សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង ឬពូនង នៅខេត្តមណ្ឌលគិរី ទាមទារឲ្យសាលាខេត្តផ្ដល់ដំណោះស្រាយករណីវិវាទដីធ្លីរ៉ាំរ៉ៃ ជាមួយមន្ត្រីរដ្ឋបាលខេត្តម្នាក់។ ពួកគេ អះអាងថា ដីធ្លីមានវិវាទច្រើនឆ្នាំ បណ្ដាលឲ្យរងគ្រោះដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយរបស់ពួកគេ។ ប្រធានលេខាធិការដ្ឋានរដ្ឋបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី ដែលរងការចោទប្រកាន់ បដិសេធថា លោកមិនបានឆបោកយកដីជនជាតិដើមភាគតិចឡើយ និងព្រមានប្ដឹង អ្នកមួលបង្កាត់លោក។
តំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នងម្នាក់ រស់នៅភូមិពូលួង សង្កាត់រមនា ក្រុងសែនមនោរម្យ លោកស្រី ព្រូម ក្រាក់ ឲ្យដឹងថា សហគមន៍កំពុងរង់ចាំដំណោះស្រាយពីសាលាខេត្ត ព្រោះគាត់បានដាក់ញត្តិទៅច្រើនខែហើយ មិនទាន់ឃើញមានការកោះហៅអ្នកភូមិ ទៅផ្ដល់ដំណោះស្រាយនៅឡើយទេ។ លោកស្រី ព្រូម ក្រាក់ អះអាងថា ពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍ រងផលប៉ះពាល់មានចំនួន ១៤៧នាក់ ហើយត្រូវបានចាញ់បោកមន្ត្រីរដ្ឋបាលសាលាខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក មាស ប្រុស ដោយបង្ខំឲ្យលក់ដីសហគមន៍ក្នុងតម្លៃខ្ទង់ ១០០ ទៅ ១៥០ដុល្លារអាមេរិក ក្នុងមួយគ្រួសារ៖ « ជនជាតិដើមភាគតិច ពួកខ្ញុំអត់សុខចិត្តទេ ឥឡូវនាំគ្នាតវ៉ាថា សុំយកដីហ្នឹង យកឲ្យម្ចាស់វិញ ជនជាតិដើមភាគតិចហ្នឹង។ ពួកខ្ញុំឃ្វាលគោឃ្វាលក្របី ហើយនឹងធ្វើស្រែចម្ការវិលជុំអ៊ីចឹងណា ហើយនឹងប៉ះពាល់ដល់កន្លែងសែនព្រេនពួកខ្ញុំទៀត។ យើងធ្លាប់សែនព្រេនតាំងពីជំនាន់ដូនតាយើងហ្នឹង។ ឥឡូវគេចូលឈូសឆាយ គេដាក់របងដាក់អ្វី ហើយពួកខ្ញុំបានផ្សព្វផ្សាយទៅដល់ខេត្ត ដល់ ( តុលាការ ) ហើយគេអត់ទាន់ដោះស្រាយឲ្យពួកខ្ញុំផង តាំងពីខែ៩ មកដល់ឥឡូវ»។
សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង ដែលមានជម្លោះដីធ្លី ស្ថិតនៅភូមិពូលួង សង្កាត់រមនា ក្រុងសែនមនោរម្យ។ តំណាងពលរដ្ឋមានជម្លោះដីធ្លីក្នុងសហគមន៍ បានដាក់ញត្តិទៅសាលាខេត្តមណ្ឌលគិរី កាលពីខែសីហា ដើម្បីទាមទាររកដំណោះស្រាយ។ ក្នុងញត្តិនោះ សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច បាននិយាយថា ប្រធានលេខាធិការដ្ឋានរដ្ឋបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក មាស ប្រុស បានរំលោភយកដីកំពុងអាស្រ័យផលរបស់អ្នកភូមិទៅធ្វើជាកម្មសិទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួន តាមរយៈរូបភាពបោកបញ្ឆោតអ្នកភូមិ ឲ្យផ្ដិតមេដៃដាក់ដីទាំងនោះជាដីសហគមន៍ទុកឃ្វាលគោ ហើយផ្ដល់លុយឲ្យក្នុងមួយគ្រួសារខ្ទង់ ១០០ ទៅ ១៥០ដុល្លារ។ សហគមន៍បានចោទមន្ត្រីរដ្ឋបាលខេត្តមណ្ឌលគិរីនេះថា បានរំលោភយកដីសហគមន៍ចំនួន ៦កន្លែង (ភ្នំអន្ដឹង ត្រូមក្លាន់ ទូជ្រាម ពូពែ កែណ្ដីយ និងកងពល) ដែលជាដីរបស់ជនជាតិដើម ធ្វើស្រែចម្ការវិលជុំ ចិញ្ចឹមគោ ប្រភពទឹក និងជាទីសក្ការៈសែនព្រេនដូនតា តាំងពីព្រេងនាយមក។
ក្នុងការយកដីអ្នកភូមិ ជនជាតិដើមភាគតិចបានចោទថា លោក មាស ប្រុស បានគំរាមកំហែង ចាប់អ្នកភូមិដាក់ពន្ធនាគារ និងជេរប្រទេចផ្ដាសា រើសអើងពូជសាសន៍ថា ជាព្នង ល្ងីល្ងើ ល្ងង់ ក្រគ្មានអ្វីហូបជាដើម។ សហគមន៍ទាមទារឲ្យរដ្ឋបាលខេត្ត ផ្ដល់ដំណោះស្រាយឲ្យឆាប់ និងទារសងជំងឺចិត្ត ពីការគំរាមកំហែង និងឆបោក ដោយតម្រូវឲ្យលោក មាស ប្រុស កាប់ក្របី ១ក្បាល ជ្រូក ២ក្បាល ស្រាពាងឆ្លូង ១ពាង ស្រាពាងធម្មតា ១ពាង មាន់ ៥ក្បាល និងលុយសំណងចំនួន ដប់ (១០.០០០.០០០)លានរៀល ទើបសុខចិត្ត។
តំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង នៅភូមិពូលួងម្នាក់ទៀត គឺ លោក ចែន វណ្ណា និយាយថា ក្រៅពីសាលាខេត្តមណ្ឌលគិរី អ្នកភូមិបានផ្ញើញត្តិ ទៅដាក់នៅខុទ្ទកាល័យលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន រួចហើយ កាលពីខែសីហា។ ជនជាតិដើមរូបនេះ ក៏កំពុងទន្ទឹងមើលចំណាត់ការរបស់មន្ត្រីថ្នាក់ជាតិផងដែរ៖ « រង់ចាំគេថាឆ្លើយតបត្រឡប់មកវិញ អត់ឃើញ។ ចាំតិចទៀត ខ្ញុំទៅខាងខេត្ត ចាំខ្ញុំសួរគាត់ សួរជាក់ស្ដែងមើល។ តែមួយសន្លឹកទៀត ផ្ញើទៅដល់ភ្នំពេញ ផ្ញើតាមរយៈអង្គការដែរ ផ្ញើទៅការិយាល័យសម្ដេច គេថា អ៊ីចឹង»។
សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច អះអាងថា ជម្លោះដីធ្លីនេះ កើតឡើងយូរឆ្នាំមកហើយ តាំងពីលោក មាស ប្រុស មិនទាន់ទទួលបានតំណែងជាប្រធានលេខាធិការដ្ឋានរដ្ឋបាលខេត្តមណ្ឌលគិរីម្ល៉េះ នៅតែគ្មានដំណោះស្រាយ។ អ្នកភូមិអះអាងបន្ថែមថា កាលពីឆ្នាំ២០១៤ លោក មាស ប្រុស បានបោកបញ្ឆោតចាស់ទុំនៅក្នុងភូមិ ឲ្យផ្ដិតមេដៃទទួលលុយ ខ្ទង់ជាង ១០០ដុល្លារថា បង្កើតសហគមន៍ចិញ្ចឹមគោ តែផ្ទុយទៅវិញ អ្នកភូមិអះអាងថា លោក មាស ប្រុស បានបញ្ឆោតចាស់ទុំទាំងនោះ ឲ្យផ្ដិតមេដៃលក់ដី ក្នុងតម្លៃមិនសមរម្យ (ថោក) ទៅឲ្យខ្លួន។ ក្រោយមក នៅឆ្នាំ២០១៩ ជនជាតិដើមភាគតិច អះអាងថា លោក មាស ប្រុស បានព័ទ្ធរបងដីមានជម្លោះធ្វើផ្លូវក្រវាត់ព័ទ្ធភ្នំ និងឈូសឆាយដីចូលចម្ការរបស់សហគមន៍។ បន្ទាប់មក លោក មាស ប្រុស បានបង្វែរមកប្ដឹងអ្នកភូមិ ទៅតុលាការវិញ ពីបទកាប់គាស់ និងរំលោភយកដីរបស់លោក។ អ្នកភូមិ អះអាងថា ដីសហគមន៍ មានជម្លោះ មានទំហំសរុបប្រហែល ៥០០ហិកតារ ហើយបច្ចុប្បន្នដីស្រែ ដីចម្ការវិលជុំ និងទីសក្ការ ក្នុងដីមានជម្លោះ កំពុងរងការឈូសឆាយ និងពុះប្លង់ជាឡូត៍ៗ សម្រាប់លក់។
ពាក់ព័ន្ធករណីនេះ ការចោទប្រកាន់នេះ ប្រធានលេខាធិការដ្ឋានរដ្ឋបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក មាស ប្រុស បដិសេធការចោទប្រកាន់នេះ ដោយហៅការចោទប្រកាន់ថា គ្មានមូលដ្ឋានត្រឹមត្រូវ។ លោកអះអាងថា លោកបានធ្វើលិខិតបំភ្លឺករណីនេះ ទៅអាជ្ញាធរគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ តាំងពីភូមិ សង្កាត់ ក្រុង រហូតដល់ខេត្តរួចហើយ ក្នុងករណីនេះ ហើយលោក ក៏បានបំភ្លឺប្រាប់ទៅសមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក នៅខេត្តមណ្ឌលគិរីថែមទៀត ជុំវិញការចោទប្រកាន់រូបលោកនេះ។ លោក ថែមទាំងអះអាងថា ដីជម្លោះទាំងនោះ គ្មានពាក់ព័ន្ធនឹងលោកទេ ព្រោះគ្មានឈ្មោះលោក នៅលើប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីនោះទេ គឺលោកគ្រាន់តែមើលថែដីឲ្យគេប៉ុណ្ណោះ។ មន្ត្រីសាលាខេត្តរូបនេះ ព្រមានប្ដឹងបកវិញ ប្រសិនបើការចោទប្រកាន់របស់សហគមន៍ពុំមានមូលដ្ឋានត្រឹមត្រូវ៖ « ខ្ញុំអត់បានយកដីគាត់ទេ ហើយខ្ញុំមានលិខិតបដិសេធ ខ្ញុំធ្វើយូរហើយ លិខិតបដិសេធរបស់ខ្ញុំហ្នឹង ខ្ញុំធ្វើតាមរយៈមេភូមិ ចៅសង្កាត់ អភិបាលក្រុង និងឆ្លងទៅចៅហ្វាយខេត្ត លិខិតបដិសេធរបស់ខ្ញុំណាបង។ ខ្ញុំបានឲ្យទៅខាងមេធាវីរបស់គាត់ហ្នឹង មេធាវីជនជាតិនៅពូលូងហ្នឹង ខ្ញុំឲ្យមួយច្បាប់ ខាងអង្គការ អាដហុក ខ្ញុំឲ្យមួយច្បាប់ដែរ បងមើលទៅ ហើយបើខ្ញុំបានទៅរំលោភដីគាត់មួយចំណិតតូចនោះ បងចុះមកធ្វើទៅ ហើយជនជាតិទាំងអស់នោះ ប្ដឹងខ្ញុំ វាអត់មានមូលដ្ឋានអ្វី ខ្ញុំបានធ្វើលិខិតបដិសេធហើយបង»។
អ្នកសម្របសម្រួលសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក ប្រចាំខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក អ៊ាង ម៉េងលី ឲ្យដឹងថា លោកពិតជាបានទទួលលិខិតមួយច្បាប់ពីលោក មាស ប្រុស មែន។ ទោះយ៉ាងណា លោកស្នើសុំឲ្យអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច ចុះទៅស៊ើបអង្កេតឲ្យច្បាស់ និង អន្តរាគមន៍ដោះស្រាយ ទើបអាចបញ្ចប់វិវាទនេះបាន៖ « ជាទូទៅ មានវិវាទគួរតែមានការស៊ើបអង្កេតថា តើប្រជាពលរដ្ឋគាត់បានដាក់ពាក្យប្ដឹងថា តើមានភស្តុតាង មានអ្វីផ្សេងៗ ទៀត ដូចអ្វីដែលគាត់អះអាងដែរឬទេ ? អ៊ីចឹងទៅណា។ ប្រសិនបើមានការរកឃើញអ្វី ដែលប្រជាពលរដ្ឋ គាត់ប្ដឹងគួរតែដោះស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋ តែបើមិនមានទេ គួរតែដោះស្រាយរកយុត្តិធម៌ជូនប្រជាពលរដ្ឋទាំងសងខាង»។
អាស៊ីសេរី មិនអាចសុំការបញ្ជាក់ពីអភិបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី លោក ស្វាយ សំអៀង ជុំវិញករណីនេះបានទេ នៅថ្ងៃទី២០ ធ្នូ ដោយសារទូរស័ព្ទរោទ៍គ្មានអ្នកទទួល។ ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីជម្លោះនៅខេត្តមណ្ឌលគិរីនេះ រដ្ឋាភិបាលធ្លាប់បានដកតំណែងអនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌ម្នាក់ លោក សេង សុវណ្ណារ៉ា ហើយតុលាការ ក៏បានចេញដីកាកោះហៅមន្ត្រីសាលាខេត្តមណ្ឌលគិរី ពាក់ព័ន្ធច្រើននាក់ទៀត បន្ទាប់ពីរងការចោទថា បានរំលោភយកដីព្រៃអភិរក្ស ក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីជិត ២ពាន់ហិកតារ បំប្លែងជាទ្រព្យសម្បត្តិបុគ្គល៕
(ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង ដែលកំពុងមានបញ្ហាបាត់បង់ដីធ្លីសហគមន៍ នៅភូមិពូលួង សង្កាត់រមនា ក្រុងសែនមនោរម្យ ខេត្តមណ្ឌលគិរី នាំឱ្យខ្វះដីធ្វើចម្ការវិលជុំ និងឃ្វាលគោក្របី អស់ប្រភពទឹកប្រប្រាស់ និងបាត់បង់ទីសក្ការៈសែនព្រេនដូនតាតាំងពីព្រេងនាយមក)
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។