សកម្មជនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន ពលរដ្ឋខ្មែរក្នុងស្រុក និងសហគមន៍ខ្មែរក្រៅប្រទេស គ្រោងជួបជុំគ្នាធ្វើបាតុកម្មហែញត្តិប្រឆាំងវត្តមានចិននៅកម្ពុជា នៅថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ចំខួប ២៩ឆ្នាំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។
ថ្វីបើមានគម្រោងរៀបចំបែបនេះក្ដី លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានព្រមានចាត់វិធានការ និងចាត់ទុកថា ក្រុមណាក៏ដោយដែលគ្រោងហែញត្តិក្នុងពេលប្រារព្ធខួប ២៩ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ គឺជាក្រុមបំផ្លាញសេចក្ដីសុខរបស់ពលរដ្ឋ។
សកម្មជនបក្សសង្គ្រោះជាតិនិងសហគមន៍ខ្មែរទាំងក្នុងប្រទេសនិងក្រៅប្រទេសឲ្យដឹងថា ពួកគេនៅតែហែញត្តិមុខស្ថានទូត និងកុងស៊ុលចិន ប្រឆាំងវត្តមានចិននៅកម្ពុជា ដោយមិនខ្លាចញញើតការគំរាមកំហែងរបស់មេដឹកនាំរបបក្រុងភ្នំពេញ។
អ្នកស្រី មួរ សុខហួរ អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មានប្រសាសន៍ថា ទោះបើលោកហ៊ុន សែន ព្រមានចាប់ចងពលរដ្ឋខ្លួនក៏ធ្វើទៅ ប៉ុន្តែមិនអាចបំបិទសិទ្ធិសេរីរបស់ពលរដ្ឋក្នុងការបញ្ចេញសំឡេងតែមួយជាឯកច្ឆន្ទ ក្នុងគោលដៅគោរព ការពារស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ដែលផ្ដល់សន្តិភាពដល់ពលរដ្ឋនិងប្រទេសជាតិទាំងមូលនោះទេ។ អ្នកស្រីបន្តថា បាតុកម្មនេះ មានគោលបំណងបង្ហាញពីការប្រឆាំងដាច់ខាតនូវវត្តមានយោធាប្រទេសចិន ដែលកំពុងធ្វើឲ្យកម្ពុជាបាត់ឯករាជភាព អព្យាក្រឹតភាព និងទទួលរងនូវការជ្រៀតជ្រែកពីឥទ្ធិពលនៃប្រទេសចិន ខណៈប្រទេសនេះក៏ជាប្រទេសម្ចាស់ហត្ថលេខានៅចំពោះមុខអង្គការសហប្រជាជាតិមួយរូបដែរនោះ៖ « ហេតុដែលយើងធ្វើបាតុកម្មនៅមុខស្ថានទូតនិងកុងស៊ុលចិន ដោយសារតែប្រទេសដែលចុះហត្ថលេខាជាមួយលោកហ៊ុន សែន គឺប្រទេសចិន។ ហើយកិច្ចព្រមព្រៀងមិនស្របច្បាប់រវាងប្រទេសចិន និងរបបលោក ហ៊ុន សែន នេះគឺជាគ្រោះថ្នាក់ដ៏ធំណាស់។ បើយើងជាពលរដ្ឋខ្មែរយើងមិនទៅបង្ហាញនូវសំឡេងរបស់យើងថាយើងប្រឆាំង យើងមិនយល់ស្របចំពោះកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងរបបលោក ហ៊ុន សែន និងចិនទេនោះយើងនឹងខាតបង់ច្រើនណាស់ យើងជាម្ចាស់ទឹកម្ចាស់ដីបើសិនជាគេរំខានប៉ុនហ្នឹងហើយ យើងនៅស្ងៀមយើងមិនបានបំពេញតួនាទី កាតព្វកិច្ចយើងជាពលរដ្ឋទេ»។
បាតុកម្មដែលមានចែកផ្សាយតាមខិត្តប័ណ្ណ ស្ដីពីប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរបដិសេធវត្តមានកងទ័ពចិនលើទឹកដីខ្មែរ នឹងត្រូវធ្វើឡើងចំថ្ងៃទី២៣ តុលា ជាទិវារំលឹកខួប ២៩ឆ្នាំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។ សកម្មជននិងពលរដ្ឋខ្មែរនៅតាមប្រទេសមួយចំនួនដែលនឹងចូលរួមធ្វើព្រមគ្នា មានដូចជា ប្រទេសបារាំង (France) ប៊ែលហ្សិក (Belgium) ជប៉ុន (Japan) កូរ៉េខាងត្បូង (South Korea) ប្រទេសអូស្ត្រាលី (Australia) ណូវែលហ្សេឡង់ (New Zealand) សហរដ្ឋអាមេរិក (United state) និងប្រទេសកាណាដា (Canada) ជាដើម។
អ្នកបាតុកម្មមានបំណងធំ គឺទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលចិន និងរបបក្រុងភ្នំពេញគោរពអធិបតេយ្យប្រទេសកម្ពុជា និងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។
ពលរដ្ឋខ្មែរអាមេរិកកាំងរស់នៅសហរដ្ឋអាមេរិក លោកស្រី ងិម វិសិដ្ឋ ថ្លែងថា លោកស្រីក៏នឹងទៅចូលរួមសំដែងឆន្ទៈនៅថ្ងៃ២៣តុលានេះដែរ៖ « បងប្អូនខ្មែរដែលរស់នៅទូទាំងពិភពលោកនេះ ចង់រំលឹកថ្ងៃ២៣ តុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ដល់ថ្ងៃ២៣ តុលា ឆ្នាំ២០២០ នេះចង់រំលឹកដល់បងប្អូនខ្មែរថាថ្ងៃហ្នឹងយើងបានទទួលនូវភាពឯករាជ្យពីកងទ័ពវៀតណាមនៅលើទឹកដីខ្មែរយើង។ យើងរំលឹកដល់ប្រទេសទាំង១៩ដែលបានចុះហត្ថលេខាទទួលស្គាល់សន្ធិសញ្ញានេះ។ យើងមិនអាចបំភ្លេចបានទេថ្ងៃនេះជាថ្ងៃដែលកម្ពុជារស់រានឡើងម្ដងទៀត។ រាល់ថ្ងៃនេះរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន មានទំនាក់ទំនងឲ្យប្រទេសចិនជួយ ប៉ុន្តែគ្រាន់តែថា សូមឲ្យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនហ្នឹងគោរពនូវសន្ធិសញ្ញាថ្ងៃ២៣ ឆ្នាំ១៩៩១ ដែលចិនបានចុះហត្ថលេខាក្នុងចំណោម១៩ប្រទេសហ្នឹង សូមឲ្យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនហ្នឹងមិនបំពានមកលើប្រទេសតូចតាចដូចជាកម្ពុជាហ្នឹង»។
ការលើកឡើងនេះ បន្ទាប់ពីអ្នកវិភាគ និងសាធារណជនមើលឃើញថា ចិនកំពុងបង្កើនឥទ្ធិពលអំណាចរបស់ខ្លួនមកលើប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈជំនួយឥតសំណង បង្កើនការវិនិយោគក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងមេដឹកនាំប្រទេសកុម្មុយនិស្តមួយនេះជាមួយមេដឹកនាំកម្ពុជា។
រីឯក្រុមហ៊ុនរបស់ចិនដែលមកបោះទុនរកស៊ីនៅកម្ពុជាវិញ ខ្លះបង្កើតទំនាស់រ៉ាំរ៉ៃជាមួយពលរដ្ឋមូលដ្ឋាន ខ្លះទៀតរងការចោទប្រកាន់រឿងបំផ្លិចបំផ្លាញបរិស្ថាន និងមួយចំនួនកំពុងជាប់សង្ស័យពីរឿងអនុវត្តគម្រោងការណ៍សម្ងាត់ឱ្យយោធាចិន។ ជាឧទាហរណ៍ក្រុមហ៊ុនយូឌីជី (UDG) កំពុងស្ថាបនាវាលយន្តហោះខ្នាតធំ និងកំពង់ផែទឹកជ្រៅនៅក្នុងខេត្តកោះកុង ដែលត្រូវបានក្រុមអ្នកជំនាញផ្នែកសន្តិសុខវាយតម្លៃថា ជាទីតាំងដែលយន្តហោះ និងនាវាចម្បាំងរបស់ចិនអាចចូលចតបាននោះ។
គឺទីតាំងរបស់ក្រុមហ៊ុនយូឌីជី និងមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមនេះហើយ ដែលក្រុមអ្នកជំនាញសន្តិសុខអន្តរជាតិ ព្រួយបារម្ភថា អាចជាទីតាំងឈរជើងរបស់យោធាចិននៅកម្ពុជា។
ក្នុងគម្រោងវិនិយោគនៅកម្ពុជានេះ សហរដ្ឋអាមេរិកបានដាក់ទណ្ឌកម្មក្រុមហ៊ុនចិន យូឌីជី (UDG) នេះ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សក្នុងគម្រោងវិនិយោគរបស់ខ្លួន ក្រោមច្បាប់ ក្លូបល មែកនីតស្គី អ៊ែកធ៍ (Global Magnitsky)។ ក្រសួងរតនាគារអាមេរិកថា ចិន បានប្រើប្រាស់គម្រោងរបស់ក្រុមហ៊ុននេះនៅកម្ពុជា ដើម្បីពង្រីកមហិច្ឆតារបស់ខ្លួនក្នុងការពង្រីកអំណាចរបស់ចិននៅលើសាកលលោក។
គម្រោងបាតុកម្មនេះ គឺស្របគ្នាដែលក្រុមអង្គការសមាគម និងសហជីពចំនួន២៣ស្ថាប័ននៅតែរក្សាជំហរជួបជុំគ្នាប្រមាណ១ពាន់នាក់ នៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យថ្មី ក្នុងខណ្ឌឫស្សីកែវ ដើម្បីរំលឹកខួប២៩ឆ្នាំ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស នៅថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា បើទោះបីជាអាជ្ញាធរក្រុង ដាក់កំហិតមិនឲ្យចូលរួមច្រើននាក់ និងមិនអនុញ្ញាតឲ្យហែក្បួនដាក់ញត្តិ ក្រោមហេតុផល គ្រោះទឹកជំនន់ និងការពារជំងឺកូវីដ-១៩ ក្ដី។
គម្រោងជួបជុំបាតុកម្មរបស់បក្សប្រឆាំងនេះ ត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន សែន បានប្រកាសនៅចំពោះប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះដោយទឹកជំនន់នៅស្រុកមង្គលបុរី ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ នៅថ្ងៃទី២១ តុលា ថា ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងប្រជាពលរដ្ឋទាំងឡាយដែលគ្រោងហែញត្តិប្រារព្ធខួបកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ២៣ តុលា គឺជាក្រុមបំផ្លាញសេចក្ដីសុខរបស់ពលរដ្ឋ។ លោក ហ៊ុន សែន បានចោទប្រកាន់ថា ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកំពុងភៀសខ្លួននយោបាយនៅក្រៅប្រទេស ជាអ្នកនៅពីក្រោយខ្នងរឿងនេះ ហើយលោកព្រមានចាត់វិធានការលើក្រុមអ្នកចូលរួមប្រសិនបើពួកគេដើរហែញត្តិទៅស្ថានទូតចិនប្រចាំនៅរាជធានីភ្នំពេញក្នុងពេលប្រារព្ធពិធីនេះ។
អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍន៍សង្គមបណ្ឌិត សេង សារី យល់ឃើញថា ការព្រមានរបស់លោក ហ៊ុន សែន នេះគឺជាការឆ្លើយតបទៅនឹងដៃគូនយោបាយដែលលោក ហ៊ុន សែន យល់ថាជាក្រុមកេងចំណេញលើថ្ងៃ២៣ តុលា តាមរយៈទស្សនៈនិងការសង្ស័យពីវត្តមានជនជាតិចិនដែលថាអាចបង្ក្រប់នូវកងទ័ពចិននៅកម្ពុជា នាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់បូរណភាពទឹកដី និងអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជាដែលមានចែងនិងការពារដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ប៉ុន្តែលោកថា រដ្ឋាភិបាលគួរមានការបកស្រាយពន្យល់ ជាជាងការព្រមានចាត់វិធានការចំពោះអ្នកនិយាយពីរឿងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ព្រោះថា ការគំរាមកំហែងមិនមែនជាដំណោះស្រាយសមស្របដែលអាចឲ្យកម្ពុជាមានការរួបរួមនោះទេ៖« រឿងដែលសំខាន់បំផុតគឺចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលមានការអញ្ជើញទាំងអង្គការសង្គមស៊ីវិល។ បើសិនជាមានដំណោះស្រាយនយោបាយទៅថ្ងៃអនាគតគឺអាចមកជជែកគ្នាដាក់និយមន័យទាក់ទងរឿងសំខាន់ៗឡើងវិញហើយធ្វើកិច្ចការហ្នឹងជាមួយគ្នាខ្ញុំថា បញ្ហាហ្នឹងអាចដោះស្រាយបានប្រសើរជាងនេះ។ អ្វីដែលខ្ញុំលើកឡើងនេះគ្រាន់តែជាក្ដីសង្ឃឹមរបស់ពលរដ្ឋ»។
បណ្ឌិត សេង សារី មានមតិថា គ្រប់ភាគីគួរទុកកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ២៣ តុលា ជាយ័ន្តការពារកម្ពុជា ដោយមានការទទួលស្គាល់ ១៨ប្រទេស ដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះហើយធ្លាប់បានដើរតួនាទីដោះស្រាយជម្លោះរវាងព្រំដែនប្រទេសកម្ពុជានិងថៃ ឆ្នាំ២០០៨ ដែលនាំឲ្យមានដំណោះស្រាយល្អនោះ។ ជាងនេះទៅទៀត កម្ពុជាក៏គួរប្រើប្រាស់យន្តការ ២៣ តុលានេះ ឲ្យជាប្រយោជន៍ទាំងការជួយអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសផង ការពារផលប្រយោជន៍ជាតិ ពិសេសលើអធិបតេយ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដី៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។