អ្នកវិភាគនយោបាយមើលឃើញថា ទំនាក់ទំនងការទូត សេដ្ឋកិច្ច និងពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងកម្ពុជា នឹងកាន់តែរងផលប៉ះពាល់ថែមទៀត ហើយប្រសិនបើកម្ពុជាមិនពិចារណាជុំវិញរឿងនេះ។
សាស្ត្រាចារ្យខាងវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ និងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិលោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា ថ្លែងថា ចំណាត់ការរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនេះ ដោយសារជំហរនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនបានឆ្លើយតបតាមសំណើរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកពាក់ព័ន្ធនឹងការសង្ស័យរឿងមូលដ្ឋានទ័ពចិននៅសមុទ្រនាខេត្តព្រះសីហនុ។ លោក យល់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគួរតែចាប់យកគ្រប់ភាគីដោយប្រកាន់គោលនយោបាយអព្យាក្រឹតដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ព្រោះជំហរនយោបាយចិនតែមួយមិនអាចជួយជ្រោងកម្ពុជាលើឆាកអន្តរជាតិបាននោះទេ។ លោកបន្តថា រដ្ឋាភិបាល ឬ ក្រសួងការពារជាតិគួរលាងជម្រះការមិនទុកចិត្តជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីកសាងជំនឿចិត្តឡើងវិញ៖ «ជាទូទៅបានន័យថា ប្រតិកម្មពីខាងវិស័យយោធានឹងមុនគេហើយ ប្រសិនបើទំនាក់ទំនងខាងវិស័យយោធាធ្លាក់ចុះ ខ្ញុំគិតថាទំនាក់ទំនងខាងវិស័យការទូតនិងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្មក៏ធ្លាក់ចុះដែរ បើយើងមើលអំពីវិស័យការទូតសហរដ្ឋអាមេរិកហ្នឹងក៏ជាអ្នកគាំទ្រមួយខ្លាំងនៅលោកខាងលិចដែលជួយជ្រុំជ្រែងថា កម្ពុជាជារដ្ឋស្មើមុខស្មើមាត់ ភាគីចិនតែមួយមិនអាចទ្រទ្រង់កម្ពុជាស្មើមុខស្មើមាត់លើសកលលោកបានទេ បើខ្វះលោកខាងលិចជាពិសេសសហរដ្ឋអាមេរិក »។
ចំណែកអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍសង្គមលោកបណ្ឌិត សេង សារី យល់ឃើញថា មេដឹកនាំកម្ពុជាតែងប្រកាសពីជំហររបស់ខ្លួនពឹងផ្អែកលើប្រទេសចិនម្តងហើយម្តងទៀត ដែលធ្វើឱ្យប្រទេសនៅក្នុងតំបន់ព្រួយបារម្ភ ដូច្នេះចំណាត់ការរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនេះ ជាសារផ្ញើទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អំពីផលប្រយោជន៍និងទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរ៖ «នៅអឺរ៉ុបក្តីប្រទេសនៅអាមេរិកហ្នឹងគឺរវល់នៅក្នុងការទប់ស្កាត់ជាមួយការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ១៩ ហើយឥឡូវនេះនៅអឺរ៉ុបនិងអាមេរិកចាប់ផ្តើមមានស្ថានភាពធូរស្បើយហើយក៏ចាប់ផ្តើមគិតគូរអំពីរឿងទំនាក់ទំនងក្រៅប្រទេស គិតគូរអំពីប្រទេសណាដែលរំលោភប្រជាធិបតេយ្យនិយាយមិនស្តាប់គ្នាហ្នឹង គឺចាប់ផ្តើមបណ្តើរៗទៀតហើយ ខ្ញុំគិតថា សញ្ញាមួយនេះ គឺសញ្ញាដែលបង្ហាញទៅកម្ពុជាគួរតែដល់ពេលវេលាពិចារណាជំហររបស់ខ្លួនឡើងវិញក្នុងការរក្សាតុល្យភាពក្នុងការទំនាក់ទំនងចិនអាមេរិក »។
ការលើកឡើងនេះបន្ទាប់ពីសហរដ្ឋអាមេរិកផ្តាច់អាហារូបករណ៍ពីនិស្សិតយោធាកម្ពុជាចំនួន ៦ រូប ដែលកំពុងសិក្សានៅបណ្ឌិតយោធាជើងគោក West Point ចំនួន ២ រូប បណ្ឌិតសភាទ័ពអាកាសចំនួន ២ រូប កងទ័ពជើងទឹកចំនួន ១ រូប និងឆ្មាំសមុទ្រចំនួន ១ រូប។ សហរដ្ឋអាមេរិកផ្តាច់អាហារូបការណ៍នេះ ដោយសារកម្ពុជាបាត់បង់ភាពស្របច្បាប់ក្នុងការទទួលជំនួយពីអាមេរិកក្រោយពីកម្ពុជាកាត់បន្ថយកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើផ្នែកជាច្រើននៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីជាប្រពៃណីរវាងយោធាទាំងពីរ។
ជុំវិញរឿងនេះប្រធានអង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលលោក ផៃ ស៊ីផាន អះអាងថា ការផ្អាច់អាហារូបករណ៍និស្សិតយោធាកម្ពុជាមិនប៉ះពាល់ដល់ទំនាក់ទំនងឬកិច្ចសហប្រតិបត្តិការល្អរវាងសហរដ្ឋនិងកម្ពុជានោះទេ៖ «រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រកាន់ជំហរអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា មិនរងកាបង្គាប់បញ្ជាពីបរទេសណាមួយទេ តាមការបញ្ជានិងចង្អុលប្រាប់របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអាហ្នឹងជាជំហរកម្ពុជាដើម្បីផលប្រយោជន៍កម្ពុជា ហើយកម្ពុជាមិនមែននាំមហាអំណាចណាឈ្លោះគ្នាគឺអត់ទេ គឺយើងនៅកណ្តាលនៅតែនិយាយដើរតួជាអ្នករៀបចំវេទិកាដើម្បីការពារស្ថិរភាពសន្តិភាព » ។
ទោះជាយ៉ាងណា ក្រុមអ្នកវិភាគយល់ឃើញថា ការផ្តាច់អាហារូបករណ៍និស្សិតយោធាកម្ពុជានេះ គឺបង្ហាញពីទំនាក់ទំនងល្អក់កកររវាងសហរដ្ឋអាមេរិកនិងកម្ពុជាបន្ថែមទៀត ក្រោយពីកម្ពុជាលុបចោលសមយុទ្ធជាមួយកម្ពុជានៅឆ្នាំ២០១៧ និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាប្រកាសជំហរងាកទៅរកប្រទេសចិន រួមទាំងការរំលាយប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាជាដើម។
សហរដ្ឋអាមេរិកអនុញ្ញាតឱ្យនិស្សិតទាំងនោះបន្តការសិក្សា ប្រសិនពួកគេអាចរកថវិកាបង់ថ្លៃសិក្សាបាន ឬរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបង់ថ្លៃសិក្សាដោយសារពួកគេខិតខំសិក្សានិងមានលទ្ធផលល្អ។
ក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី២ ខែកក្កដា ប្រកាសថា សហរដ្ឋអាមេរិកបានសម្រេចដោយឯកតោភាគីដែលបញ្ឈប់ការបង់ថ្លៃសិក្សាដល់និស្សិតយោធាកម្ពុជា។ ក្រសួងនេះ បញ្ជាក់ទៀតថា រដ្ឋាភិបាលនឹងទទួលបន្តបង់ថ្លៃសិក្សាសម្រាប់និស្សិតយោធាកម្ពុជា ចំនួន ៦ នាក់នោះ រហូតបញ្ចប់ការសិក្សានៅសហរដ្ឋអាមេរិក។
ក្នុងចំណោមនិស្សិតទាំង ៦ នាក់នេះ មាននិស្សិតខ្លះ នឹងត្រូវបញ្ចប់ការសិក្សានៅឆ្នាំ ២០២២, ២០២៣ និង ២០២៤។ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នឹងត្រូវចំណាយប្រាក់ជាង ១ លានដុលារ (១,១ លានដុល្លារ) ដើម្បីបង់ថ្ងៃសិក្សាសម្រាប់បញ្ចប់ការសិក្សារបស់ពួកគាត់។
ក្រុមអ្នកតាមដានដានស្ថានការណ៍កម្ពុជាយល់ថា ចំណាត់ការរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនេះ ទំនងចង់បញ្ជាក់ប្រាប់ថា កម្ពុជាកំពុងដើរលើបន្ទាត់ក្រហម ដែលផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន។ ម្យ៉ាងវិញទៀត រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនគួរឆ្លើយតបតាមរយៈកាយវិការជួយបង់ថ្លៃសិក្សាឱ្យនិស្សិតនោះទេ ព្រោះជំហរនយោបាយបែបនេះមិនមែនជាដំណោះស្រាយដើម្បីបញ្ចប់ការមិនទុកចិត្តគ្នា ឬបង្កើតទំនាក់ទំនងល្អឡើងវិញរវាងកម្ពុជានិងសហរដ្ឋអាមេរិកនោះទេ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ អ្នកវិភាគនយោបាយ ជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុវត្តកាតព្វកិច្ចរបស់ខ្លួនដោយឈរលើគោលការណ៍អព្យាក្រឹតស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញដើម្បីរក្សាទំនាក់ទំនងល្អនិងផ្តល់ប្រយោជន៍ដល់ពលរដ្ឋខ្មែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។