ប្រជាពលរដ្ឋ ៤៩គ្រួសាររស់នៅចំណុចចំរាំង ឃុំកែវផុស ខេត្តព្រះសីហនុ ដែលមានទំនាស់ដីធ្លីជាមួយលោកឧកញ៉ា ជៀម ផែន ថៅកែស្រាបៀលីអូ (Leo Beer) ជាថ្មីទៀត បានបន្តអំពាវនាវឱ្យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជំរុញឲ្យមន្ត្រីក្រោមឱវាទ កាត់ឆ្វៀលដីចម្ការមានទំហំ ៣៥២ហិកតារដល់ពួកគាត់។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងអាជ្ញាធរចាប់ពីថ្នាក់មូលដ្ឋាន ទទួលស្គាល់ថា ពលរដ្ឋទាំង ៤៩គ្រួសារនោះ ពិតជាមិនទាន់ទទួលបានចំណែកដីចម្ការ ដើម្បីបង្កបង្កើនផលប្រាកដមែន។
ប្រជាពលរដ្ឋទាំង ៤៩គ្រួសារ ធ្លាប់បានអះអាងប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ដីចម្ការសរុបមានទំហំផ្ទៃដី ៣៥២ហិកតារ ដែលប្រមុខដឹកនាំប្រកាសផ្ដល់ជូន នៅមិនទាន់ធ្លាក់ដល់ដៃពលរដ្ឋពួកគាត់មួយចំអាមនៅឡើយទេ។ ជាងនេះទៀត ដីចម្ការរបស់ពួកគាត់ ត្រូវភាគី លោក ជៀម ផែន បានដាំដើមប្រេងខ្យល់ និងដើមឈើផ្សេងទៀត ដោយគ្មានអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ចេញមុខហាមឃាត់ ឬជួយទប់ស្កាត់ដីមានជម្លោះនេះទេ។
តំណាងពលរដ្ឋ៤៩គ្រួសារម្នាក់ ដែលជាប់គុក ៣ឆ្នាំដោយសារបញ្ហានេះ លោក ជិន វណ្ណដេត ប្រាប់អាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី២៨ ខែកញ្ញាថា ទំនាស់ដីធ្លីនេះកើតឡើងតាំងឆ្នាំ២០០៦ ជាមួយឧកញ៉ា ជៀម ផែន ដោយប្រជាពលរដ្ឋទាំង ៤៩គ្រួសារបានប្ដឹងទៅ កាន់អាជ្ញាធរភូមិ ឃុំ និងថ្នាក់ខេត្ត។ លោកបន្តថា ឆ្នាំ២០០៨ ក្រសួងមហាផ្ទៃបានបង្កើតគណៈកម្មការមួយចុះធ្វើអធិការកិច្ច សិក្សាស្រាវជ្រាវ និងធ្វើរបាយការណ៍ទៅនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដោយបង្ហាញថាពលរដ្ឋ៤៩គ្រួសារពិតជាបានរស់នៅស្របច្បាប់៣៥២ហិកតារ។ លោកបន្ថែមថា ក្រោយពីចេញ ស ជ ណ ឆ្នាំ២០០៨ ប្រគល់ដីមកអោយប្រជាពលរដ្ឋ អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធបានឃុបឃិតជាមួយលោក ជៀម ផែន និងឱ្យផ្អាកការអនុវត្ត ស ជ ណ ហើយបានធ្វើរបាយការណ៍ក្លែងបន្លំ និងប្រគល់ដីទៅអោយលោក ជៀម ផែន វិញ ប៉ុន្តែពលរដ្ឋបានប្ដឹងជំទាស់ ហើយក៏មានការសម្របសម្រួល តែមិនទាន់បានដោះស្រាយអ្វីនោះទេ ក៏ប្ដឹងពលរដ្ឋទៅតុលាការ និងចាប់ លោកត្រូវដាក់គុករយៈពេល ៣ឆ្នាំ។ លោក ជិន វណ្ណដេត ថាឆ្នាំ ២០១៣ មានការបង្ហោះតាមបណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកដឹកដល់នាយករដ្ឋមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធការឈូសឆាយផ្ទះសម្បែង ហើយនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានចេញសេចក្ដីសម្រេចមួយ ដើម្បីអោយ ប៊ិន ឈិន បង្កើតក្រុមការងារដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លី ប៉ុន្តែលោក ប៊ិន ឈិន បែរជាឃុបឃិតជាមួយលោក ជៀម ផែន និងប្រគល់ដីពលរដ្ឋទាំង ៤៩គ្រួសារឱ្យទៅលោក ជៀម ផែនទៅវិញ និងបន្តប្រើប្រព័ន្ធតុលាការចាប់ពលរដ្ឋជាបន្តបន្ទាប់។ លោក ជិន វណ្ណដេត ចាត់ ទុកទង្វើរបស់អាជ្ញាធរ និងលោក ជៀម ផែន ថាឃុបឃិតគ្នារំលោភយកដីពលរដ្ឋដោយអយុត្តិធម៌ និងអំពាវនាវដល់នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អន្តរាគមន៍ដោះស្រាយជូនពួកគាត់៖ « គណៈកម្មការជាតិក៏ដោយ ថ្នាក់ជាតិក៏ដោយនៅពេល ដែលគេឃុបឃិតជាមួយនឹងពលរដ្ឋ ភាគច្រើនគេយកលេសថាពលរដ្ឋហ្នឹងជាពលរដ្ឋប្រឆាំង ពលរដ្ឋហ្នឹងគណបក្សនេះ ពលរដ្ឋហ្នឹងគណបក្សនោះ។ គេធ្វើដើម្បីស្នើទៅថ្នាក់លើ ដើម្បីទម្លាក់កំហុសមកអោយពលរដ្ឋ។ ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋដែលស្លូតត្រង់ ក្នុងនាមពលរដ្ឋដែលរស់នៅពិតប្រាកដ អ៊ីចឹងឯកសារផ្លូវច្បាប់ផ្សេងៗ គេមិនយកជាសំអាងទេ គេគ្រាន់តែយកលេស ជូនទៅថ្នាក់លើថា ពលរដ្ឋជាគណបក្សនេះ ពលរដ្ឋជាគណបក្សនោះ ធ្វើអោយពលរដ្ឋបាត់បង់ភាពយុត្តិធម៌នៅក្នុងសង្គម » ។
ទាក់ទិនបញ្ហានេះ មេភូមិកែវផុសលោក ឥន កាន់ធឿន ថ្លែងថា កាលធ្វើការសម្របសម្រួលនយោបាយឈ្នះៗ ដែលមានតំណាងរបស់លោក ប៊ិន ឈិន មកចរចាជាមួយពលរដ្ឋដោះដូរទីតាំងដីកន្លែងថ្មី និងផ្ដល់ឱ្យតែ ១៦០ហិកតារ ប៉ុន្តែពលរដ្ឋមិនព្រមទទួលយក ព្រោះដីតិចតូច និងនៅឆ្ងាយ។ លោក ឥន កាន់ធឿន អះអាងថា ឆ្នាំ២០១៨ រដ្ឋាភិបាលបានចេញ ស ជ ណ មកកាត់ដី៣៥២ហិកតារទៅឱ្យលោក ជៀម ផែន ហើយទទួលស្គាល់ដីពលរដ្ឋតែ ៣២ហិកតារតែប៉ុណ្ណោះ៖ « ខាងថ្នាក់ជាតិហ្នឹង ខាងគណៈកម្មការទំនាស់ដីធ្លីថ្នាក់ជាតិហ្នឹង ចុះមកសម្របសម្រួលអា៣៥២ហិកតារហ្នឹង កាត់ឱ្យ ១៦០ហិកតារ ប៉ុន្តែប្រជាពលរដ្ឋអត់ព្រមហ្នឹង ក៏រឿងហ្នឹងក៏ឆ្នាំ ២០១៨ ហ្នឹង ក៏ចេញ ស ជ ណ មកដីហ្នឹងគេទទួលស្គាល់តែដី ៥៤ឡូត៍ ក្រៅពីហ្នឹងគេកាត់មកលោក ជៀម ផែន ទាំងអស់ហ្នឹង។ ស . ជ . ណ ក៏អត់បានប្រកាសអី គ្រាន់តែដឹងថា ស ជ ណ ហ្នឹងមានឆ្នាំ២០១៨ » ។
ចំណែកអតីតមេភូមិកែវផុស លោក នង ឌីណារ៉ា ទទួលស្គាល់ថា ពលរដ្ឋទាំង ៤៩គ្រួសារ ពិតជាមិនទាន់ទទួលបានចំណែកដីចម្ការទាំងនោះប្រាកដមែន។ លោកតាមការសង្កេតជាក់ស្ដែង ពលរដ្ឋទាំង ៤៩គ្រួសារនោះកំពុងជួបប្រទះការខ្វះខាត និងជួបទុក្ខកង្វល់ជារៀងរាល់ថ្ងៃ។
នាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានប្រតិកម្មខ្លាំងៗ និងបញ្ជាអោយបង្កើតគណៈកម្មការជាតិដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លី ដែលដឹកនាំដោយលោក ប៊ិន ឈិន ក្រោយពីភាគីម្ខាងមានងារជាឧកញ៉ា ឈ្មោះ ជៀម ផែន ថៅកែស្រាបៀលីអូ ឈ្នះក្ដីប្រជាពលរដ្ឋទាំង ៤៩គ្រួសារ ហើយបានប្រើកម្លាំងប្រដាប់អាវុធចម្រុះ ចុះកាងការពារ ប្រើគ្រឿងចក្រឈូសកម្ទេចផ្ទះ និងផលដំណាំពលរដ្ឋចំនួន ៤៩គ្រួសារ កាលពីឆ្នាំ២០១៣។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទង អ្នកនាំពាក្យក្រសួងរៀបចំដែនដី និងនគរូបនីយកម្ម សំណង់ លោក សេង ឡូត និងអភិបាលខេត្តព្រះសីហនុ លោក គួច ចំរើន និងលោក ជៀម ផែន ដើម្បីធ្វើការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញបញ្ហានេះបានទេ នៅថ្ងៃទី២៨ កញ្ញា។
ជុំវិញរឿងនេះ នាយកផ្នែកស៊ើបអង្កេតអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អុំ សំអាត យល់ឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋទាំងនោះរងភាពអយុត្តិធម៌។ លោកបន្តថា អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបានទទួលស្គាល់ថា ពលរដ្ឋទាំងនោះ ពិតជាបានកាន់កាប់ដីធ្លីទាំងនោះមែន។ លោកបន្ថែមថា ការដែលរដ្ឋាភិបាល មិនទាន់ដោះស្រាយជម្លោះអាជ្ញាធរ មិនគួរផ្ដល់អោយភាគីជម្លោះម្ខាងទៀតនោះទេ ព្រោះមិនទាន់មានចំណុចស្របនៅឡើយទេ។ លោក អុំ សំអាត យល់ថា រដ្ឋាភិបាលគួរបង្កើតក្រុមការងារដោះស្រាយដែលមានឯករាជ្យភាព និងតម្លាភាព ដើម្បីឱ្យវិបត្តិជម្លោះដីធ្លីដ៏រ៉ាំរ៉ៃត្រូវបានបញ្ចប់ ព្រោះពលរដ្ឋកំពុងជួបបញ្ហាលំបាកច្រើន ដោយសារគ្មានដីសម្រាប់ធ្វើកសិកម្ម បង្កបង្កើនផល៖ « បងប្អូននៅតែជួបភាពអយុត្តិធម៌ហ្នឹង ពីព្រោះ ស . ជ . ណ របស់រាជរដ្ឋាភិបាលតាំងពីឆ្នាំ២០១៣ ហើយដល់ឆ្នាំ២០១៨ អាអ្វីដែលជាមានការទទួលស្គាល់ខុសគ្នា ដោយមិនទាន់មានការដោះស្រាយបញ្ហាជូនប្រជាពលរដ្ឋផង ហើយទៅប្រគល់ដីហ្នឹងទៅឱ្យភាគីម្ខាងទាំងស្រុង ហ្នឹងក៏មិនមែនជាដំណោះស្រាយល្អដែរ ព្រោះមិនទាន់បានដោះស្រាយទៅលើបញ្ហាហ្នឹងបានចប់សព្វគ្រប់នៅឡើយនោះទេបាទ។ អ៊ីចឹងអ្វីដែលសំខាន់ត្រូវតែមានដំណោះស្រាយសមស្រប ធៀបនឹងយុត្តិធម៌ អ៊ីចឹងគឺមានតែរាជរដ្ឋាភិបាលទេ ដែលអាចដោះស្រាយបញ្ចប់នូវបញ្ហាទាំងអស់នេះបាទ » ។
ប្រជាពលរដ្ឋទាំង ៤៩គ្រួសារ និងសង្គមស៊ីវិល សង្ឃឹមថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ជួយអន្តរាគមន៍កាត់ឆ្វៀលដីចម្ការចំនួន ៣៥២ហិកតារឲ្យពួកគាត់បានបង្កបង្កើនផលដំណាំកសិកម្មដូចពេលមុនឲ្យបានឆាប់ ព្រោះសកម្មភាពក្រុមហ៊ុនរបស់លោកឧកញ៉ា ជៀម ផែន បានបន្តដាំដើមឈើ និងដើមប្រេងខ្យល់នៅលើដីចម្ការពួកគាត់ធ្លាប់បង្កបង្កើនផលកន្លងមក ដោយគ្មានអាជ្ញាធរហាមឃាត់ទេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។