ពលរដ្ឋ២គ្រួសារក្នុងចំណោម ៥គ្រួសារ ចោទអាជ្ញាធរឃុំកោះថ្កូវ ស្រុកជលគិរី ខេត្តកំពង់ឆ្នាំងថា បានឃុបឃិតគ្នាដកយកដីធ្លីពួកគាត់ ដែលអាស្រ័យផលជិត ១០ឆ្នាំមកហើយ ទៅបែងចែកឲ្យពលរដ្ឋជាង១១គ្រួសារផ្សេងទៀត ដោយគ្មានផ្ដល់សំណង។ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលស្នើអាជ្ញាធរដោះស្រាយវិវាទនេះ ដោយតម្លាភាព និងយុត្តិធម៌។
វិវាទដីធ្លី នៅតែជាបញ្ហាចោទ និងរ៉ាំរ៉ៃ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មិនថា ជាជម្លោះរវាងប្រជាពលរដ្ឋជាមួយក្រុមហ៊ុនឯកជន ឬជាមួយអាជ្ញាធរនោះឡើយ ស្របពេលដែលកម្ពុជាដឹកនាំដោយរបបឯកបក្ស។
ពលរដ្ឋមានជម្លោះដីធ្លីម្នាក់ នៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង លោក ប្រាក់ សុភំ ឲ្យដឹងថា លោកនិងពលរដ្ឋ៤គ្រួសារទៀតបានមកតាំងទីលំនៅ នៅតំបន់ទួលវែង ចម្ងាយ៣គីឡូម៉ែត្រ ពីភូមិតាមុលលើ និងប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការ លើផ្ទៃជិត២ហិកតារ ដោយទទួលស្គាល់ពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន តាំងពីឆ្នាំ២០០៤មកម្ល៉េះ។
លោកថ្លែងថា នៅពេលថ្មីៗនេះ មេភូមិនិងមេឃុំបានប្រើគ្រឿងចក្រឈូសឆាយចម្ការ និងរបងពួកគាត់ ដើម្បីយកដីទៅពុះជាដីឡូត៍ លក់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ១១គ្រួសារ។ លោកបន្តថា មេភូមិតាមុលលើ លោក ជឹម ស៊ុយ ទុកក្បាលដី១៥ម៉ែត្រឲ្យលោក ហើយដីនៅសល់ពីនោះ ត្រូវយកទៅបែងចែកឲ្យពលរដ្ឋផ្សេង។
លោកចាត់ទុកទង្វើអាជ្ញាធរនេះថា ជាការបំពានសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលខំកាប់ឆ្ការនិងធ្វើស្រែចម្ការអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ។ អតីតទាហានប្រចាំខេត្តកំពង់ឆ្នាំងរូបនេះស្នើឲ្យអាជ្ញាធរប្រគល់សងដីធ្លីទាំងអស់ជូនពួកគាត់វិញ៖ «គេបោះបង្គោលហើយៗ គេមានសិទ្ធិធ្វើប្លង់ ហើយត្រូវការលក់ៗទៅ។ រួចខ្ញុំ គ្រាន់តែដីមានទំនាស់ ខ្ញុំដាំត្រឡាចល្ពៅ មកឃាត់ខ្ញុំ។ ទៅប្ដឹងប៉ុស្តិ៍ឲ្យមកឃាត់។ អ៊ីចឹង ! មេភូមិចេះតែស៊ីញេលក់ៗរហូត។ ចង់ឲ្យគាត់ប្រគល់ដីហ្នឹងឲ្យខ្ញុំមកវិញមក ដែលដីនៅបន្តិចបន្តួចហ្នឹង។ រួចក៏បញ្ចប់រឿងដែរ។ បើចង់តែយកដីខ្ញុំ ខ្ញុំអត់ឲ្យទេ ព្រោះខ្ញុំមានបន្តិចបន្តួចគ្រាន់ចិញ្ចឹមកូនចៅ។ គាត់អត់មានយកច្បាប់ថាទ័ពថាអី គាត់ថារំសាយច្បាប់ភូមិបាលអ៊ីចឹង។ ខ្ញុំរស់នៅក្នុងសង្គមដូចគ្មានច្បាប់។ អ៊ីចឹង ! គេខំតស៊ូមក ស្រេចតែមេភូមិ មេឃុំថា»។
គ្រួសារលោក ប្រាក់ សុភំ និងគ្រួសារលោកស្រី ទួន សេន បានប្ដឹងមេភូមិតាមុលលើ និងជំនួយការភូមិ រឿងរំលោភបំពានដីធ្លីពួកគាត់ ទៅតុលាការខេត្តកំពង់ឆ្នាំង កាលពីខែឧសភា ឆ្នាំ២០២១នេះ ប៉ុន្តែមកដល់ពេលនៅមិនទាន់មានចំណាត់ការណាមួយពីតុលាការនៅឡើយ។
ឆ្លើយតបនឹងការចោទប្រកាន់នេះ មេភូមិតាមុលលើ លោក ជឹម ស៊ុយ ឲ្យដឹងថា ពលរដ្ឋទាំងនោះ គឺជាអ្នកស្រុកផ្សេង មកតាំងទីលំនៅលើដីភូមិចាស់ ក្នុងឃុំកោះថ្កូវ ដោយសុំដីពីអាជ្ញាធរភូមិឃុំអាស្រ័យផល។ លោកបន្តថា ការដកហូតដីពួកគាត់ទៅចែកឲ្យពលរដ្ឋផ្សេងទៀតនោះ ដោយសារទីតាំងនោះជាដីទួលទឹកមិនលិចខែវស្សា ទុកសម្រាប់ចងគោក្របី។
លោកបញ្ជាក់ថា អាជ្ញាធរបានផ្ដល់ដីជូនពលរដ្ឋទាំង៥គ្រួសារនោះទទឹងទំហំ១៥ម៉ែត្រ លើស២ដងនៃដីដែលត្រូវចែកឲ្យពលរដ្ឋក្នុងភូមិ។ លោកបដិសេធ ការចោទប្រកាន់ដែលថា លោកបានដកយកដីពួកគាត់ទៅចែកឲ្យពលរដ្ឋផ្សេងលក់យកប្រាក់នោះ គឺជារឿងមិនពិត៖ «ទៅថា មេភូមិ មេឃុំទៅយកដីវា ចែកជូនប្រជាជន ព្រោះដីហ្នឹង ប្រជុំឯកភាពគ្នា អ៊ីចឹងតើ។ វាព្រមព្រៀងគ្នាទទួល១៥ម៉ែត្រហ្នឹង។ គេអ្នកស្រុកទទួលតែ៧ម៉ែត្រទេ ក៏គេព្រមដែរ គ្រាន់ដាក់គោក្របី ខែវស្សាហ្នឹង។ វាចេះតែចោទប្រកាន់ភូមិឃុំដកដីវាយកមកចែកប្រជាជន។ តាមពិតគេប្រជុំសម្រេច ហើយ វាព្រមព្រៀងគ្នាហើយតើ»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការបញ្ជាក់រឿងនេះ ពីមេឃុំកោះថ្កូវ លោក ចិន ថានណា បានទេនៅថ្ងៃទី៨ កញ្ញា ដោយហៅទូរស័ព្ទចូលតែពុំមានអ្នកទទួល។
ទាក់ទងនឹងរឿងនេះ អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងធុរកិច្ច និងសិទ្ធិមនុស្សនៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក វណ្ណ សូផាត មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហាដីធ្លីគឺជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃក្នុងសង្គមខ្មែរ ដោយសារតម្លៃដីធ្លីបច្ចុប្បន្នកើនឡើងថ្លៃ ធ្វើឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ចង់បានប្រយោជន៍ពីរឿងនេះ។
លោកយល់ថា ករណីអាជ្ញាធរដកហូតដីរដ្ឋដែលពលរដ្ឋមួយក្រុមរស់នៅយូរឆ្នាំ យកទៅចែកឲ្យពលរដ្ឋមួយទៀតនេះ គួរតែធ្វើឲ្យឲ្យមានភាពច្បាស់លាស់ ដោយត្រូវចេញប្លង់កម្មសិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីស្របច្បាប់ជូនពលរដ្ឋ ចៀសវាងនាំឲ្យមានទំនាស់ជាថ្មីទៀតទៅថ្ងៃមុខ៖ «បើសិនដីហ្នឹង ជាដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋ អាហ្នឹង ! វាពិបាក វាទាល់តែធ្វើអនុប្រយោគសិន បានអាចកាត់ទៅជាដីឯកជនរបស់រដ្ឋ ហើយធ្វើសម្បទានឲ្យពួកគាត់បាន។ វាស្មុគស្មាញអំពីប្រព័ន្ធចុះដីធ្លីនៅស្រុកយើង។ អ៊ីចឹង ! អាជ្ញាធរឲ្យមានភាពច្បាស់លាស់បន្តិច ឲ្យគាត់នៅហ្នឹង ឲ្យនៅបណ្ដោះអាសន្ន ឬឲ្យគាត់នៅជាលក្ខណៈកាន់កាប់អចិន្ត្រៃយ៍។ បើអចិន្ត្រៃយ៍ត្រូវធ្វើអនុប្រយោគដីសាធារណៈរបស់រដ្ឋហ្នឹង ហើយត្រូវចុះបញ្ជីត្រឹមត្រូវ និងផ្ដល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិឲ្យគាត់។ ហ្នឹង ! បានធានាសុវត្ថិភាពការកាន់កាប់ដីធ្លីបាន»។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងដីធ្លី ស្នើដល់អាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីជូនពលរដ្ឋ ដោយតម្លាភាព និងយុត្តិធម៌ ដែលអាចទទួលយកបានពីគ្រប់ភាគី៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។