សកម្មជនដីធ្លីតំបន់បឹងកក់ អ្នកស្រី ទេព វន្នី ត្រូវបានអ្នកបឹងកក់ជាច្រើនចាត់ទុកថាជាស្ត្រីឆ្នើម ក្លាហាន និងស្មោះត្រង់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍។ អ្នកស្រីបានរងការចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារជាច្រើនលើក ដោយសារតែការទាមទារកន្លងទៅ។ សហរដ្ឋអាមេរិក បានស្ងើចសរសើរចំពោះសកម្មភាពខ្លាំងក្លារបស់គាត់នៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយ ដែលហ៊ានពុះពារមិនខ្លាចគុកច្រវាក់ តវ៉ាទាមទារសិទ្ធិលំនៅឋាន ដោយសារគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍របស់ក្រុមហ៊ុន ស៊ូកាគូ (Shukaku) រហូតផ្ដល់ពានរង្វាន់ដល់អ្នកស្រីថែមទៀត។
អ្នកស្រី ទេព វន្នី បានចាត់ទុកថា ការដែលរដ្ឋាភិបាលឃុំខ្លួនគាត់ដាក់ក្នុងពន្ធនាគារលើកនេះ គឺយករូបគាត់ធ្វើជាទាសករនយោបាយតែប៉ុណ្ណោះ៖ « ខ្លួនខ្ញុំ ដែលជា រាស្ត្រសាមញ្ញ គ្មានឋានៈបុណ្យ ស័ក្ដិ ជាអ្នកក្រីក្រ គ្រាន់តែតស៊ូមតិការពារផ្ទះ និងដី គឺខ្ញុំគ្មានតម្លៃខ្លួនឯណាឲ្យលោកយកមក ធ្វើជា ទាសករ ដើម្បី គាបសង្កត់ បញ្ហានយោបាយ ឲ្យលោក កាន់អំណាច តទៅ នុះទេ កុំយកជីវិតខ្ញុំ និងអនាគតខ្ញុំមកលេងសើច »។
ការលើកឡើងរបស់អ្នកស្រី ទេព វន្នី នេះ នៅពេលដែលអ្នកស្រីស្ថិតនៅក្នុងបន្ទប់រង់ចាំនៅឯតុលាការកំពូល បន្ទាប់ពីចៅក្រមប្រកាសច្រានចោលបណ្ដឹងសារទុក្ខសុំនៅក្រៅឃុំ កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែមករា។
អ្នកស្រី ទេព វន្នី ចាប់ផ្ដើមចេញមុខតវ៉ាបញ្ហាដីធ្លីនៅតំបន់បឹងកក់ ប្រមាណ ៧ឆ្នាំហើយ បន្ទាប់ពីសហគមន៍នេះរងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញដោយក្រុមហ៊ុន ស៊ូកាគូ អភិវឌ្ឍន៍តំបន់បឹងកក់ ផ្ដល់សំណងមិនសមរម្យ និងបណ្ដេញអ្នកភូមិចេញពីលំនៅឋាន យកគ្រឿងចក្រឈូសឆាយកម្ទេចផ្ទះ និងបូមខ្សាច់ពន្លិចផ្ទះពលរដ្ឋ ជាដើម។
អ្នកស្រី និងពលរដ្ឋជាច្រើនរយនាក់ដែលភាគច្រើនជាស្ត្រី តែងចេញដើរដាក់ញត្តិស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍នៅតាមស្ថាប័ននានា ដូចជាសាលារាជធានី ផ្ទះនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន រដ្ឋសភា ក្រសួងយុត្តិធម៌ និងសហភាពអឺរ៉ុប ជាអាទិ៍។ នៅពេលចេញតវ៉ាម្ដងៗ អ្នកស្រី និងស្ត្រីដទៃទៀតតែងរងរបួសប្រវាយប្រតប់ដោយសារសន្តិសុខសាលារាជធានីភ្នំពេញ បំបែកហ្វូងអ្នកតវ៉ា បង្ក្រាប និងចាប់បោះទៅក្នុងរថយន្តបញ្ជូនទៅស្នងការ ឲ្យធ្វើកិច្ចសន្យាបញ្ឈប់ការតវ៉ាជាដើម តែធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះទៅទៀត គាត់ត្រូវឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារ ដោយភ្ជាប់នឹងបទល្មើសមួយចំនួន។
កាលពីពាក់កណ្ដាលឆ្នាំ២០១២ សាលារាជធានីបានប្ដឹងស្ត្រី ១៣នាក់រួមទាំងអ្នកស្រី ទេព វន្នី ឲ្យជាប់ឃុំអស់ ៣៤ថ្ងៃ ពីបទរំលោភកម្មសិទ្ធិសាធារណៈ និងប្រឆាំងមន្ត្រីរាជការសាធារណៈ។
ចំណែកនៅចុងឆ្នាំ២០១៦ មកដល់បច្ចុប្បន្ន អ្នកស្រីកំពុងស្ថិតនៅក្នុងការឃុំខ្លួនក្រោមបទចោទ ថាបានប្រើអំពើហិង្សាមានស្ថានទម្ងន់ទោសលើសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់សាលាខណ្ឌដូនពេញ ២នាក់។ ការចោទប្រកាន់នេះ គឺជាសំណុំរឿងដែលតុលាការទើបតែសើរើថ្មីៗនេះ ជុំវិញការរារាំងរបស់សមត្ថកិច្ចមិនឲ្យចូលទៅជិតផ្ទះលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន តាំងពីថ្ងៃទី១៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ ដែលកាលណោះ ពួកគេមានបំណងស្នើឲ្យលោក ហ៊ុន សែន អន្តរាគមន៍ទៅសាលារាជធានីភ្នំពេញអនុវត្តអនុក្រឹត្យនាយករដ្ឋមន្ត្រី កាត់ដីឲ្យអ្នកភូមិចំនួន ១២,៤៤ហិកតារ និងទាមទារឲ្យដោះលែងសកម្មជនដីធ្លី លោកស្រី យ៉ោម បុប្ផា។
ការជាប់ពន្ធនាគាររបស់អ្នកស្រី ទេព វន្នី ពេលនេះ គឺជាលើកទី៤ ដោយមិនគិតការតវ៉ាកន្លងមក ដែលអាជ្ញាធរចាប់ឃុំខ្លួននៅស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ រាប់ភ្លេចនោះ។
ថ្លែងទាំងទឹកភ្នែកចេញពីបន្ទប់រង់ចាំនៅឯតុលាការកំពូល ក្នុងសម្លៀកបំពាក់អ្នកទោស អ្នកស្រី ទេព វន្នី បានរៀបរាប់ថា សំណុំរឿងចោទប្រកាន់គាត់ថាប្រើអំពើហិង្សា គ្រាន់តែជាលេសរបស់អ្នកនយោបាយ។ ពោលគឺគណបក្សកាន់អំណាចឃុំខ្លួនអ្នកស្រី ដើម្បីដាក់គំនាបលើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ តែប៉ុណ្ណោះ។ អ្នកស្រីស្អប់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌មិនឯករាជ្យ ក្រោមឥទ្ធិពលអ្នកនយោបាយ រីឯអ្នកប្រព្រឹត្តមកលើពលរដ្ឋពិតប្រាកដ អាជ្ញាធរមិនបានចាត់វិធានការ៖ « សុំដោះលែងពួកខ្ញុំទៅ មិនចាំបាច់ចរចាជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទេ បើសិនជា សម្ដេច ពិតជា ស្អាតស្អំមែន ដោះលែង ពួកខ្ញុំ តាម ប្រព័ន្ធតុលាការ ឲ្យតុលាការមានឯករាជ្យ គ្រាន់តែ កែប្រែតុលាការឯករាជ្យ និងយុត្តិធម៌ គឺ ពួកខ្ញុំ មិនត្រូវ ជាប់ឃុំ ទៀតទេ។ ខ្ញុំមិនសុំជួយអ្វីច្រើនទេ សុំឲ្យតែតុលាការយុត្តិធម៌ និងឯករាជ្យ ពិតប្រាកដ ដើម្បីផ្ដល់យុត្តិធម៌ឲ្យ ពួកយើងខ្ញុំ ទាំងអស់គ្នា »។
នៅពេលចេញតវ៉ាម្ដងៗ អ្នកស្រី ទេព វន្នី តែងហ៊ានរិះគន់ឥតសំចៃមាត់ពីភាពអសកម្មរបស់អាជ្ញាធរក្នុងការដោះស្រាយដីធ្លីអ្នកបឹងកក់។
កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៣ អ្នកស្រីត្រូវបានអង្គការ វ៉ាយថល វ៉យស៍ (Vital Voices) អញ្ជើញទៅសហរដ្ឋអាមេរិក ទទួលជ័យលាភីពានរង្វាន់ស្ត្រីឆ្នើម ស្ត្រីជាមេដឹកនាំពិភពលោក។
មើលទៅអ្នកស្រី ទេព វន្នី និងអ្នកភូមិពេលនោះ ហាក់ដូចជារីកមុខរីកមាត់ណាស់ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកស្រីបានហ៊ុមព័ទ្ធទៅដោយបណ្ដឹងនៅតុលាការ។
បន្ទាប់ពីត្រឡប់មកពីសហរដ្ឋអាមេរិកវិញភ្លាម អ្នកស្រី និងអ្នកភូមិ ៧នាក់ ត្រូវតុលាការប្រើប្រាស់ច្បាប់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកសម្រេចឃុំខ្លួនពីបទប្រើមធ្យោបាយធ្វើឲ្យស្ទះចរាចរណ៍ ដាក់ទោសឲ្យជាប់ឃុំ ៦ខែ ដោយសារតែពួកគេតវ៉ាបិទផ្លូវនៅមុខសាលាក្រុងភ្នំពេញ។ ប៉ុន្តែសំណុំរឿងនេះ ត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រព្រះរាជទានលើកលែងទោស ដោយពួកគេបានអនុវត្តទោសជាង ៣ខែប៉ុណ្ណោះ។
មិនយូរប៉ុន្មានផង បន្ទាប់ពីមានព្រឹត្តិការណ៍ឃុំខ្លួនមន្ត្រីអង្គការអាដហុក (ADHOC) ៤រូប មន្ត្រី គ.ជ.ប លោក នី ចរិយា និងមានអំពើឃាតកម្មលើលោកបណ្ឌិត កែម ឡី អ្នកស្រី និងស្ត្រីសហគមន៍ដីធ្លីបានធ្វើយុទ្ធនាការថ្ងៃច័ន្ទពណ៌ខ្មៅ (Black Monday) ដែលជាសកម្មភាពតស៊ូមតិមួយទៀត ពាក់អាវពណ៌ខ្មៅរាល់ថ្ងៃច័ន្ទ ទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំ និងរកយុត្តិធម៌ឲ្យបណ្ឌិត កែម ឡី។
អ្នកស្រី និងសកម្មជនដីធ្លីមួយរូបទៀត គឺលោកស្រី បូវ សោភា បានជាប់ទោសពីបទប្រមាថ ហើយត្រូវឃុំខ្លួនអស់ ១សប្ដាហ៍។
អ្នកស្រី ទេព វន្នី មានវ័យ ៣៦ឆ្នាំ ជាកូនទី៥ ក្នុងចំណោមបងប្អូនប្រុសស្រី ៩នាក់។ គាត់រៀនបានត្រឹមថ្នាក់ទី៧ កើតនៅភូមិកំពង់ត្រាច ឃុំកំពង់ត្រាចទី១ ស្រុកកំពង់ត្រាច ខេត្តកំពត មានឪពុកម្ដាយជាកសិករ។
អ្នកស្រី ទេព វន្នី បានរៀបការនៅឆ្នាំ២០០៣ ជាមួយអ្នកក្រុងភ្នំពេញ។ ក្រោយពីរៀបការ ម្ដាយក្មេករបស់គាត់បានឲ្យដីធ្វើផ្ទះរស់នៅតំបន់បឹងកក់ ដែលពួកគេមានកូនពីរនាក់ជាចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍។ កូនស្រីច្បងមានអាយុ ១៣ឆ្នាំ និងកូនប្រុសទី២ មានអាយុ ១១ឆ្នាំ។ ស្វាមីរបស់អ្នកស្រី ទេព វន្នី ជានាយទាហាននៅក្រសួងការពារជាតិ។
មុនចូលទៅដល់ផ្ទះអ្នកស្រីស្ថិតនៅភូមិ២២ គេនឹងមិនពិបាកចំណាំឡើយ នៅខាងក្រៅផ្ទះមានបិទផ្ទាំងរូបថតធំដែលមានរូបអ្នកស្រីស្លៀកពាក់ឯកសណ្ឋានអ្នកទោសដៃជាប់ខ្នោះ។ នៅតាមជញ្ជាំងនៅក្នុងផ្ទះរបស់អ្នកស្រី ទេព វន្នី មានតាំងរូបថត មានផ្ទាំងបដាជាច្រើនអំពីសកម្មភាពដែលនាងបានចូលរួមតវ៉ា និងរូបភាពអំពីសកម្មភាពសមត្ថកិច្ចប្រើអំពើហិង្សាវាយប្រជាពលរដ្ឋនាពេលកន្លងមក។ រូបថតទាំងនោះប្រឡាក់ដោយធូលី សម្បុកពីងពាង សម្ភារក្នុងផ្ទះមួយចំនួនត្រូវបានគរទុកក្នុងសភាពងងឹត រីឯទីតាំងម្ខាងទៀតដែលសហគមន៍ធ្លាប់ជួបប្រជុំគ្នាកាលពីអ្នកស្រី ទេព វន្នី នៅក្រៅឃុំនាពេលកន្លងទៅ មានគរទៅដោយគ្រឿងសំណង់បាក់បែក ចានឆ្នាំងរប៉ាត់រប៉ាយ មានតុចាស់ដាក់ចង្ក្រានហ្គាស៍តូចមួយសម្រាប់ធ្វើម្ហូប។
ស្ត្រីមេម៉ាយវ័យជាង ៦០ឆ្នាំ ជាម្ដាយរបស់អ្នកស្រី ទេព វន្នី លោកស្រី ស៊ី ហៀប ក្នុងទឹកមុខស្រងូតស្រងាត់កំពុងធ្វើម្ហូបបណ្ដើរ រៀបរាប់ទាំងក្ដុកក្ដួលថា គាត់មើលថែផ្ទះសម្បែង និងទទួលបន្ទុកចិញ្ចឹមកូនៗរបស់ វន្នី ដោយបានប្រាក់បន្តិចបន្តួចពីមុខរបរលាងម៉ូតូជាមួយកូនប្រុសគាត់ម្នាក់ទៀត។ លោកស្រីបង្ហើបថា ប៉ុន្តែនៅប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ គ្រួសាររបស់នាងបានបាក់បែកគ្នាទៅហើយ។
ក្នុងអំឡុងពេលកូនគាត់នៅក្នុងពន្ធនាគារ ចៅស្រីរបស់គាត់ត្រូវវះកាត់ពោះវៀនខ្នែង ចំណែកចៅប្រុសក៏ទើបចេញពីមន្ទីរពេទ្យដែរ ហើយពួកគេរៀនមិនបានជាប់លាប់ មិនបានដិតដល់ដូចមុននោះទេ។ កូនៗរបស់ វន្នី បាក់ទឹកចិត្តខ្លាំង។ លោកស្រីបន្តថា បន្ទុកមួយទៀតនោះ កូនស្រីច្បងរបស់ វន្នី មានជំងឺប្រចាំកាយដែលត្រូវប្រើថ្នាំជារៀងរាល់ថ្ងៃចាប់តាំងពីនាងនៅជាទារកមកម្ល៉េះ។ បញ្ហានេះហើយដែលធ្វើឲ្យ វន្នី នៅក្នុងពន្ធនាគារមានចិត្តអន្ទះសាចង់បានសេរីភាព។
លោកស្រីអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាល ពិនិត្យមើលសំណុំរឿងនេះ កន្លងមកមានតែសន្តិសុខវាយបង្ក្រាបពួកគាត់ សូម្បីតែលោកស្រីផ្ទាល់ និងអ្នកបឹងកក់ ក៏ធ្លាប់រងគ្រោះដែរ ប៉ុន្តែគ្មានសន្តិសុខណាម្នាក់ទទួលទោសឡើយ៖ « កូនខ្ញុំរងទុក្ខណាស់ ណាមួយកូនឈឺ ណាមួយ បាត់បង់គ្រួសារព្រាត់ប្រាសគ្នា ណាមួយ កូន នៅក្នុង គុក សូមអំពាវនាវឲ្យសម្ដេច ហ៊ុន សែន ឲ្យលោក ជួយដោះលែង កូនខ្ញុំ មកវិញ មក គ្នា វេទនាខ្លាំងណាស់ ព្រាត់ប្រាសកូនឈឺ មិន បានមក មើលថែ កូនទេ សម្ដេច ប៊ុន រ៉ានី ហ៊ុន សែន សូមលោកជួយ ជាស្ត្រី ដូចគ្នា លោកអាចដឹងហើយ ព្រាត់ប្ដីកូន លោកអាចយល់ សូម លោកជួយ ដោះលែងកូនខ្ញុំ មកវិញ មក »។
កញ្ញា សុង ស្រីលាភ ដែលជាស្ត្រីក្នុងសហគមន៍មួយរូបដែលតែងតស៊ូមតិ និងដើរតវ៉ាជាមួយគ្នាក្នុងរឿងដីធ្លី បានកត់សម្គាល់ថា អ្នកស្រី ទេព វន្នី មានអត្តចរិតក្លាហាន ស្មោះត្រង់ និងមានការលះបង់ក្នុងគោលបំណងទាមទារយុត្តិធម៌ និងដំណោះស្រាយដីធ្លីតំបន់បឹងកក់ ដែលពេលខ្លះអ្នកស្រីទៅតវ៉ាស្ទើរតែគ្មានបាយទទួលទានផង៖ « បើសិនជា គាត់ មិនមាន ឆន្ទៈមួយល្អទេ ប្រហែលជា ពួកខ្ញុំ មិនអាចធ្វើការ ជាមួយ ពួកគាត់ បានទេ ប៉ុន្តែដោយសារអ្នកស្រី ទេព វន្នី មានឆន្ទៈខ្ពស់ ហើយ ធ្វើការដោយស្មោះ ត្រង់ ឆន្ទៈគាត់ ប្រកបដោយ សុជីវធម៌ ។ សម្រាប់ ពួកយើង ទាំងអស់គ្នា គិតទៅបើសិនជាអ្នកស្រី ទេព វន្នី គឺជាមនុស្សម្នាក់ប្រកបដោយហិង្សានោះ ប្រហែលជាមិនអាចទទួលបានការបោះឆ្នោតគាំទ្រ ពីសហគមន៍បឹងកក់ ទាំងអស់គ្នា ឲ្យធ្វើតំណាងសហគមន៍ ទេ »។
តែទោះជាយ៉ាងណា មុនពេលអ្នកស្រីជាប់ឃុំ គាត់ធ្លាប់បានអះអាងថា គាត់មិនបាក់ស្បាត និងចុះចាញ់នោះឡើយ។ គាត់តែងតែប្ដេជ្ញាថា នឹងតវ៉ារហូតដល់អ្នកបឹងកក់ ដែលនៅសេសសល់តែជាង ១០គ្រួសារទៀតប៉ុណ្ណោះ ទទួលបានប្លង់កម្មសិទ្ធិផ្ទះសម្បែងគ្រប់ៗគ្នា ក្នុងចំណោមពលរដ្ឋជាង៧០០គ្រួសារបានទទួលប្លង់កម្មសិទ្ធិហើយនោះ។
មុនពេលសន្តិសុខបញ្ជូនអ្នកស្រី ទេព វន្នី ឡើងរថយន្តទៅកាន់ពន្ធនាគារវិញ នាងបានរៀបរាប់ទាំងទឹកភ្នែកថា គាត់នៅសល់តែជីវិតដែលរស់កំដរភាពអយុត្តិធម៌ផ្ទួនៗតែប៉ុណ្ណោះ៖ « រយៈពេល ខ្ញុំជាប់គុក ជាង ៥ខែ មកនេះ កូនខ្ញុំទាំងឈឺធ្ងន់ធ្ងររហូតដល់ ២ដង។ កូន ទាំងពីរ នាក់ ថ្ងៃនេះ កូនខ្ញុំ វះកាត់ នៅមន្ទីរពេទ្យ។ ខ្ញុំអត់ មានឱកាស ទៅមើលកូនខ្ញុំទេ។ តាំងពីមានការអភិវឌ្ឍរហូតមកដល់ពេលនេះជិត ១០ឆ្នាំហើយ ជីវិតខ្ញុំ ល្អមើល តែសំបកក្រៅទេ តែ ធាតុពិត នៅក្នុង ជីវិត របស់ខ្ញុំ គឺគ្មានសល់អ្វីទេ សុភមង្គល ក្រុមគ្រួសារ មុខរបរ ការងារ ភាពកក់ក្ដៅ ដែលធ្លាប់ផ្ដល់ឲ្យកូនៗ ខ្ញុំរលាយ អស់ហើយ ។ តើចង់ធ្វើទារុណកម្មជីវិតខ្ញុំដល់ណាទៀត ស្អប់ខ្ពើមខ្ញុំខ្លាំងណាស់ សម្លាប់ខ្ញុំចោលដូចលោក កែម ឡី ទៅ »៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។