ស្ត្រីអតីតសកម្មជនដីធ្លីបឹងកក់ម្នាក់ដែលធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារ និងវាយបង្ក្រាបពីក្រុមសន្តិសុខក្រុងភ្នំពេញរាប់ភ្លេចដោយសារតែ ការទាមទារដីធ្លីរបស់ខ្លួននោះ បានវិវឌ្ឍខ្លួនពីអ្នកត្រូវគេរំលោភយកដីធ្លីក្លាយ ជាអ្នកការពារសិទ្ធិពលរដ្ឋមានបញ្ហាដីធ្លីវិញម្ដង ក្រោយទាមទារបានដីធ្លីរបស់ខ្លួនពីឈ្មួញមានអំណាចបានជោគជ័យ។ ពេលនេះ កញ្ញា សុង ស្រីលាភ ពេញចិត្តធ្វើការងារជាមួយពលរដ្ឋមានបញ្ហាសហគមន៍ដីធ្លី សិទ្ធិមនុស្ស និងបរិស្ថាន ដោយអះអាងថា តាមរយៈបទពិសោធន៍របស់ខ្លួន ជាពលរដ្ឋមានបញ្ហាដីធ្លី នឹងជួយដល់ពលរដ្ឋមានបញ្ហាដីធ្លីនៅតំបន់ផ្សេងៗទៀត៖ «យើង តែងតែដាក់ញត្តិសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីគាត់ ( លោក ស ខេង ) បញ្ហារឿងដីធ្លីហើយក្នុងនោះ គឺយើងទទួលបានការឆ្លើយតបពីគាត់ គឺគាត់ចូលរួមក្នុងការអន្តរាគមន៍ទៅកាន់សាលាក្រុងឱ្យធ្វើការដោះស្រាយបញ្ហាចំពោះបញ្ហាដីធ្លីតំបន់បឹងកក់អ៊ីចឹងត្រង់ ហ្នឹងហើយ ដែលយើងសបញ្ជាក់ថាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង គាត់ដឹងពីបញ្ហាបឹងកក់ ច្បាស់»។
សម្រែកនៃការទាមទារជារឿងអតីតកាលដ៏ជូរចត់របស់សកម្មជនដីធ្លី តំបន់បឹងកក់ កញ្ញា សុង ស្រីលាភ បានអូសបន្លាយរាប់ឆ្នាំ ទម្រាំពលរដ្ឋបឹងកក់រូបនេះនិងអ្នកភូមិបឹងកក់ផ្សេងទៀតទទួលបានដំណោះស្រាយ។ ប៉ុន្តែអតីតអ្នករងគ្រោះបញ្ហាដោយដីធ្លីរូបនេះ សព្វថ្ងៃបានក្លាយជាអ្នកការពារសិទ្ធិពលរដ្ឋដែលរងការរំលោភបំពានសិទ្ធិ ឬការរំលោភបំពានដីធ្លី។
ក្នុងនាមជាសកម្មជនដីធ្លី កញ្ញា សុង ស្រីលាភ ត្រូវជាប់ពន្ធនាគារចំនួន ២ដង លើកទី១ កាលពីឆ្នាំ២០១២ជាប់ឃុំរយៈពេលមួយខែ បីថ្ងៃពីបទប្រព្រឹត្តិហិង្សាលើមន្ត្រីសាធារណៈនិងទន្ទ្រានដីសាធារណៈ និងលើកទី២កាលពីឆ្នាំ២០១៤ត្រូវជាប់ឃុំម្ដងទៀតរយៈពេលប្រាំខែមួយថ្ងៃពីបទរារាំងចរាចរណ៍សាធារណៈ។ ជាស្រីក្រមុំត្រូវគេចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ កញ្ញា សុង ស្រីលាភ ពេលឈានជើងដល់ពន្ធនាគារថ្ងៃដំបូងកញ្ញាមានអារម្មណ៍ភ័យខ្លាច៖ «តក់ស្លុតជាងគេនៅពេលយើងឈានជើងដល់ពន្ធនាគារនៅពេលនោះ គឺរូបភាពមួយធ្វើឱ្យយើងដក់ចិត្តខ្លាំង គឺពេលដែលជើងឈានដល់ខាងក្នុងមានអ្នកទោសជាច្រើនគាត់អើតតាមបង្អួចគាត់លូកដៃហើយមកមើលយើងអីចឹងណា អ៊ីចឹង ខ្ញុំឃើញរូបភាពហ្នឹង មានអារម្មណ៍រៀងភ័យតក់ស្លុតដោយសារធ្លាប់លឺគេ និយាយថា នៅក្នុងពន្ធនាគារគេវាយធ្វើបាបអីអ៊ីចឹងណា»។
ជាកូនទី៣ ក្នុងគ្រួសាររងការរំលោភបំពានដីធ្លីរម្លឹកថា កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០១២ កញ្ញាសម្រេចឈប់ពីការងារនៅក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយ មកចូលរួមទាមទារជាមួយអ្នកភូមិបឹងកក់ដោយការរំលោភបំពានយកដីធ្លីពីឈ្មួញមានលុយស្និទ្ធនឹងរដ្ឋាភិបាល។ កញ្ញាបន្តថាក្នុងពេលទាមទារដីធ្លីរបស់ខ្លួននោះ គឺបានឆ្លងកាត់បទពិសោធន៍ឈឺចាប់គ្រប់យ៉ាង ដោយការវាយបង្ក្រាបពីក្រុមសមត្ថកិច្ច និងសន្តិសុខសាលាក្រុងភ្នំពេញការឃុំខ្លួនការចោទប្រកាន់ និងរហូតជាប់ពន្ធនាគារ។ នៅពេលចេញពីពន្ធនាគារក្នុងគ្រានោះកញ្ញា ស្រីលាភ ថ្លែងប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា កញ្ញាមិនបញ្ឈប់ការទាមទារនោះទេ បើមិនបានដីធ្លីមកវិញ៖ «ពួកខ្ញុំនៅតែបន្តការតវ៉ារាល់រឿងដែលរំលោភសិទ្ធិពួកខ្ញុំ ហើយពួកខ្ញុំនៅតែបន្តឆន្ទៈទៀតលុះត្រាតែសហគមន៍បឹងកក់ខ្ញុំទទួលបានជោគជ័យទាំងអស់គ្នានៅក្នុងដី ១២ , ៤៤ហិកតារ»។
ការជាប់ពន្ធនាគារព្រោះការទាមទារដីធ្លីខ្លួនឯងនេះហើយ បានជំរុញឱ្យកញ្ញា ស្រីលាភ ហក់ចូលស៊ប់នឹងការទាមទារនេះ។ រយៈពេលនៃការទាមទាររាប់ឆ្នាំក៏មានតំណាងសហគមន៍បឹងកកផ្សេងទៀតដែរត្រូវជាប់ពន្ធនាគារ និងរងការវាយធ្វើពីក្រុមសមត្ថកិច្ចរួមមាន៖ អ្នកស្រី ទេព វន្នី អ្នកស្រី ប៊ូវ សោភា លោកស្រី ង៉ែត ឃុន លោក ចាន់ ពុទ្ធិស័ក្ក និងអ្នកភូមិបឹងកកផ្សេងទៀត ហើយពួកគេខ្លះត្រូវរងការវាយធ្វើបាប វាយដំ ជេរប្រមាថ និងខ្លះទៀតត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ដាក់គុក ដោយសារការចេញតវ៉ាការពារដីធ្លីរបស់ពួកគេជាច្រើនលើកច្រើនសារកាលពេលកន្លងទៅ។
ក្រោយការទាមទារដីធ្លីអស់រយៈពេលជិត ១០ឆ្នាំ កញ្ញា សុង ស្រីលាភ បានប្រែខ្លួនពីប្រជាសហគមន៍មានបញ្ហាដីធ្លីមកជាអ្នកឃ្លាំមើលការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សវិញម្ដង។ នៅឆ្នាំ២០១៨ខណៈវិបត្តិដីធ្លីនៅតំបន់បឹងបានដោះស្រាយស្ទើរចប់ស្វពគ្រប់ កញ្ញា សុង ស្រីលាភ បានចូលបម្រើជាមន្ត្រីនៃអង្គការថ្មីដែលទើបចុះបញ្ជីនៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលមានឈ្មោះគាំទ្របច្ចេកៈវិទ្យានៅជនបទក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផ្នែកសម្របសម្រួលសហគមន៍ ដែលស្ថាប័នសង្គមធ្វើការងារគាំទ្រការតស៊ូមតិតាមបណ្ដាញអ៊ីនធឺណិតផង និងចុះជួបពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះដោយបញ្ហាដីធ្លី និងការរំលោភសិទ្ធិនានានៅតាមមូលដ្ឋាន។ កញ្ញា សុង ស្រីលាភ ប្រាប់អាស៊ីសេរីទាំងញញឹមថា កញ្ញាស្រលាញ់ការងារនេះ ព្រោះនាងយល់ពីអារម្មណ៍របស់ពលរដ្ឋដែលត្រូវគេរំលោភយកដីធ្លីមានការឈឺចាប់យ៉ាងណា? និងត្រូវការមានអ្នកប្រឹក្សាយ៉ាងណា?៖ «ពេលដែលខ្ញុំងាក ទៅធ្វើ ការងារសង្គមស៊ីវិលជាឱកាសរបស់ខ្ញុំ គឺទោះបីខ្ញុំឃ្លាតឆ្ងាយពីសហគមន៍ខ្ញុំ ប៉ុន្តែខ្ញុំអាចធ្វើការជាមួយសហគមន៍ផ្សេងទៀតដែលមានបញ្ហាដូចយើងដែរ ហើយមួយទៀតខ្ញុំអាចចែករំលែកបទពិសោធន៍របស់ខ្ញុំទៅកាន់ពួកគាត់ ហើយវាជាឱកាសខ្ញុំអាចធ្វើជាមួយសហគមន៍ជាច្រើននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា»។
ជម្លោះដីធ្លីនៅតំបន់បឹងកក់កើតឡើងចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៧ ក្រោយរដ្ឋាភិបាលអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមហ៊ុន ស៊ូកាគូ (Shukaku ) របស់ឧកញ៉ា ឡៅ ម៉េងឃីន ធ្វើការអភិវឌ្ឍសម្រាប់រយៈពេល៩៩ឆ្នាំ ក្នុងទឹកប្រាក់ប្រមាណ៧៩លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិកលើផ្ទៃដីជិត ១៣៣ហិកតារ។ ពលរដ្ឋសហគមន៍បឹងកក់ស្ទើរតែទាំងអស់បានទទួលដំណោះស្រាយឬបានដីរបស់ខ្លួនមកវិញ។ ពេលនេះពលរដ្ឋបឹងកក់ឱ្យដឹងថា នៅសល់តែពលរដ្ឋប្រមាណ ១០គ្រួសារទៀតប៉ុណ្ណោះ មិនទាន់ចរចាត្រូវរ៉ូវគ្នាជាមួយសាលាក្រុងភ្នំពេញ។
ស្ត្រីសហគមន៍បឹងកក់ លោកស្រី ផាន់ ឈុនរ៉េត ដែលចេញមុខតវ៉ារឿងដីធ្លីរបស់ខ្លួន១០ឆ្នាំមកហើយនិងធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារជាមួយកញ្ញា សុង ស្រីលាភ និយាយថា លោកស្រីសប្បាយចិត្តពេលឃើញកញ្ញា សុង ស្រីលាភអាចធ្វើការងារដោយមិនគ្មានរើសអើងថាធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារឬជាពលរដ្ឋមានបញ្ហាដីធ្លី។ លោកស្រី ផាន់ ឈុនរ៉េត ថា លោកស្រីក៏ចង់ឃើញអង្គការសង្គមស៊ីវិល ឬស្ថាប័នផ្សេងទៀតផ្ដល់ឱកាសការងារដល់ពលរដ្ឋមានជម្លោះដីធ្លីផ្សេងទៀតដែរ៖ «ខ្ញុំសប្បាយចិត្តដោយសារគាត់តវ៉ាជាមួយពួកខ្ញុំ ហើយគាត់ក៏ជាប់គុកជាប់អីជាមួយពួកខ្ញុំដែរ ហើយខ្ញុំក៏អរគុណ ហើយខាងអង្គការគេមិនរើសអើងពួកខ្ញុំ យកពួកគាត់ ទៅធ្វើ ការជាមួយខ្ញុំ ក៏សូមសំណូមពរឱ្យអ្នកផ្សេងៗទៀត សូមឱ្យ អង្គការជួយ យក ចូលធ្វើការ ដូចស្រីលាភផង»។
អ្នកនាំពាក្យសមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (ADHOC) លោក ស៊ឹង សែនករុណា និយាយថា លោកលើកទឹកចិត្តដល់សហគមន៍ដីធ្លីដែលធ្លាប់ជាអ្នកត្រូវគេរំលោភយកដីធ្លីមកធ្វើជាអ្នកការពារសិទ្ធិដីធ្លីវិញ។ លោកបន្តថា អ្នកដែលហែលឆ្លងពីបញ្ហាដីធ្លីនេះ មានឆន្ទៈ មានការឈឺឆ្អាល និងមានបទពិសោធន៍ខ្ពស់ក្នុងការចែករំលែកទៅពលរដ្ឋមានបញ្ហាដីធ្លីផ្សេងទៀតដែលឆ្ពោះទៅរកការទាមទារមួយដើម្បីទទួលបានដំណោះស្រាយ៖ «មានការលើកចិត្តមែនទែនចំពោះរឿងទាំងអស់ហ្នឹងបាទ ដោយសារតែយើងឃើញថាគាត់ មានការ តស៊ូហើយក្នុងហ្នឹងសម្រាប់សមាគមអាដហុក ក៏យើងលើកទឹកចិត្តដល់សហគមន៍ដីធ្លីផ្សេងៗទៀតដែរបើសិនគាត់មានសមត្ថភាពក៏អាចវិវឌ្ឍខ្លួនក្លាយជាទៅជាបុគ្គលិកសមាគម អ៊ី ចឹងដែរបាទ»។
កញ្ញា សុង ស្រីលាភ និយាយថា ពេលនេះកញ្ញាទទួលបានយុត្តិធម៌ដោយបានក្លាយជាម្ចាស់ស្របច្បាប់លើដីរបស់ខ្លួនវិញ ក្រោយការរំលោភបំពានដែលដីនេះមានតម្លៃស្មើជីវិត។ កញ្ញារំពឹងថា ការងារ និងបទពិសោធន៍របស់នាងអាចក្លាយជាប្រយោជន៍ដល់ពលរដ្ឋមានបញ្ហាដីធ្លីដែលមិនទាន់ទទួលដំណោះស្រាយនៅឡើយ។ អ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះ ចង់ឃើញពលរដ្ឋមានបញ្ហាដីធ្លីផ្សេងទៀតប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់ខ្លួនដែលមានស្រាប់ ធ្វើការតស៊ូមតិដោយអហិង្សាដើម្បីអាចរស់នៅលើដីរបស់ខ្លួនសុខសាន្តនិងថ្លៃថ្នូរ៖ «អ្វីដែលសប្បាយចិត្តជាងគេបំផុតនោះ ពេលដែលគាត់ ( ពលរដ្ឋមានបញ្ហាដីធ្លី ) ហៅយើងថា អ្នកគ្រូ អ៊ី ចឹងណាខ្ញុំប្រាប់គាត់ថា កុំហៅខ្ញុំអ្នកគ្រូអីហៅខ្ញុំថា ស្រីលាភធម្មតាដដែលទៅ ប៉ុន្តែគាត់ថា សុំហៅអ៊ីចឹងហើយ ដើម្បីងាយស្រួល អ៊ីចឹងខ្ញុំមើលទឹកចិត្តពួកគាត់ គាត់ចូលចិត្តស្រលាញ់យើងឱ្យតម្លៃយើងដែលកន្លងមកយើងធ្វើការងារជាច្រើនលះបង់ជាច្រើនដើម្បីសហគមន៍ហើយនៅពេលយើងបន្តទៅមុខទៀតយើងយកអ្វីដែលយើងធ្លាប់ឆ្លងកាត់ហ្នឹងយកទៅពិភាក្សាចែករំលែកជាមួយគ្នាទៅវិញទៅមួយ»៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។