អង្គការលីកាដូ រកឃើញថា ការរំលោភយកដីធ្លីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមិនមានសញ្ញាថមថយនោះទេ ក្នុងអំឡុងពេលរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩ (Covid-19)។ បន្ថែមពីនេះការចាប់ខ្លួន ការឃុំខ្លួនសហគមន៍ និងសកម្មជនដីធ្លី បែរជាកើនឡើងទៅវិញ។ សង្គមស៊ីវិល ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីឲ្យមានតម្លាភាព និងឲ្យគ្រប់ភាគីអាចទទួលយកបាន។
អង្គការលីកាដូ ចេញផ្សាយរបាយការណ៍ជាវីដេអូខ្លីមួយ នៅថ្ងៃទី១៧ ខែតុលា បង្ហាញថា រយៈពេលពីរឆ្នាំចុងក្រោយ នៃអំឡុងពេលរីករាលដាលនៃជំងឺកូវីដ-១៩(Covid-19)នេះ ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណជាងប្រាំពាន់ (៥.០០០) គ្រួសារ រងផលប៉ះពាល់ពីការបំពានយកដី។ លើសពីនេះមានសមាជិកសហគមន៍ និងសកម្មជនដីធ្លីយ៉ាងតិចណាស់ចំនួន២១នាក់ ត្រូវបានឃាត់ខ្លួន ហើយក្នុងនោះមាន ១០នាក់ កំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ។
អង្គការលីកាដូចេញផ្សាយវីដេអូនេះ ដើម្បីប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិលំនៅឋានពិភពលោកឆ្នាំ២០២១ ដោយលើកឡើងពីផលប៉ះពាល់នៃជំងឺកូវីដ-១៩ ទៅលើសមាជិកសហគមន៍ និងសកម្មជនដីធ្លី និងការតស៊ូរបស់អ្នកទាំងនោះ ក្នុងការប្រើប្រាស់សិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេ ដើម្បីទាមទារឱ្យមានការគោរពសិទ្ធិដីធ្លី។
នាយករងអង្គការលីកាដូទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សលោក អំ សំអាត សង្កេតឃើញថា ទោះជាក្នុងស្ថានភាពជំងឺកូវីដ-១៩ក្តី ក៏ករណីការរំលោភដីធ្លីរបស់ពលរដ្ឋកើតមានគ្មានការថមថយដែរ ជាហេតុធ្វើឲ្យពលរដ្ឋនាំគ្នាចេញតវ៉ា ហើយរងការចោទប្រកាន់នានា រួមទាំងបទល្មើសបម្រាមសុខាភិបាល ឬល្មើសបម្រាមរដ្ឋបាលទាក់ទងនឹងជំងឺកូវីដ-១៩ និងឈានដល់ការចាប់ឃុំខ្លួនពួកគាត់។
លោក អំ សំអាត បន្តថា ចំពោះការដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លីនៅក្នុងអំឡុងពេលវិបត្តិជំងឺកូវីដ-១៩វិញ ក៏មានករណីខ្លះត្រូវដោះស្រាយបានចប់សព្វគ្រប់ដែរ តែករណីជម្លោះជាច្រើនទៀត គឺពលរដ្ឋមិនអាចទទួលយកបានទេ។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ ជំរុញឲ្យអាជ្ញាធរដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លីដោយសម្រួល ហើយអាចឲ្យគ្រប់ភាគីទទួលយកបាន៖ « អាជ្ញាធរ ក៏ដូចជាអ្នកពាក់ព័ន្ធគួរយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀត ក្នុងការដោះស្រាយធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីឲ្យការដោះស្រាយហ្នឹងវាទទួលបានលទ្ធផលល្អ ឲ្យទទួលយកបានទាំងអស់គ្នា»។
ក្នុងវីដេអូខ្លីរបស់អង្គការលីកាដូ ដែលទើបនឹងចេញផ្សាយនេះ មានតំណាងសហគមន៍ដីធ្លីជាច្រើនលើកឡើងថា ពួកគាត់ត្រូវរងការរំលោភបំពានដីធ្លីហើយ ត្រូវអាជ្ញាធរចោទថា ជាសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំង ឬត្រូវរងការគំរាមកំហែងបន្ថែមទៀត។ តំណាងសហគមន៍ដីធ្លីមួយកន្លែងនៅខេត្តព្រះសីហនុ លោកស្រី ហង្ស ចិន្តា រៀបរាប់ក្នុងវីដេអូថា ក្រៅពីត្រូវគេរំលោភយកដីធ្លីហើយ ពលរដ្ឋត្រូវរងការបង្ក្រាប និងការប្រមាថផងដែរ៖ « យើងប្រឈមនឹងបញ្ហាទាំងប្រើហិង្សា ទាំងប្រមាថ ទាំងគេមើលងាយ គឺគ្រប់រូបភាព»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការបញ្ជាក់ពីអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន និងអ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិលោក ឆាយ គឹមខឿន បានទេ នៅថ្ងៃទី១៧ ខែតុលានេះ។ ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកឃ្លាំមើលសង្កេតឃើញថា ពលរដ្ឋមិនសូវទទួលបានការគាំទ្រពីអាជ្ញាធរទេ នៅក្នុងរឿងវិវាទដីធ្លីនេះ។
បន្ថែមពីនេះ កាលពីថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ស្ថាប័ននគរបាលជាតិ បានលើកទឹកចិត្តឲ្យក្រុមកម្លាំងចារកម្មប្រចាំរាជធានី-ខេត្ត ប្រមូលព័ត៌មាន ស្រាវជ្រាវ និងស្វែងរកមុខសញ្ញាក្នុងមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួនពាក់ព័ន្ធអ្នកញុះញង់រឿងដីធ្លី។ ក្នុងករណីកម្លាំងចារកម្មស៊ើបអង្កេតឃើញអ្នកញុះញង់រឿងដីធ្លីនេះ អគ្គស្នងការរងនគរបាលជាតិលោក ឌី វិជ្ជា ដែលជាកូនប្រសារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មានសិទ្ធិបញ្ជាឲ្យចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យបញ្ជូនទៅតុលាការ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីវិវាទដីធ្លីនេះដែរ សង្គមស៊ីវិលធ្វើការផ្នែកដីធ្លី សោកស្ដាយចំពោះទង្វើរំលោភបំពានយកដីពលរដ្ឋ ពិសេសក្នុងពេលពលរដ្ឋកំពុងជួបការលំបាកនៃការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩ នៅ២ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្ស នៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) លោក វណ្ណ សូផាត ឲ្យដឹងថា រដ្ឋឬក្រុមហ៊ុនឯកជន បានផ្ដល់សំណងដីធ្លីឲ្យពលរដ្ឋក្នុងតម្លៃមិនសមរម្យ ទើបបណ្ដាលមានការកើនឡើងនៃករណីវិវាទដីធ្លី។ អ្នកឃ្លាំមើលរូបនេះ ជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តច្បាប់ដែលមានស្រាប់ឲ្យមានភាពប្រសើរដូចជា ការផ្ដល់សំណងតាមទីផ្សារនៃច្បាប់អស្សាមិករណ៍ ជាដើម ទើបពលរដ្ឋមិនក្លាយជាជនរងគ្រោះក្នុងជម្លោះដីធ្លី៖ «បើសិនជារាជរដ្ឋាភិបាល ហើយនិងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចហ្នឹង លោកអនុវត្តតាមយន្តការច្បាប់ យន្តការដែលមានស្រាប់ហ្នឹង គឺអត់មានអ្វីពិបាកទេ គឺការដោះស្រាយចេញ»។
មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ក៏បានចេញផ្សាយប្រចាំខែតុលានេះថា ពលរដ្ឋរងការបណ្ដេញចេញដោយបង្ខំឥតឈប់ឈរ ចំពេលស្ថានការណ៍ជំងឺកូវីដ-១៩ កាន់តែអាក្រក់នៅឆ្នាំ២០២១នេះ។ អង្គការដដែលនេះ កត់ត្រាថា ការបណ្ដេញចេញចុងក្រោយថ្មីៗនេះ មានការប្រើប្រាស់កងកម្លាំង ការតាមយាយី ការគំរាមកំហែងពលរដ្ឋ ការបំផ្លិចបំផ្លាញផ្ទះ បំផ្លាញដំណាំ និងការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការលើអ្នកតវ៉ានឹងការបណ្ដេញចេញជាដើម។ ចំណែកអ្នករងគ្រោះពិតប្រាកដពីជម្លោះដីធ្លីនេះ គឺពលរដ្ឋក្រីក្រ កសិករ និងជនជាតិដើមភាគតិច ជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។