របបលោក ហ៊ុន សែន បញ្ចប់ងារឧកញ៉ាជាច្រើនរូបក្នុងជួរកងទ័ព តាមការស្នើសុំរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ សង្គមស៊ីវិលយល់ថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់បន្ថែមទៀតលើមន្ត្រីកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ដែលយកតួនាទីទៅប្រព្រឹត្តទង្វើខុសច្បាប់។
ប្រធានព្រឹទ្ធសភារបបឯកបក្ស លោក សាយ ឈុំ ក្នុងតួនាទីជាប្រមុខរដ្ឋស្ដីទី បានសម្រេចបញ្ចប់គោរមងារ "ឧកញ៉ា" ពីមន្ត្រីយោធាចំនួន ៧៥រូប មានចាប់ពីថ្នាក់វរសេនីយ៍ទោ រហូតដល់ថ្នាក់នាយឧត្ដមសេនីយ៍ផ្កាយមាស៤។
មន្ត្រីយោធាទាំងនោះ មានខ្លះស្ថិតនៅចំណុះក្រសួងការពារជាតិ ដូចជា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងការពារជាតិ លោក នាង ផាត និងអគ្គនាយកមជ្ឈមណ្ឌលជាតិគ្រប់គ្រងកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាព បោសសម្អាតមីន និងកាកសំណល់សង្គ្រាម លោក សែម សុវណ្ណនី ជាដើម។ ចំណែកអ្នកខ្លះទៀតស្ថិតនៅចំណុះអគ្គបញ្ជាការដ្ឋានកងទ័ព ដូចជា អគ្គមេបញ្ជាការរងកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ លោក អ៊ុយ សារិន និងមេបញ្ជាការរងកងទ័ពជើងគោក និងជាមេបញ្ជាការយោធភូមិភាគទី២ លោក ជឿន សុវណ្ណថា ជាដើម។ នេះបើយោងតាមព្រះរាជក្រឹត្យចុះថ្ងៃទី២៦ កញ្ញា ដែលអាស៊ីសេរីទទួលបាននៅថ្ងៃទី២៧ កញ្ញា។
មេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញបានស្នើសុំបញ្ចប់គោរមងារឧកញ៉ារបស់ក្រុមមន្ត្រីយោធាទាំងនេះ កាលពីសប្ដាហ៍មុន បន្ទាប់ពីលោកបានប្រកាសកាលពីចុងខែសីហាថា កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ត្រូវហាមឃាត់មិនឱ្យមានងារជាឧកញ៉ាទៀតឡើយ។ លោកបានទទួលស្គាល់ថា មានមនុស្សមួយចំនួនបានយកតួនាទី និងគោរមងារនេះទៅប្រកបការងារខុសច្បាប់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត និន្នាការបែបនេះបង្កើតឱ្យមានទំនាស់ផលប្រយោជន៍ក្នុងការងារ។
ប្រធានអង្គការសម្ពន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា លោក សន ជ័យ យល់ថា វិធានការនេះមិនអាចកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់អំណាច ឬឥទ្ធិពលរបស់មន្ត្រីខិលខូចមួយចំនួន ដែលមានតួនាទីក្នុងជួរកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធបានឡើយ។ លោកពន្យល់ថា បើទោះជាមន្ត្រីទាំងនោះ លែងមានងារជាឧកញ៉ាក៏ដោយ ក៏ពួកគេនៅតែអាចប្រើអំណាចជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកយោធា ឬនគរបាលជាតិ ដើម្បីកាងមុខជំនួញរបស់ខ្លួន ឬប្រព្រឹត្តទង្វើល្មើសច្បាប់បានដដែល។ លោកជឿថា ដំណោះស្រាយដែលមានប្រសិទ្ធភាព គឺការបង្កើតច្បាប់ស្តីពីទំនាស់ផលប្រយោជន៍ ដែលកំណត់ឱ្យច្បាស់អំពីមុខងារ ឬមុខរបរដែលត្រូវហាមឃាត់សម្រាប់មន្ត្រីកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ។ លោកបន្ថែមថា បើច្បាប់បែបនេះមិនទាន់អាចចេញរួច រដ្ឋាភិបាលត្រូវពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ ដែលមានស្រាប់លើមន្ត្រីមានអំណាច ឬកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធណា ដែលប្រព្រឹត្តទង្វើល្មើសច្បាប់៖ «យើងនៅតែយល់ថា វិធានការនេះនឹងមិនអាចជួយកាត់បន្ថយការប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពល ឬក៏ការរំលោភអំណាចពីក្រុមអ្នកដែលមានបុណ្យស័ក្ដិខិលខូចមួយចំនួននោះទេ ដោយសារកម្ពុជាមិនទាន់មានច្បាប់ស្តីពីទំនាស់ផលប្រយោជន៍ អ៊ីចឹងទៅឃើញអ្នកមានបុណ្យស័ក្ដិ មានអំណាចនៅក្នុងជួរកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធខ្លះហ្នឹង ជាថៅកែក្រុមហ៊ុនឯកជន ឬក៏ជាផ្នែកមួយនៃអ្នកជួយសម្រួលទៅដល់ជំនួញធំៗ មួយចំនួនរបស់ក្រុមហ៊ុនបរទេស»។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិលោក ទៀ បាញ់ ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ថា ឧកញ៉ាក្នុងជួរកងទ័ពមានចំនួន ៩៩នាក់ ក្នុងនោះ ៦៥នាក់ ស្ថិតក្រោមអគ្គបញ្ជាការកងទ័ព និង ៣៤នាក់ ចំណុះទីស្ដីការក្រសួងការពារជាតិ។ ដូច្នេះបើយោងតាមព្រះរាជក្រឹត្យនេះ មានមន្ត្រីយោធា ២៤រូប បន្តទទួលយកងារជាឧកញ៉ា និងលាឈប់ពីតួនាទី។
ដោយឡែក កងប្រដាប់អាវុធមានងារជាឧកញ៉ាចំណុះក្រសួងមហាផ្ទៃវិញ មានចំនួន ៣៣នាក់ ប៉ុន្តែមន្ត្រីក្រសួងនេះមិនទាន់បង្ហើបឱ្យដឹងថា តើឧកញ៉ាប៉ុន្មាននាក់នឹងត្រូវបញ្ចប់ពីតួនាទីនោះឡើយ ដោយក្រសួងទុកឱកាសឱ្យសាមីខ្លួនជាអ្នកសម្រេចចិត្ត។
អាស៊ីសេរីបានព្យាយាមទាក់ទងសុំការបំភ្លឺរឿងនេះពីអ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ លោក ឆាយ គឹមខឿន ជាច្រើនដង នៅថ្ងៃទី២៧ កញ្ញា ប៉ុន្តែលោកមិនលើកទូរស័ព្ទ។
ការប្រើប្រាស់អំណាច និងឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនទៅប្រព្រឹត្តបទល្មើស ឬប្រកបការងារខុសច្បាប់របស់ក្រុមឧកញ៉ាក្នុងជួរកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ បានកើតឡើងជាហូរហែរ។ ជាឧទាហរណ៍ ឧកញ៉ា គង់ ក្រឹង ដែលល្បីខាងរកស៊ីឈើដុះស្លែ និងមានទ្រព្យសម្បត្តិមហាសាលនៅខេត្តភាគឦសាននោះ គឺជាមន្ត្រីយោធាថ្នាក់វរសេនីយ៍ទោក្នុងជួរទ័ពជើងគោក។ ឧកញ៉ារូបនេះត្រូវបានតុលាការឃុំខ្លួនក្នុងពន្ធនាគារ ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងបទល្មើសព្រៃឈើ។ ចំណែកឧកញ៉ា ហូរ ចំរើន ដែលជាអតីតឧត្ដមសេនីយ៍ក្នុងជួរកងអង្គរក្សលោក ហ៊ុន សែន វិញ ត្រូវបានតុលាការក្រុងភ្នំពេញកាត់ទោសដាក់ពន្ធនាគារ ១ឆ្នាំកន្លះ ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីឆបោក និងចេញសែកស្អុយ។
ដោយឡែក នៅក្នុងជួរនគរបាលជាតិវិញ អ្នកដែលលេចធ្លោជាងគេ គឺឧកញ៉ា ហ៊ុន ជា ដែលត្រូវជាក្មួយប្រុសរបស់លោក ហ៊ុន សែន។ លោក ហ៊ុន ជា មានឋានន្តរសក្ដិជាមន្ត្រីប៉ូលិសផ្កាយ៣ ក៏ប៉ុន្តែលោកបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសជាច្រើនករណី ហើយករណីចុងក្រោយគេ គឺការបាញ់បោះសេរី។
អង្គការសង្គមស៊ីវិលយល់ថា ការជម្រុះចោលឧកញ៉ាក្នុងជួរកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធនេះ ត្រូវដើរទន្ទឹមគ្នានឹងការអនុវត្តច្បាប់ពិតប្រាកដ បើពុំដូច្នេះទេ មន្ត្រីយោធា និងនគរបាលមួយចំនួន នឹងមិនរាងចាលក្នុងការរំលោភអំណាច និងប្រើឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួនប្រព្រឹត្តអំពើខុសច្បាប់នោះឡើយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត សង្គមស៊ីវិលក៏ស្នើឱ្យរបបក្រុងភ្នំពេញ ដកហូតងារឧកញ៉ានេះពីមន្ត្រីក្នុងជួរស្ថាប័នស៊ីវិល និងស្ថាប័ននីតិបញ្ញត្តិផងដែរ ពីព្រោះមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយចំនួន ជាពិសេសក្រុមឧកញ៉ាជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ដែលជាអ្នករំលោភច្បាប់ និងសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរពាក់ព័ន្ធករណីវិវាទដីធ្លី និងបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។