្ធាត្រូវបានតុលាការផ្ដន្ទាទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារចំនួន២០ខែពីបទចោទ «ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម» កាលពីឆ្នាំ២០២០ នៅពេលកញ្ញាប្រកាសធ្វើដំណើរដោយថ្មើរជើងចេញពីវត្តភ្នំឆ្ពោះទៅភូមិគ្រឹះអតីតលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដើម្បីស្នើសុំជួបផ្ទាល់ជាមួយលោក ហ៊ុន សែន ក្នុងគោលបំណងជំរុញឱ្យលោក ហ៊ុន សែន បញ្ឈប់ការលុបបឹងតាមោកដែលប៉ះពាល់ជីវភាពពលរដ្ឋ និងជីវចម្រុះក្នុងបឹងជាដើម។ តុលាការបានដោះលែងកញ្ញាឱ្យនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្នកាលពីខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២១ បន្ទាប់ពីជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល១៤ខែ ប៉ុន្តែតុលាការបានបន្ថែមបទចោទ«រួមគំនិតក្បត់»មួយករណីទៀតពេលកញ្ញាកំពុងជាប់ពន្ធនាគារ។
ក្រោយពីចេញពីពន្ធនាគារគធា បានស្វះស្វែងដាក់ពាក្យរៀនផ្នែកច្បាប់បន្តទៀតបន្ទាប់ពីខកខានរៀនជាងមួយឆ្នាំ ប៉ុន្តែដោយសារនាងមិនដាក់ពាក្យព្យួរការសិក្សាអំឡុងពេលជាប់ពន្ធនាគារ ដូច្នេះនាងត្រូវចាប់ផ្ដើមរៀនពីឆ្នាំទី១សាឡើងវិញបើទោះជានាងរៀនដល់ឆ្នាំ៣រួចហើយក្ដី។
ប្អូនស្រី កញ្ញា ឡុង គន្ធា គឺកញ្ញា ឡុង សុខលីន ថ្លែងថា គោលបំណងបងស្រីកញ្ញាបន្តរៀនផ្នែកច្បាប់នេះមិនមែនដើម្បីក្លាយជាមេធាវី ឬចៅក្រមនោះទេ ប៉ុន្តែបងស្រីរបស់កញ្ញាចង់រៀនដើម្បីស្វែងយល់បន្ថែមពីច្បាប់ដោយសារបងកញ្ញារងភាពអយុត្តិធម៌ពីតុលាការដែលឈរនៅលើច្បាប់។ កញ្ញាបន្តថា បងស្រីកញ្ញា គឺជាមនុស្សអត់ធ្មត់ និងតស៊ូរៀនសូត្រហើយដើម្បីមានលុយបង់សាលារៀនបងស្រីកញ្ញាមិនហ៊ានចាយវាយផ្ដេសផ្ដាសនោះទេ។
កញ្ញា ឡុង សុខលីន៖ «ដោយសារខ្ញុំឃើញបងខ្ញុំគាត់ចង់បញ្ចប់វាមែនទែនខ្ញុំក៏អាណិតបងគ្រាន់តែគាត់ជាប់ភ្លាមខ្ញុំក៏ស្វះស្វែងប្រញាប់ទៅដាក់ព្យួរឱ្យគាត់តែគ្រាន់តែការព្យួរហ្នឹងគឺគេកំណត់ឱ្យបានតែមួយឆ្នាំ។ អ៊ីចឹងអត់ដឹងបងគាត់ចេញមកវិញទាន់គេអាចឬក៏គាត់ចេញមកវិញអត់ទាន់យើងពិតជាគ្រួសារជាប្អូនពិតជាអាណិតបងស្រីណាស់ដែលបងស្រីគាត់ចង់បញ្ឈប់តែវាអត់អាចចប់ទៀត»។
បើទោះបីជា គន្ធា ជាកូនច្បងដែលជាទូទៅត្រូវរ៉ាប់រងជួយទំនុកបម្រុងគ្រួសារ និងប្អូនៗឱ្យបានរៀនសូត្រក្ដី គន្ធា នៅតែតស៊ូការពារធនធានធម្មជាតិ និងចូលរួមផ្សព្វផ្សាយពីកោះកុងក្រៅផងដែរ។
ក្នុងអំឡុងពេលគន្ធាសិក្សាផ្នែកច្បាប់នៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិគ្រប់គ្រងនាងតែងតែឆ្លៀតដឹកនាំយុវជនចុះទៅកោះកុងក្រៅដើម្បីសិក្សាស្វែងយល់ពីធនធានធម្មជាតិ និងជីវភាពពលរដ្ឋ។ ក្រៅពីនេះគន្ធា តែងចេញមុខទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលបញ្ឈប់ការកាត់ឆ្វៀលដីព្រៃនៅក្នុងតំបន់អភិរក្សឱ្យទៅអ្នកមានលុយមានអំណាច ជាពិសេសគឺ ដីព្រៃតំបន់ភ្នំតាម៉ៅដែលរដ្ឋាភិបាលបានកាត់ឆ្វៀលឱ្យទៅក្រុមហ៊ុន ឡេង ណាវ៉ាត្រា ជាង៥រយហិកតារ (៥០០) កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០២២។ លើសពីនេះ កញ្ញា ឡុង គន្ធា ក៏បានចូលរួមធ្វើយុទ្ធការទាមទារស្វែងរកយុត្តិធម៌ឱ្យវីរជនដែលបានលះបង់ជីវិតដើម្បីបុព្វជាតិ ដូចជា លោក ឈុត វុទ្ធី លោក ជា វិជ្ជា និងលោកបណ្ឌិត កែម ឡី ជាដើម។
ទោះជាយ៉ាងណា សកម្មភាពចូលរួមទាមទារយុត្តិធម៌សង្គម និងការពារបរិស្ថានក្រោយចេញពីពន្ធនាគាររបស់កញ្ញា ឡុង គន្ធា និងសកម្មជនបរិស្ថានផ្សេងទៀត មិនបានប្រព្រឹត្តទៅដោយរលូននោះទេ នៅទីបំផុតកញ្ញា រួមជាមួយសកម្មជនការពារបរិស្ថានចំនួន៩នាក់ផ្សេងទៀតត្រូវបានតុលាការក្រុងភ្នំពេញកាត់ទោសឱ្យជាប់ពន្ធនាគារពី៦ឆ្នាំ ដល់ ៨ឆ្នាំ ក្រោមបទ ចោទ«រួមគំនិតក្បត់»និង«ប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ» ប៉ុន្តែក្នុងនោះមានសកម្មជន៥នាក់ រួមមាន លោក ថុន រដ្ឋា លោក យីម លាងហ៊ី លោក លី ចាន់ដារ៉ាវុត កញ្ញា ភួន កែវរស្មី និងកញ្ញា ឡុង គន្ធា ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ។
យុវជនអ្នកស្ម័គ្រចិត្តក្រុមអ្នកបន្តដំណើរអ្នកស្រី យ៉ឹង នឹម ថ្លែងថា អ្នកស្រីគោរពនូវវីរភាពរបស់ កញ្ញា ឡុង គន្ធា ដែលលះបង់ការងារជាគ្រូបង្រៀនមកការពារបរិស្ថាន។ អ្នកស្រីបន្តថា គន្ធា ជាមនុស្សមានចិត្តទូលាយ ចេះជួយអ្នកដទៃ និងមិនរួញរាក្នុងការជួយកិច្ចការងារសង្គម និងជំរុញលើកទឹកចិត្តយុវជនឱ្យក្លាហានហ៊ាននិយាយការពិតដើម្បីយុត្តិធម៌សង្គម បើទោះជាគន្ធាធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារម្ដងរួចមកហើយក្ដី។
អ្នកស្រី យ៉ឹង នឹម ៖ «អ្វីដែលគាត់ចូលរួមការពារ អ្វីដែលគាត់បានលះបង់សម្រាប់សង្គមមួយនេះជាពិសេសគឺការចូលរួមការពារបរិស្ថាន។ សង្ឃឹមថា អ្វីដែលជាលះបង់អ្វីដែលជាឆន្ទៈ ការស្រឡាញ់របស់គាត់វាបង្ហាញនៅគំរូភាពសម្រាប់ខ្ញុំចូលរួមកិច្ចការពារបន្តទៀត ហើយក៏ដូចជាយុវជនផ្សេងទៀតគាត់ហ្នឹងដើរតាមនៅគំរូភាពវីរភាពរបស់ដោយមិន យកនៅផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួនដាក់ដើម្បីតែសេចក្ដីសុខផ្ទាល់ខ្លួនទេ»។
សម្រាប់កញ្ញា ឡុង គន្ធា បើទោះបីជាកញ្ញាធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារម្តងរួចមកហើយក្ដី ក៏កញ្ញាមិនភ័យតក់ស្លុតរឿងជាប់ពន្ធនាគារជាលើកទី២នេះឡើយ ពោលគឺកញ្ញាត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេចក្នុងការប្រឈម និងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញពីសំណាក់រដ្ឋាភិបាល។ កញ្ញាធ្លាប់លើកឡើងថា កញ្ញាមិនរាថយ និងបន្តធ្វើការងារការពារបរិស្ថានបន្តទៀតទោះជាកញ្ញា រងការគំរាមកំហែងគ្រប់រូបភាព ឬត្រូវជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល១០ឆ្នាំក៏ដោយ។
កញ្ញា ឡុង គន្ធា៖ «ការចាប់យើងដាក់ពន្ធនាគារ ការគំរាមកំហែងយើងគ្រប់រូបភាពមិនមែនជាហេតុផលមួយដែលបញ្ឈប់យើងមិនអាចឱ្យធ្វើការងារបានទេឬក៏បន្តបេសកកម្ម នៅក្នុងការពារធនធានធម្មជាតិបើរដ្ឋាភិបាលចង់ឱ្យពួកយើងនឹងឈប់។ ងាយស្រួលមែនទែនរដ្ឋាភិបាលគ្រាន់តែឈប់បំផ្លាញធនធានធម្មជាតិរដ្ឋាភិបាលការពារធនធានធម្មជាតិរដ្ឋាភិបាលគោរពសិទ្ធិមនុស្សនោះយើងហ្នឹងឈប់ដោយខ្លួនឯង»។
កញ្ញា ឡុង គន្ធា លើកទឹកចិត្តឱ្យយុវជនក្លាហានហ៊ាននិយាយការពិត និងចេះឈឺឆ្អាលបញ្ហាសង្គមនៅពេលគ្មានវត្តមានរបស់កញ្ញា។ ក្នុងសៀវភៅមនុស្សដែលគេយកទៅកែប្រែគន្ធាបានលើកឡើងថា ក្រៅពីនាងមានគោលបំណងសិក្សាបញ្ចប់ថ្នាក់បរិញ្ញាបត្រហើយនោះ នាងក៏ចង់ឃើញអ្នកនយោបាយចេះរួបរួមសាមគ្គីគ្នាតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ និងលុបបំបាត់អំពើនិទ្ទណ្ឌភាពនៅក្នុងសង្គម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។